Hai equilibrio económico e forestal nos viñedos do Ulla?

Nos últimos meses un grupo de persoas do val do Ulla, reunidas no colectivo Si a un rural vivo, comezaron unha campaña a través da plataforma Change.org e con actos informativos contra o que denominan "plantación masiva" de viñedos de albariño da Denominación de Orixe Rías Baixas. Por medio dun manifesto explican o que consideran unha “alarmante transformación na que se están convertendo en explotacións intensivas de viñedo grandes superficies da nosa masa forestal, do mosaico agropecuario e dos terreos que rodean as nosas casas”, unha acusación que, polo de agora, non obtivo resposta por parte do Consello Regulador con quen Nós Diario contactou. A iniciativa presentouse en outubro en Gres (Vila de Cruces) e continuará os vindeiros meses co envío de cartas ás Consellarías de Medio Ambiente, Medio Rural e tamén a Augas da Galiza. Cambados, vila do albariño A expansión da subzona Dentro da DO Rías Baixas, a subzona Ribeira do Ulla está situada nos municipios de Padrón (Sar), Teo, Vedra e Boqueixón (comarca de Compostela), A Estrada (Terra de Montes), Silleda e Vila de Cruces (Deza) e Touro (comarca de Arzúa). Naceu no ano 2000 con 42,3 hectáreas e na actualidade ocupa 293 hectáreas. En 2022, esta subzona sumou dúas novas adegas e máis de 68 hectáreas cultivadas para a produción de viño e xa conta cun total de once. Este último ano fechouse con 1.906.649 quilos de uva cultivados. Demandas veciñais Desde o colectivo veciñal demandan das Administracións galegas que se deneguen todas as novas solicitudes de talas de masas forestais na zona para a súa transformación en viñedos, apuntando a que “as realizadas até a data xa son excesivas e comprometen a nivel local os múltiples servizos ambientais do monte”. Ademais, solicitan que “non se subvencionen novas superficies destinadas ao cultivo de viñedos de escala industrial que precisen tratamentos intensivo de fitosanitarios”. O Rosal brinda polo seu viño Entre as opinións que defenden a postura veciñal neste caso está a do biólogo Jesús Santamarina Fernández. Este profesional explica a Nós Diario que os terreos forestais como os que se están transformado no val do Ulla coa chegada dos viñedos “teñen un papel moi importante, pois participan na protección do solo e do ciclo hidrolóxico, fixan o carbono atmosférico, son fonte de diversidade biolóxica e teñen elementos fundamentais da conectividade ecolóxica e da paisaxe”. Ademais, aclara que a súa función “vai máis alá e da mesma maneira modulan tamén o clima local, mantendo unhas condicións de temperatura e humidade ante a tendencia a variacións extremas ás que nos dirixe o cambio climático”. Pola contra, Santamarina advirte de que os cultivos leñosos de vide “están entre os que máis favorecen a erosión do solo, coa conseguinte perda do carbono retido, da capacidade de infiltración e retención de auga e da recarga de augas subterráneas, coa consecuencia de que a paisaxe se volve máis propensa á seca”. Neste sentido, desde Si a un rural vivo denuncian que as últimas talas que se realizaron para instalar viñedos afectaron carballos centenarios como os que estaban situados a carón do campo da festa da parroquia de Camanzo, en Vila de Cruces (Deza). Outro exemplo, neste caso compartido por Santamarina, é o da parroquia de Donas, en Boqueixón (comarca de Compostela) onde secaron varios regos e mananciais da zona ao "introducir máis de 100 hectáreas de viñedos nun lugar con moita vexetación autóctona que desapareceu tras a chegada da maquinaria e cada milímetro de solo que se perde tarda máis de 100 anos en formarse". Adegas pola sostibilidade Entre as adegas que apostan por esta subzona están Rectoral do Umia (que conta co ao redor de 100 hectáreas, con 57 delas no val do Ulla e 36 na zona Condado) e Altos de Torona (80 no Rosal, 70 no val do Ulla e 15 no Salnés). A directora técnica da primeira, Olga Verde, explica a Nós Diario que tiveron un ano “complicado polas enfermidades fúnxicas” como consecuencia da cantidade de choiva que caeu, mais cun resultado final de moita cantidade de uva e de boa calidade. No seu caso agardan medrar e chegar ás 65 hectáreas, ampliando na zona de Vedra. Sobre o rexeitamento veciñal, Verde sinala que os seus viñedos “están máis illados que outros e lonxe de vivendas” polo que non recibiu queixas. Todos temos que convivir. “Certo que é un problema o dos fitosanitarios e o que temos que facer é unha loita moi razoada co tema fitopatolóxico”, considera, “non podemos tratar por tratar e temos que ser moi conscientes do que estamos botando”, engade. Por este motivo sinala que “nós, por sostibilidade, somos conservadores e precisos nos tratamentos e non facemos máis de doce ou catorce mans de sulfato nos viñedos e cando as condicións climáticas o permiten”. O viño vai de festa no verán En Altos de Torona, a responsábel vitivinícola, Susana Agudín, tamén indica a Nós Diario que “foi un ano boa na colleita”. É “unha boa zona, de pouca importancia forestal cunha terra moi singular para os viñedos”, engade. Están situados na parroquia de Donas, “cunhas augas sulfurosas moi características, unha terra que retén nutrientes e onde se concentra o calor no verán”. En relación á demanda veciñal, sinala que se manteñen “un pouco á marxe e non queremos entrar en discusións”. Afirma que están dispostas “ao diálogo e a facer as cousas ben, sempre dentro da legalidade como acontece co resto dos viñedos que hai na Galiza”. Non entende como as críticas se centran neles “cando hai máis viñedos” e lembra que empregan “feronomas, unha forma ecolóxica de tratar as pragas que temos”. Conclúe: “Non se dan máis mans de sulfato que noutras zonas, e eu teño experiencias noutras áreas do país neste sentido”.