Paula Vázquez Verao

A que hoxe é igrexa parroquial de setenta almas foi noutrora un mosteiro feminino importante do Lemos medieval, casa dunha das abadesas rebeldes á centralización en San Paio de Antealtares de inicios do século XVI. Situada na ribeira dereita do Sil, lindante co territorio do mosteiro de Amandi, a comunidade monástica de Lobios dotouse no século XIII dun templo de formas románicas con elementos góticos e cistercienses que constitúe un dos exemplos de románico tardío máis sobranceiros.

O templo de San Fiz de Cangas, o que queda do antigo mosteiro feminino bieito do cal temos a primeira noticia en 1108, é testemuño do devir histórico desta parroquia pantonesa. Serviu de refuxio da eternidade a ricas familias que ao longo dos séculos foron facendo doazóns ao convento e de lugar de referencia cultual e de enterramento do campesiñado que a seguiu tendo como igrexa parroquial até o presente. Moi modificado, o edificio destaca pola súa amplitude, triple ábsida e cruceiro con torre.