Memorias do Seixo

Calzo as miñas botas e acompaso o corazón ao respirar. Para iso nada como beirear un río engalanado de carballos centenarios. Unha senda antiga, chea de rodeiras que deixaron os carros pasando mil veces por elas. Os merlos andan de polifonías e o río failles contrapunto. Máis arriba a serra do Cando e o lendario Monte do Seixo. Os ollos lávanse de ansias co verde das follas, co encaixe de pedra dos valos que marcan as propiedades no monte. E coma nunha sorte de taboleiro no medio das pedras cubertas de carriza, brancos seixos. A pedra que foi frecha e machado na prehistoria, enxoval da morte nas mámoas, adobío nas esculturas castrexas, protectora das casas en cumios, tellados e portas. Pedra do leite que as paridas levaban no peito. Sandadora pedra da pezoña. Pedra do raio, caída do ceo e incrustada na terra, portentosa contra os trebóns e o mal en xeral. Pedra que ao contar de Carmela Aríns levaban as rapazas solteiras na boca, cando ían á romaría da Gorgosa en Lousame, se querían coller mozo. "Santa Virxe da Ghorghosa, non te veño pedir pan véñoche pedir un home, que fagha tremer o chan". O río que vou beireando, chámase Seixo tamén e alí onde lle chegan as raiolas de sol, brilla, branco. Logo de baixar por unha escada de estalotes e feitos, aparece o Pozo Sangoento. O estrondo medra e non é a fervenza, e outra cousa, sorrío receosa, ollando ás augas esmeraldas. Virxe da Gorgosa si que es milagreira, xa agroma un home! Ou é a Serpe Bichoca das lendas? "A señora deitada nun prado, vestida de pano labrado, nin era pano, nin era seda, e o que a ve pasmado queda". Oxalá fora o mostro anfibio, o ruído vén das eólicas que deforman o cumio da serra. O estrondo devasta a camiñada ao longo de km. E cando xa daba perdido o día, no predio das Raposeiras, un prado cheo de laudas. As laudas realizadas polo escultor Marcos Escudero forman parte dun proxecto de memoria, do Colectivo Capitán Gosende. O Campo está dedicado a homes e mulleres asasinados e represaliados do concello de Cerdedo. Alí están os cinco Ventín, canteiros no túnel do Padornelo e fusilados en Zamora. Xosefa Rivas Touriño, a matriarca que foi pedir pola súa vida, e o xuíz deulle a escoller un para salvalo e regresou soa. O Mestre Francisco Varela Buela, ao que Lola, a súa muller, ía ver camiñando ata a Illa de San Simón e, co título arrebatado logo do cárcere, educou todo aquel ao que non lle podían pagar as clases. Manuel Garrido "O resucitado", arjina que os falanxistas deron por morto unha noite que "pasearon" a cinco de Cerdedo. Contivo o aire e agochouse un tempo no forno da casa. Anos despois lucía a chaqueta co burato da bala coma unha medalla ausente. A lauda de Martiño Ferreiro, morto en Mauthausen, loce un paxaro saíndo da gaiola, a do carpinteiro Xosé Cortizo un lapis, a de Antonio Sueiro Cadavide unha gaita e a de Xosé Torres Paz unha serra, a de Segundino Bugallo e Francisco Arcas un dolmen… Collo entón a pedriña do seixo que recollín no camiño e fago unha ofrenda. Paréceme xusto deixar unha pedra máxica, nun lugar que reivindica e honra á memoria de persoas que morreron por pensar diferente.

Memorias do Seixo

Xaxún galaico

A mulata da muleta

Mellor vivilo

Con ben veñas

O trato, sempre

A raíña

O verán é para as pedras

Ondas e Albas