Os concellos ante o Consello de Contas

Neste artigo imos seguir achegándonos á realidade económica das entidades locais galegas, desta volta, a través de dous informes de fiscalización do Consello de Contas de Galiza. Un deles é o último Informe de Fiscalización da Conta Xeral das Entidades Locais do Exercicio 2020, publicado en xullo do 2022, que nos proporciona información sobre a situación económica, financeira e patrimonial das entidades locais, de modo que reflicten os seus ingresos, gastos, activos, pasivos e patrimonio. Vexamos as principais conclusións que obtemos do documento que fiscaliza as contas do 2020 achegadas polas entidades locais. A primeira é que tan só 101 entidades (o 29,2% das que remitiron a conta xeral) aproban o seu orzamento en prazo, o que limita moito a súa utilidade como documento para o debate no deseño das políticas públicas. Déficit cero Con respecto aos ingresos, o índice medio de execución do orzamento das entidades locais galegas é do 66,7%, o que indica unha escasa capacidade de execución. Son as deputacións as entidades que presentan o peor valor (50,9%) e os concellos de menos de 5.000 habitantes o mellor (77,2%). O Consello de Contas certifica as análises feitas no anterior artigo sobre a participación dos ingresos no estado (PIE), xa que sinala que os fondos procedentes da PIE representan o 30,9% dos recursos totais das entidades locais de Galiza, e en canto ao seu reparto, a PIE mantén unha clara relación co tamaño poboacional, sendo os concellos de maior poboación os que reciben un financiamento máis elevado por habitante. Con respecto á execución do orzamento de gastos, presentan un índice medio do 65%, o que reflicte a pouca execución respecto da planificación orzamentaria. Os concellos de menos de 5.000 habitantes presentan o maior índice de execución (75,5%) e as deputacións provinciais o peor (49,8%). Deles, os investimento representan o 17,1%, porcentaxe que flutúa entre o 30% nas deputacións provinciais ata o 10% das sete grandes cidades galegas. O 13,6% dos recursos correntes das entidades locais galegas proceden do endebedamento financeiro. Por último, aínda que o conxunto do sector local presenta cifras positivas de xeito agregado, 105 entidades locais presentan saldo de tesourería negativo, o que amosa a incapacidade dos dereitos recoñecidos no exercicio para atender as obrigas xeradas. Cómpre lembrar que a Lei de estabilidade orzamentaria e sostibilidade financeira impón a doutrina do déficit cero ás entidades locais. O segundo informe no que nos imos deter é o de Fiscalización de Fondos Europeos que elaborou o Consello de Contas respecto do exercicio 2020, que é de especial interese porque nel vólvese constatar a negativa evolución da participación dos concellos galegos dos fondos europeos que son xestionados pola Xunta de Galiza. O ente fiscalizador recomenda unha maior presenza de proxectos europeos no financiamento de programas municipais Fondos europeos No ano 2016 os concellos galegos recibiron 29,9 millóns de euros en programas con financiamento de Fondos Europeos, diminuíndo paulatinamente nos seguintes exercicios (21,2, 15,7 e 14,2) até no 2020 recibir 13,4 millóns de euros. Porén, a contía dos programas con fondos europeos en Galiza pasou de 539,4 millóns de euros no 2019 a 679,5 no 2020. Así, mentres no conxunto galego se produce un incremento do 26%, no caso concreto dos concellos observamos unha diminución do 5,7%. Isto quere dicir que mentres que de forma xeral aumentan os pagos en correspondencia ao avance e peche de proxectos correspondentes ao marco financeiro actual 2014-2020, no caso dos concellos reflíctese a tendencia contraria. Consecuencia lóxica do anterior é que diminuíu a participación dos concellos sobre o total dos fondos que recibe Galiza. Así, no 2014 esta representaba o 4,7%, no 2019 o 2,6% e no último exercicio fiscalizado, o 2020, o 2%. Dende o Consello de Contas, "vense recomendando unha maior presenza de proxectos europeos no financiamento de programas de actuacións municipais, de forma que este tipo de entidades públicas poida beneficiarse dunha forma máis ampla das distintas iniciativas europeas". Porén, ante o tirón de orellas do Consello de Contas, a Xunta de Galiza parece que fai oídos xordos. Dende logo presta máis atención a impulsar a "Sociedade para o Desenvolvemento de Proxectos Estratéxicos de Galiza", onde a pesar da pouca transparencia existente, ben sabemos da importancia que pode acadar á hora de xestionar proxectos europeos. Nela, Abanca, Reganosa e Sogama suman o 60% do capital, fronte o 40% da Xunta de Galiza. Así, fica claro quen decidirán os que serán "proxectos estratéxicos" para o noso país.