Letras Galegas 2023

As actividades na vila natal do homenaxeado do Día das Letras Galegas 2023 farán parte dun curso de verán da Universidade de Santiago de Compostela.

Iria Taibo é tradutora e presidenta da Asociación Galega de Profesionais da Tradución e da Interpretación (AGPTI).

Modestamente republicano, nacionalista e socialista. Así é como define Xosé Manuel Beiras Torrado a Francisco del Riego. Un home de inconfundíbeis trazos que delataban o seu "irredutíbel optimismo da vontade". O autor trata neste artigo os primeiros encontros entre ambos nas misas dedicadas a Rosalía en San Domingos de Bonaval, mais tamén o papel de Del Riego na fundación de Galaxia e na constitución do PSG. "A osmose entre a Galaxia de Paco e o PSG de Paco tamén é plena e constante", resume.

É Francisco Fernández del Riego o último iconoclasta da nosa cultura? O heterodoxo galego do século XX? No libro Conversas con Paco del Riego (Perfecto Conde, Xerais, 2018) pódese entrever que si. Que, polo menos, non se limitou a representar un papel oficial –e menos aínda oficialista– desta cultura. Home culto e progresista, cultivou con esmero a arte ben galega e histórica do maldiçer, pero sen chegar ao escarnio. Por algo foi un dos mellores amigos galegos de Manuel Rodrigues Lapa.

As diferenzas entre as dúas patas do galeguismo no seu enfrontamento á ditadura abriu unha fenda que se agravou cos desacordos entre a Galiza interior e o exilio. Unhas desavinzas representadas, en cada un dos polos, por Castelao e Piñeiro. Xoán Carlos Garrido ofrece a súa óptica persoal dun necesario diálogo que o levou a conversar con Xaime Illa Couto e con Francisco Fernández del Riego ao respecto.

O Seminario de Estudos Galegos, o Partido Galeguista, Ultreia, a editorial Galaxia, a revista 'Grial', a Fundación Penzol… Otero Pedrayo e Fernández del Riego compartiron durante anos a entrega polas letras, a literatura e a cultura galegas e, en especial, pola lingua. Entre ambos os dous forxouse unha amizade sólida e sincera da que dá mostras Patricia Arias nesta peza.

Hai sesenta anos, Francisco Fernández del Riego propuxo á Academia a celebración do Día das Letras Galegas. Daquela el tiña 50 anos de vida. Había máis de vinte que soñara con reorganizar o Partido Galeguista e estaba pronto a formar parte do Partido Socialista Galego, no que militou até 1978. Autor e receptor dunha inxente correspondencia coas personalidades máis sobranceiras do seu tempo, é a través deses epistolarios como mellor podemos coñecer o autor e o período por el vivido, ou  -quen sabe- simplemente soñado.

Sempre colaborador, disposto á conversa sen temas vedados, entrevistamos Francisco Fernández del Riego en diferentes ocasións e mantivemos contacto habitual na Biblioteca Penzol, onde foron todas elas realizadas. Neste texto pódese ler a combinación de encontros que decorreron nos anos 1988, 2002 e 2007, publicados integramente en A Nosa Terra e El País.

O 25 de xullo de 1950, celebrábase, nos baixos do Hotel Compostela en Santiago, a asemblea fundacional da Editorial Galaxia. Dos pasos previos, con Francisco Fernández del Riego desenvolvendo un papel fundamental, na procura de subscricións para o proxecto, e da creación de Grial e das distintas coleccións escribe Malores Villanueva, que afonda no incansábel labor en Galaxia do homenaxeado no Día das Letras Galegas.

A chegada de Francisco Fernández del Riego a Vigo, marcada polo encarceramento de Valentín Paz-Andrade, é o punto de partida do artigo de Antón Mascato, que se somerxe na reorganización do galeguismo a principios dos anos corenta e nas diferenzas entre os galeguistas "do interior" e os que permanecían no exilio.

A Real Academia Galega realizou esta cuarta feira o pleno extraordinario co gallo do Día das Letras Galegas en Lourenzá (A Mariña), localidade natal do seu protagonista, Francisco Fernández del Riego (1913-2010), o impulsor desta celebración que, ademais, facía 60 anos.

A Casa-Museo de Rosalía de Castro sumouse neste 17 de maio ás celebracións polo Día das Letras Galegas. A sede da fundación acolleu un concerto do saxofonista Pablo Castaño co guitarrista brasileiro Iván Vilela, a quen se lles sumou a cantora Felisa Segade, ademais de presentar o sétimo número da revista Follas Novas, dedicado á figura de Manuel Murguía.

Héctor Silveiro, membro correspondente polo Bierzo da RAG, denuncia a posición "insensíbel e fría" da Administración educativa de Castela e León en relación coas reiteradas peticións das familias de alumnado que estudou a materia de Lingua galega na escola e que quere continuar por esta vía no IES Fuentesnuevas de Ponferrada, mais non pode.

"Un celtista nunca se rende. Fernández del Riego: a voz dos que non teñen voz, o que nunca se rendeu". Con estas palabras rescata hoxe da hemeroteca o Real Club Celta dous carnés de socio que pertenceron, hai xa máis de medio século, ao autor homenaxeado polo Día das Letras Galegas 2023, Francisco Fernández del Riego, quen, polo que se pode ver neses mesmos documentos, adoitaba sentar na bancada de Tribuna Cuberta para animar o equipo celeste.

Mario Regueira é escritor e crítico literario.

O deporte quere sumarse ás celebracións deste Día das Letras Galegas que ten como protagonista Francisco Fernández Del Riego, un home que dirixiu un semanario deportivo na cidade olívica, con multitude de eventos que teñen en común o seu carácter festivo e un importante peso das crianzas e do deporte de base.

O acto central do Día das Letras Galegas, aberto ao público, terá lugar no centro de usos múltiples Ponte de Cuñas a partir as 12.30 horas. Os académicos Xesús Alonso Montero, Francisco Díaz-Fierros e Margarita Ledo trazarán o retrato do autor e do seu legado.