Lourenzá centra un Día das Letras Galegas celebrado por toda a xeografía do país

O 20 de marzo de 1963, os académicos Manuel Gómez Román, Xesús Ferro Couselo e Francisco Fernández del Riego presentáronlle á Real Academia Galega a proposta de celebrar o 17 de maio para recoller o "latexo material da actividade intelectual galega". Tomaban a data da dedicatoria autógrafa de Rosalía de Castro á tamén escritora Cecilia Böhl de Faber en Cantares Gallegos, que consideraban a primeira obra do Rexurdimento. A idea era dignificar o galego a través do libro, nuns tempos escuros e mesquiños para a lingua e para a cultura. Honrar o libro significaba honrar a ferramenta que fixaba e transmitía unha lingua perseguida pola crueldade da ditadura. E aquela idea agromou como unha das iniciativas con máis éxito na historia do país. Das veladas literarias e semiclandestinas que iniciaron a celebración, pasouse á festa popular do tecido asociativo, dos centros de ensino, da Universidade, das institucións oficiais e das oficiosas. Sesenta anos despois, o Día das Letras posúe xa a súa propia etiqueta institucional, que se trasladou esta cuarta feira a Lourenzá, o lugar de nacemento de quen argallou o evento máis recoñecido, aceptado e asumido arredor da lingua. Vigo acolle o Concerto das Letras Galegas, que homenaxea a Fernández del Riego "A lingua non é obxecto de confrontación" Á mesma hora que a plataforma Queremos Galego convocaba milleiros de persoas nas rúas de todo o país reclamando "o papel normalizador dos concellos, fronte ao desprezo do resto de poderes públicos", para asegurar o dereito da cidadanía a vivir en galego, no acto institucional celebrado en Lourenzá o presidente da Xunta de Galiza, Alfonso Rueda, aseguraba, que "a lingua non é hoxe obxecto de confrontacion". Fíxoo en presenza dos representantes da mesma Academia Galega que constatou hai ano e medio o efecto de substitución lingüística que exerce o sistema educativo nos menores e que instou á Xunta a estabelecer "liñas de actuación eficaces". Entrevista inédita con Del Riego: "Recorreuse á actividade cultural, que tamén é unha forma política de actuar" "Nunca se rendeu" O acto institucional precedeu o Pleno Extraordinario da Real Academia Galega, no que Margarita Ledo Andión afondou na consideración que o homenaxeado soubo darlles aos medios de comunicación como esfera pública precisa para “facer que as palabras se tornen acontecemento“. Del Riego escribiu máis de 4.000 entregas de opinión, crónicas, conversas e comentarios desde os primeiros anos da década de 1930, cando era só un estudante de Dereito, até o seu pasamento. Nos milleiros de páxinas que deixou na prensa, a académica destacou trazos como o deber da memoria, o afán de describir para facer existir, a elaboración de retratos que encarna modelos que imitar, ou a exhibición das fontes ou a erudición. Francisco Díaz-Fierros Viqueira fixo unha intervención sobre o devir da paisaxe en Del Riego, cara á que o autor demostrou, ao seu xuízo, unha “singular sensibilidade”, con especiais referencias a dous espazos fundamentais na súa vida: Lourenzá, a vila natal á que lle dedicou en 2004 o libro homónimo; e a cidade que o acolleu en outono de 1939, retratada en Vigo sentimental (2001). Finalmente, Xesús Alonso Montero evocou a amizade entre Del Riego e o artista Luís Seoane, un membro destacado do exilio interior e outro do exterior, nunha alocución na que rememorou o seu breve “encontro semiclandestino”, trece anos despois de seren separados pola sublevación militar, cando o barco no que viaxaba o artista instalado na Arxentina fixo escala en Vigo. Fechou o acto Victor F. Freixanes, presidente da Real Academia Galega, quen exhortou a seguir o exemplo de quen "nunca se rendeu", nin sequera nos tempos máis difíciles, e foi "espiñazo do edificio da lingua que logo fomos todos habitando". Fernández del Riego: "Queimamos as nosas vidas en defender a cultura do país” Centos de actos por todo o país Alén da institución, a celebración do Día das Letras propiciou centenares de actos por todos os concellos da Galiza, con actividades literarias, deportivas, musicais ou académicas que conmemoraron a vida e a obra de Don Paco. En Pontevedra, por exemplo, celebrouse a final do certame Música nas Letras. O evento, conducido por Xurxo Souto, entregou os premios antes de que actuasen as tres bandas finalistas: Javier Lago &amp; Raúl Ben, Álex Outeda e BOHR, que interpretaron as composicións orixinais, baseadas en poemas ou mesturas de versos dalgunha das figuras homenaxeadas nas Letras Galegas, coas que participaron no certame musical. Os Xardíns de Méndez Núñez da Coruña albergaron actividades lúdicas, culturais e musicais, con numerosos concertos, así como faladoiros, obradoiros e lecturas de texto do impulsor desta festividade. En Ourense, a música correu a cargo de Susana Seivane, que ofreceu un concerto gratuíto na Praza Maior despois dunha actuación do Coro Xuvenil Cantiga. E o Museo Provincial de Lugo ofreceu un concerto de Davide Salvado, que presentou o seu proxecto Permita Deus. Tamén institucións como a Casa-Museo de Rosalía de Castro celebraron esta efeméride. A sede da fundación acolleu un concerto do saxofonista Pablo Castaño co guitarrista brasileiro Iván Vilela, a quen se lles sumou a cantora Felisa Segade, ademais de presentar o sétimo número da revista Follas Novas, dedicado á figura de Manuel Murguía. O Festival de Cans exhibiu nesta aldea do Porriño un programa especial para festexar a data. O deporte uniuse tamén á cita: a carreira Camiño das Letras repetiu este ano en Compostela. Del Riego nos días de combate político republicano: o activismo desde 1932 até o golpe de estado