Fernández del Riego e a poesía galega contemporánea

Dentro do inxente labor bibliográfico, como investigador e divulgador, atesourado por de Francisco Fernández del Riego, a poesía galega contemporánea ocupa un lugar destacado de seu. Nel hai unha ampla produción ensaística dedicada a abordar, compilar, interpretar a obra de numerosos escritores, xa sexa en forma de artigos, estudos, monografías ou ben de edicións, colectáneas ou compilacións de diverso xorne. En plena época de consolidación da miseria material do franquismo xorde a Editorial Galaxia, fundada o 25 de xullo de 1950. Esta empresa había desenvolver un rol senlleiro tanto no plano cultural coma no simbólico, no seo da cal o intelectual de Lourenzá desempeñará unha dimensión principal dende o primeiro intre. Así, en 1952, ao abeiro da Colección Pondal, sae do prelo o primeiro volume dun cobizado proxecto, consistente en amorear e esparexer o corpus que a produción lírica galega fora xermolando ao longo dos séculos. O título principal desta xeira imprescindíbel, da que chegarían a ver luz catro traballos, foi Escolma de Poesía Galega. A primeira entrega, que conta cun limiar de Manuel Rodrigues Lapa, subtitulouse Escola medieval galego-portuguesa (1198-1346). O responsábel dela é Xosé María Álvarez Blázquez, quen se encargaría de confeccionar tamén a segunda entrega -saída en 1959-, neste caso nomeada A poesía dos séculos XIV a XIX (1354-1830). Mais había ser xa o propio del Riego o encargado de concluír tan ambicioso proxecto. Sendo, logo, o autor dos dous títulos restantes: O século XIX (1957) e mais Os contemporáneos (1955). Constitúe este último un exercicio novidoso e por completo pioneiro dentro das nosas letras. Isto tanto no que atinxe ao propio obxecto de estudo, a produción poética máis recente, coma ao tratamento idiomático empregado. É así que a preocupación lingüística representa un valor específico. Dunha banda polo respecto vocabular observado na reprodución dos textos, así como pola vontade unificadora, en aras de converxer cara a un aínda afastado proceso de estandarización. Unha fala de seu No concernente aos criterios establecidos para poder figurar na escolma son estes os que, ben anos despois, faría explícitos no seu Diccionario de escritores en lingua galega: "Exclúense aos autores que sendo naturais do país e tratando temas galegos, expresáronse exclusivamente en castelán. Pártese do feito de que a lingua constitúe o instrumento de manifestación cultural da nosa colectividade. Galicia, como pobo diferenciado, ten unha fala de seu, que vén ser o resultado dunha experiencia colectiva multisecular; dunha creación elaborada en tódalas camadas sociais, englobando tódolos tipos de actividade". Os cincuenta autores escolmados –deles dúas son mulleres– están distribuídos, en función de criterios cronolóxicos e estéticos, en tres grupos. Un primeiro, correspondente ao influxo das poéticas interseculares (modernismo, saudosismo, simbolismo). Un segundo no que prevalecen os movementos vangardistas (cubismo, surrealismo, creacionismo, hilozoísmo, neotrobadorismo). Un terceiro, de idade máis nova e aparición máis serodia, no que se dan influencias doutras correntes (existencialismo, clasicismo, intimismo). Del Riego declárase consciente de estar creando un produto novo nas nosas letras, unha antoloxía poética actual Dentro das singularidades que posúe esta obra cómpre referir que inclúe senllos poemas de Valle-Inclán ("Cantigas de vellas" e "Sobre o sol…"). Do mesmo xeito, posúe a particularidade de escolmar textos de dous poetas alófonos na nosa lingua, Juan Pérez Creus e mais Federico García Lorca. Neste indubidábel exercicio de esclarecemento da nosa produción lírica o antólogo, denantes de reproducir o catálogo de textos escollidos, detalla unha ficha biobibliográfica de cada autor. Deseguido expón unha caste de poética que axuda a clarexar vínculos e vontades a propósito deste xénero literario. Habendo aínda que lle completar a engádega de diversos textos inéditos. Nas verbas liminares desta Escolma de Poesía Galega. IV. Os contemporáneos Fernández del Riego declárase consciente de estar creando un produto novo nas nosas letras, unha antoloxía poética actual. Desta sorte, recoñecendo a dificultade de estar traballando sobre unha materia en construción, fai explícita a intención do seu traballo: "A idea que a preside é a de que seña un libro popular –non populacheiro– aberto a todo o que de verdade sinta e goce a beleza poética; un libro que, escollendo os máis siñificados acentos da lira de Galicia no século que vivimos, permita ó propio tempo unha visión panorámica do conxunto".