Con ben veñas

Aínda temos o ano trinque de vez, leva banda sonora esperanzadora, e ten a sinatura fresca de promesas a cumprir. Gusto da cerimonia de queimar no Lume Novo ou Tizón de Nadal todo o malo, e das cinzas resultantes rexurdir cal Ave Fénix, coa forza necesaria para afrontar os novos retos. A miña banda sonora é "Botánica" de Abe Rábade, a falta de herbas apotropaicas verdadeiras, coas que comezar o ano coa protección das meigas, fago acopio dun feixe de melodías engaiolantes que me somerxen nas profundidades do bosque. Nesta roda da existencia, precisamos destas datas liminais, para redobrar esforzos nunha vida que ás veces perde folgos e ilusión. Noutros tempos recorreriamos a rituais de adiviñación, para coñecer os agasallos do tempo novo. Hoxe, orfos de mitoloxías vivas, arremedamos con maior ou menor arte xestos aprendidos dos memoriosos ou que aínda perduran debaixo das brillantiñas. Quixera eu, ter o don de cantar. Andaría de Manueis, Xaneiras, e hoxe, de Cantos de Reis, casa por casa pedindo Aguinaldos. Ou como diría un coñecido, formando parte dun grupo que ten máis actuacións que ensaios. Sumaríame ás voces de ranchos, bandos e reiseiros, e cos chourizos, touciños, viño e lambetadas recollidas faría logo unha boa foliada para esconxurar a tristeza e a xenreira dalgúns, a forza de risos e bailes. O tempo de transo que significa o ano novo tamén e tempo de máscaras e mascaradas. É tempo de correr polas leiras, espertando a terra, pedíndolle que xenerosamente un ano máis, abra o seu ventre para alimentarmos. O Entroido rexorde e certifica a convivencia das festas pagás coas relixiosas. E así en moitos lugares os "reises" cántanse acompañados de máscaras e outros elementos, danzantes, madamas, vellos e vellas… Conta Xabier Moure que por Navia de Suarna sumábase o Fole que ía cheo de cinsa; o Rodalo, que facía que sementaba e tiraba terra; a Cardadora cun saio e cardas, o Médeco, o Militar, a Vasoira e o Gaiteiro. Deste último, narra Taboada Chivite que pola Mesquita, logo da festa de tres días, do 5 ao 7, organizada polo Rei e Vicerrei, para escorrentar inimizades entre a veciñanza a forza de viño e bandulladas, penduraban o músico da gramalleira e deixábano alí afumándose. Meu pobre! Na nosa casa somos monárquicos selectivos, temos querenza polos reis e raíñas do Reino de Galicia e despois durante a primeira semana de xaneiro, trocados en obsequiosos paxes, rendemos acatamento á maxia dos agasallos para os afectos. Poucas confabulacións hai no mundo con tantos adeptos, todos e todas abrimos sucos na terra da inocencia, e sementamos marabillas. Sexan de deixar na xanela, zapatos ou pratos, deséxovos de corazón que lembredes a ilusión de hoxe e volvades a ela ao longo do 2024. Un ano que no Sorriso de Daniel dedicamos a conmemorar os 800 anos de Vilar de Donas, porque como diría Cunqueiro o retrato do galego ten o románico ao fondo. Aninovo, con ben veñas, por riba deses tellados, por baixo desas tellas.

Con ben veñas

Xaxún galaico

A mulata da muleta

Mellor vivilo

O trato, sempre

A raíña

O verán é para as pedras

Ondas e Albas

Xordos de vez