Gallaecia

O reino que recebeu García abranxía non só a Galiza actual, senón tamén o condado portucalense e, mais ao sul, a longa proxección do reino até a liña do Mondego.

Co progresivo sometemento do reino de Gallaecia desde o ano 585, a monarquía visigoda con capital en Toledo sumou o territorio galego aos seus dominios no sur da Galia (Septimania) e na Hispania. Considerados, xa que logo, reis de Hispania, Gallaecia e Septimania, desde o ano 585 os sucesivos reis visigodos mantiveron o goberno −ás veces fráxil− sobre o territorio galaico a través da figura dun dux, un aristócrata con amplísimas funcións que gobernaba en nome dos reis visigodos de Toledo.

Após seren derrotados polos francos na batalla de Vogladum (ano 507), os visigodos apenas lograron conservar os seus dominios no sur da Galia, na rexión de Septimania, e na antiga Hispania. Nesta última, a monarquía visigoda fundaría na meseta un novo reino: o Regnum Gothorum, que posteriormente recibiría o nome de Regnum Hispaniae. Un novo Estado que acabaría fixando a súa metrópole na antiga cidade romana de Toletum (actual Toledo).

Co falecemento de Teodomiro, o trono da Gallaecia pasou a seu fillo Miro no ano 570, tal e como o sinala o cronista hispano-visigodo Xoán de Bíclaro no seu Chronicon, redactado por volta do  ano 589. A pesar de resultar descoñecida a idade de Miro cando este herdou o reino, non hai dúbida de que a súa debeu de ser unha sucesión esperada e incuestionábel a teor das propias palabras do cronista visigodo. Un dato que permite identificar a Miro como fillo primoxénito do rei Teodomiro e, por tanto, a vixencia das leis sucesorias que marcaron a realeza sueva desde os seus inicios no século V. No entanto, talvez a mellor proba de que Miro foi, en efecto, o sucesor natural de seu pai, sexa a formación que o príncipe galego recibiu da man de Martiño de Dume, conselleiro e home de confianza do rei Teodomiro.

Tras case unha década de guerra civil (456-464) na que diferentes reis se disputaron o trono de Braga e o control de toda a Gallaecia, finalmente a monarquía sueva lograba reunificarse no ano 464, da man de Remismundo. Porén, os acontecementos que antecederon o triunfo de Remismundo sobre os seus rivais e predecesores non puideron resultar máis complexos e cambiantes, mostra dun panorama político tremendamente dinámico. Estes chegaron a nós a través do Chronicón escrito polo bispo galego Hidacio, bispo de Chaves e un dos homes máis eruditos do seu tempo. Con todo, a vida do bispo galego parece apagarse no ano 469, e con el a súa crónica, unha das xoias da literatura latina da Alta Idade Media. Coa súa desaparición, o coñecemento sobre o reino de Gallaecia internouse na absoluta escuridade documental.

Nun primeiro momento no tempo dos romanos e xa máis tarde no Reino dos Suevos. Braga foi capital da Galiza nestas dúas ocasións.

Durante moito tempo, a existencia do reino da Galiza pasou desapercibida para a historiografía dominante. Aínda sendo discutíbel o seu significado desde o punto de vista político, á luz da documentación é innegábel que houbo unha entidade chamada Gallaecia que ocupou unha posición de centralidade na Idade Media no aspecto demográfico ou territorial. Anselmo López Carreira é coautor, xunto con Xosé Miguel Andrade, da última das achegas que analizan esta realidade, o libro O Reino Medieval de Galicia. Crónica dunha desmemoria (Xerais). Publicamos unha longa entrevista con el no semanario Sermos Galiza.

Existen amplas comarcas da historia do territorio hoxe denominado Galiza aínda por percorrer. Por unha delas adentrouse o investigador Martín Fernández Calo: a historia política da Gallaecia. Estado, poder e estruturas políticas na Gallaecia. Séculos II a.C. - VIII d.C. (Blukk, 2019) é o libro que recolle os seus achados e conclusións.

Estado, poder e estruturas políticas na Gallaecia. Séculos II A. C. - VIII D. C. é o libro que presentará esta quinta feira, 13 de xuño, Martín Fernández Calo. En palabras do arqueólogo Francisco Calo Lourido, “un magnífico ensaio con voación globalizadora, dunha madurez infrecuente nun investigador que está comezando a súa carreira científica”.

Varios clubes de fúbtol gaélico do noso país presentaron publicamente a Liga Gallaecia deste deporte de órixe céltica. [GZVídeos]

A exposición Gallaecia Petrea, inaugurada o pasado mes de xuño na Cidade da Cultura, conta cun orzamento de 1,5 millóns de euros. As poucas visitas recibidas dende a súa inauguración poñen en dúbida a rendibilidade do proxecto.