Grelos e leitugas, entre os produtos máis prexudicados polos cambios na meteoroloxía

Os cambios meteorolóxicos neste inicio de ano están afectando no agro galego aos produtos que deberían estar xa no mercado e aos que virán de cara á primavera. O sector da pataca, agora mesmo en comercialización, terá que agardar ao mes de abril para saber como será 2024, mais desconfía dunha campaña na que o ano pasado perdeu, de media, o 20% da produción polas choivas. As altas temperaturas e os fortes temporais do último mes marcaron de diferente maneira os distintos cultivos de superficie. O peor parado foi o do grelo, o segundo en importancia na Galiza. Este produto conta, segundo datos do Rexistro de Explotacións Agrarias da Galiza (Reaga) de 2021, cun total de 1.568,65 hectáreas, 16,58% da superficie de cultivo do sector hortícola galego do nabo-nabiza-grelo. A campaña comezou entre outubro e novembro e vai rematar entre marzo e abril. Para o director de fábrica de A Rosaleira e membro da Indicación Xeográfica Protexida (IXP) Grelos da Galiza, Luís de Lorenzo, desde o inicio da mesma non cesaron os problemas, "polo que non houbo produción". Os prezos, indica, "triplicáronse, chegando a alcanzar o quilo os tres euros" polo que tivo que venderse en fresco nos mercados e feiras "e non elaborado". “Na Galiza xa non hai grelo galego”, denuncia De Lorenzo. Aclara esta situación, ante a presenza de grelos en determinados puntos de venda, máis alá da produción caseira, “pola súa chegada doutros territorios, como é o caso de Portugal, comercializándose como galego”. Os produtos da terra: a importancia do traballo labrego De Lorenzo explica a Nós Diario que “primeiro foron as grandes choivas e inundacións e o grelo rematou amarelo”. Diante desta circunstancia volveron plantar en varias ocasións “e pasou o mesmo en decembro, xaneiro e febreiro”. Agora, tentarán plantar outra vez coa idea de conseguir unha colleita en marzo. As altas temperaturas deste inverno tamén prexudicarán as colleitas de grelo se chegan o mes vindeiro. “Teremos que evitar certas horas do día para impedir que o grelo fermente”, sinala De Lorenzo. Saturación na leituga Outro produto da horta afectado polas condicións climatolóxicas é a leituga. A cooperativa Agroflor, en Ferrolterra, traballa coa flor e desde 2017 con produtos da horta das socias e dos socios en varios puntos do país. A súa presidenta, María José Manivesa, asegura a Nós Diario que “a leituga toleou con estes cambios no tempo que se deron nos últimos meses”. Este produto, que ocupa 44,17 hectáreas, o 0,47% da superficie total cultivada segundo o Reaga, prodúcese todo o ano. Agora mesmo, asegura que ten un comportamento “anómalo” cos cambios de temperatura. A carencia de alimentos en Galicia O seu cultivo realízase seguindo unha programación con plantacións “cada oito días ou dez días segundo a estación e contando cunha data aproximada de recollida”. Cos cambios de temperaturas “con vinte graos en inverno sae acumulada”, non se pode comercializar nos mercados pola imposibilidade de colocar todo o produto. "E a leituga só pode venderse durante oito ou dez días sen que se estrague", conclúe. Agromar antes de tempo A froita tamén está padecendo os cambios meteorolóxicos. É o caso da mazá para sidra que ten unha superficie de 200 hectáreas no país, a metade na Estrada (Terra de Montes). Nesta comarca sitúase a cooperativa Ullama que produce en ecolóxico para esta bebida. O seu responsábel, José Manuel Villaverde Sánchez, atópase agora mesmo no proceso da poda e observa que no seu caso, como en xeral nas árbores frutais, "están agromando". Non é algo normal para a época tendo en conta que, apunta, "as árbores precisan 700 horas ao ano de frío a certa temperatura na parada invernal", algo que agora non aconteceu este ano. "Abriu cedo e temos o problema de que se en abril chega unha xeada quedamos sen produción", alerta. Lembra "anos malos" como 2022, cando en certas zonas chegaron a perder até un 70% da produción. Diversificación e sorte Malia os adiantos en predición climatolóxica, a aposta no sector da horta segue a ser "unha cuestión de sorte", como indican técnicos da IXP Pataca da Galiza. A situación meteorolóxica, na actualidade, conta cunha marxe aproximada de sete días, un período "excesivamente curto" como para tomar decisións con seguridade. As mesmas fontes deste organismo lembran que a pataca, como outros cultivos de horta, son "extensivos e a ceo aberto" polo que antes de plantar "precísase preparar o terreo, un proceso que pode levar semanas". Diante desta situación, as estratexias que achegar os técnicos poden ser "desde plantar antes, para que o cultivo estea máis desenvolvido e non lle afecte tanto, até diversificar o risco coa elección de variedades, o momento de facelo e as fincas nas que tes a produción". A mazá sidreira, un novo valor na economía rural que factura perto de 30 millóns ao ano A Eurocámara reclama máis protección para as IXP O pleno do Parlamento Europeo apoiou onte as novas regras para as indicacións xeográficas protexidas (IXP) co fin de dotar de maior protección produtos como o viño, as bebidas espirituosas e os produtos agrícolas. O regulamento, adoptado con 520 votos a favor, 19 en contra e 64 abstencións, protexe as IXP, outorga máis poderes ás súas produtoras e produtores e simplifica o proceso de rexistro dos produtos agrícolas. Na Galiza hai unha ducia de IXP, que protexen produtos como o pan de Cea, o pemento de Oímbra, o mel, a pataca, o lacón ou a castaña da Galiza, por citar só seis exemplos. O texto da nova norma recolle medidas para garantir unha mellor protección tamén no comercio en liña, como a disposición para garantir que todos os dominios web que abusen do nome dunha IXP sen permiso se clausuren automaticamente ou se asignen a un grupo de produtores que si a usa legalmente. Para axudar con esta tarefa, a Oficina de Propiedade Intelectual da UE deberá estabelecer un sistema de alerta que controle o rexistro de nomes de dominio. As produtoras e produtores de IXP tamén poderán previr ou contrarrestar calquera medida que vaia en detrimento da imaxe e o valor dos seus produtos.