Don Federico dá a lata

Achegouse a Bueu por aquelar a saúde da súa dona Georgina. Federico Ribas (1890-1952) chegou convidado polos Massó, dos que seica era parente, e quedou a pasar os veráns. Os Ribas de Vigo eran coma os Massó, de orixe catalá e conserveiros. Pero cando chegou á vila, nos anos vinte, Federico era xa en España o emperador do ecosistema do papel cuxé. Os seus debuxos-deseños eran cobizados por empresas varias e os seus traballos chegaban a todas as urbes dos territorios do Estado español. Durante o primeiro terzo do século XX, desenvólvense en toda Europa as revistas 'gráficas' ―en 1927 seis revistas españolas suman máis de catrocentos mil exemplares de tiraxe―, os libros de quiosque, a publicidade, o cartel, a fotografía, a ilustración sedutora, un mundo que daquela permiten xa as tecnoloxías das artes gráficas, configurando un novo universo ao que se xuntaba o cinema ―a primeira sala na Galiza foi o Cine París da Coruña, en 1909― ou a radio ―na Galiza: Unión Radio de Santiago, en 1933―. Son os albores do que logo será a sociedade dos medios de comunicación de masas. E velaí está Federico Ribas: o mellor pagado, festexado, o líder do estilo Gal-ante. O mellor profesional posíbel para deseñar o catálogo de Massó Hermanos, que tiña a súa orixe máis dun século atrás, cando o catalán Salvador Massó Palau chegara ao areal de Bueu para fomentar a salga de peixe. É durante o século XIX cando comeza a produción de bens envasados ou embalados, que as empresas desenvolven a marca de fábrica, pero case ao tempo xorden as marcas de produto. Le Drapeau foi a primeira marca dos Massó, creada en 1884 para o mercado español, e de contado La Perfección e Les Preferibles, ámbalas dúas para o mercado francés. O paso da salga á conserva fora en sociedade con franceses: Massó, Dargentón, Domingo &amp; Cía., empresa que dura até 1894, comercializando a maior parte da produción en Francia e de alí a outros países, porque a conserva era recoñecida no mundo coma un produto netamente francés. De Francia veu a técnica e, para dirixir e instruír os galegos e as galegas viñeron a Bueu técnicos bretóns de Nantes. Pero en 1924 a compañía estaba xa nunha fase de expansión e viña de crear a marca Massó, cun logotipo deseñado probabelmente polo propio Federico: a rotulación da palabra subliña o carácter patronímico coa fasquía dunha sinatura persoal e, coas súas curvas, adáptase como unha luva aos formatos redondos ou ovalados das latas onde se estampa. Velaí tamén, de par da nova marca, un catálogo de prestixio, que non só mostra os produtos: Massó preséntase como unha gran compañía que pesca, procesa e comercializa produtos de calidade. Á volta duns anos será a maior de Europa. Federico Ribas continuou sendo o mellor deseñador, seguiu veraneando en Bueu e alí estaba en 1936, cando tivo que fuxir do fascismo, chegando a Buenos Aires en novembro dese mesmo ano. Alí estivo exiliado até que lle permitiron voltar en 1949. Morreu tres anos despois.

Don Federico dá a lata

Luz en La Noche

Falar aos ollos

Paisaxe gasosa

Malingre marca

Cartas explosivas

Un punto colorido

A arte de escribir

As pedras que falan