O número de hipotecas constituídas sobre vivendas na Galiza baixou un 25,8% en novembro de 2023 respecto ao mesmo mes de 2022, até un total de 969 préstamos, segundo os últimos datos publicados polo Instituto Nacional de Estatística (INE). Desta maneira, constátase que a cantidade de hipotecas asinadas na Galiza caeu seis puntos máis que a media estatal, xa que no total de do conxunto do Estado este dato baixou un 19,1% no undécimo mes do ano, até 32.645 préstamos. Ademais, as hipotecas sobre o total dos terreos na Galiza situáronse en 1.357, un 24,1% menos. Destas, 29 eran sobre terreos rústicos, un 46,3% menos; e 1.328 eran en terreos urbanos, caendo un 23,4%.
En opinión do profesor de Historia Económica da USC, Adrián Dios, no caso da hipotecas para a compra de vivenda “pasou o que tiña que pasar, no momento en que soben os xuros vólvese máis difícil acceder ao crédito”. Explica a Nós Diario que a resposta da poboación galega ante esta situación foi a de “restrinxir os créditos que solicitan”, algo que considera “un problema” no caso galego. “Un país como o noso, onde hai de sempre unha moi forte tradición de propietarias e propietarios a través do acceso á vivenda a través de compra e non de alugueiro, agora cambia o paradigma de como temos acceso a ela e temos que facelo co segundo”, considera Adrián Dios.
O Euribor baixa, as hipotecas non
O índice de referencia para a maioría de préstamos, o Euribor, fechou esta cuarta feira o mes de xaneiro en 3,609%, o que supón que esta taxa de referencia encadeou tres meses consecutivos de descensos, aínda que as persoas que revisen a súa hipoteca co dato deste mes sufrirán de novo unha alza na súa cota hipotecaria. A falta de confirmación por parte do Banco de España, a taxa mensual do indicador situouse en xaneiro por baixo do 3,679% rexistrado en decembro e dos máximos rexistrados durante o verán de 4,1%.
Con todo, mantense 25 puntos básicos por encima do Euribor de xaneiro de 2023, cando se fechou en 3,337%. Isto implica que para unha hipoteca modelo a tipo variábel, o encarecemento da cota sería duns 24 euros ao mes. Este cálculo, elaborado por Europa Press, asume un capital pendente de pago de 150.000 euros e un prazo residual de 30 anos, cun diferencial de 0,99% máis o Euribor.
As hipotecas nos fogares
A mellor maneira de saber a incidencia dos préstamos para vivenda na poboación ter unha radiografía do problema das hipotecas para as familias galegas, sobre todo nas cidades do país, é acceder á enquisa estrutural a fogares que realiza o Instituto Galego de Estatística (IGE). A última, divulgada o pasado 29 de decembro, indica que a media de gasto por mes na Galiza está situada en 429,34 euros, mais cidades como Santiago (525,23 euros), Vigo (476,3 euros), Pontevedra (439,52 euros) e A Coruña (435,53 euros) superan esta cifra. Por baixo estarían as urbes de Lugo (428 euros), Ourense (417,57 euros) e fecharía a listaxe Ferrol (406,38 euros).
A compra de vivenda depende do aforro
Para o presidente da Federación Galega de Empresas Inmobiliarias (Fegein), Benito Iglesias, a caída de hipotecas coincide coa caída da compra e venda de vivendas no mercado. Recoñece a Nós Diario que a situación do Euribor “coas súas subas superiores a 4% non axudou” mais considera que este 2024 pode deixar de ser “máis complicado”. Iglesias pensa que o mercado inmobiliario na Galiza non está ocupado por fondos de investimento "como acontece noutras zonas do Estado español".
Pola contra, considera que quen chega a mercar son "as persoas pequenas aforradoras que antes colocaban o seu diñeiro en produtos financeiros, algo no que xa non confían, ou en renda fixa, que agora non dá rendibilidade". Con este panorama, ese diñeiro "remata en parte na compra de Bonos do Tesouro en noutra na adquisición dun ben tanxíbel, como pode ser a vivenda, mais sen chegar a ter unha hipoteca".
Apostar na Galiza pola vivenda protexida
Para Adrián Dios, o mellor mecanismo para garantir na Galiza o acceso á vivenda “non é tanto facilitar as hipotecas ás familias, senón garantirlles que haxa vivenda protexida”. Neste sentido, este economista considera que “restrinxir o mercado de hipotecas ou pór uns tipos máximos para que sexan máis accesíbeis ao final en realidade o que provoca é que se perpetúe o actual negocio bancario” que estabelece que “tes que estar estar pagando unha cantidade cada mes durante 35 anos para ter a túa propiedade”. Pola contra, lembra que a aposta pola vivenda protexida "é moi habitual nos países do centro de Europa aínda que non tanto no sur do continente e no Estado español".
Os datos danlle a razón e o parque público da Xunta da Galiza, no mes de decembro, segue a ser reducido ao estar integrado por 3.788 vivendas, neste caso propiedade do Instituto Galego da Vivenda e Solo (IGVS) e da empresa pública Xestur. Estas son só 0,32%, 30 veces menos que a media que ten a Unión Europea (9,3%). En opinión de Adrián Dios, o mercado de vivenda protexida, no caso do alugueiro e como acontece en Europa, ademais, facilitaría o control dos prezos e aumentaría a accesibilidade de colectivos que agora teñen dificultade para contar cunha vivenda.
Beneficios nos bancos polos xuros e préstamos
Asuba de tipos encarece as hipotecas e os préstamos e remata por aumentar as ganancias de todo o sector financeiro. A última entidade en anunciar os seus beneficios foi o Santander. Este banco eleva o seu beneficio un 15 % por encima de 11.000 millóns de euros e, como indica á Comisión Nacional do Mercado de Valores (CNMV), os maiores ingresos débense ás subas de tipos de xuro. Neste sentido, recoñecen que as entradas de diñeiro por comisións ascenderon un 5% e o outro 95% chegaría polos xuros. BBVA tamén obtivo beneficios en 2023, concretamente 8.019 millóns de euros, un 22% máis fronte ao exercicio anterior. Outra entidade con beneficios é Bankinter, que fechou 2023 cunhas ganancias de 845 millóns de euros e prevé que en 2024 rexistrará un novo récord".
Na Galiza, Abanca anunciou que mañá repartirá un total de 29,3 millóns de euros de dividendos entre o seu accionariado a conta dos beneficios obtidos pola entidade financeira no exercicio de 2023. Desta maneira, a entidade que dirixe Juan Carlos Escotet realizará o cuarto dividendo do ano pasado. "Os bancos colocan os xuros que consideran necesarios nas hipotecas mais a maior critica que se lles pode facer é que non están remunerando os depósitos", estima o economista galego Adrián Dios. Neste sentido, este profesor da USC pon en evidencia que as persoas que confían os seus aforros nestas entidades "non conseguen unha rendibilidade", polo que esta circunstancia "explica que os bancos teñan estes grandes beneficios cada ano".
