Unha operación contra a corrupción na minaría e as renovábeis acaba co Goberno luso

Logo dunha reunión co presidente portugués, Marcelo Rebelo de Sousa, o primeiro ministro do país, António Costa, compareceu hoxe nunha rolda de prensa na que subliñou que, “obviamente, presentei a miña dimisión”, que foi aceptada polo Xefe de Estado, pondo fin a case oito anos á cabeza do Goberno do Partido Socialista (PS), desde comezos de 2022 con maioría absoluta. Após reunirse o mandatario coa procuradora-Geral da República, Lucília Gago, a Presidencia informou nun comunicado de que Rebelo de Sousa se reunirá mañá coas forzas políticas con representación na Assembleia e convocou unha xuntanza do Conselho de Estado que decorrerá a quinta feira. Unha vez rematado o encontro o presidente dirixirase ás portuguesas e portugueses. Escoitar os partidos e o Conselho de Estado é un requisito obrigatorio, fixado no artigo 133 da Constitución lusa, para que o presidente poida disolver o lexislativo e que o país desenvolva comicios parlamentarios adiantados. Tamén pode destituír o Goberno “cando sexa preciso para asegurar o regular funcionamento das institucións democráticas”, para o que só precisa ouvir o Conselho de Estado. Pola mañá, o Departamento Central de Investigação e Ação Penal lanzou 42 rexistros que abrangueron desde múltiples sedes de Ministerios e empresas até o Palácio de São Bento, a residencia oficial do primeiro ministro, no contexto dunha investigación por presunto tráfico de influencias, corrupción, participación económica en negocios por parte de funcionarios e branqueamento de capitais, todo isto vinculado coas concesións para explotar as minas de litio en Montalegre e Barroso, na rexión de Trás-os-Montes, lindeira coa Galiza, operadas por Lusorecursos e Savannah Resources, e, xa en Sines, no Alentejo, cun proxecto de central para producir enerxía a partir de hidróxeno (impulsado por EDP, Galp e REN) e outro para construír un centro de datos a cargo da empresa Start Campus. Na operación foron detidos Vítor Escária, xefe de Gabinete de Costa; Diogo Lacerda, consultor de Smart Campus e amigo persoal do ex primeiro ministro, amais de ex membro da dirección da TAP Air Portugal, unha empresa pública da que negociou a súa privatización, e Nuno Mascarenhas, alcalde de Sines polo PS, así como Afonso Salema, director executivo de Smart Campus, e Rui Oliveira Neves, director xurídico e de sustentabilidade da compañía. O xornal luso Público trasladou que o Ministerio Público ordenou as detencións perante o risco de fuga. Ademais, foron imputados os titulares de Infraestruturas, João Galamba, e Medio Ambiente, Duarte Cordeiro, así como o seu predecesor entre 2015 e 2022, João Matos Fernandes. No caso de Galamba, xa fora obxecto dunha investigación en 2022 entre sospeitas de tráfico de influencias nun proxecto sobre hidróxeno verde, e a comezos deste ano o presidente da República reclamara a súa dimisión por ocultar datos a unha comisión parlamentaria. No que atinxe aos integrantes do Executivo, fontes citadas polo Jornal de Notícias explican que para poder ser detidos é precisa a autorización do lexislativo, controlado polo PS, a menos que sexan sorprendidos in fraganti nun delito con intencionalidade cuxa pena máxima sexa superior a tres anos. Contra o propio Costa, a Procuradoria-Geral anunciou a apertura dunha investigación criminal no Supremo Tribunal de Justiça, logo das “invocacións por parte dos sospeitosos do nome e da autoridade do primeiro ministro e da súa intervención para desbloquear procedementos”. En 2021, Joaquim Piçarra, presidente do Supremo Tribunal validou unha escoita telefónica con conversas entre Costa e Matos Fernandes, que estaba sendo investigado por un proxecto de hidróxeno verde en Sines. O actual presidente do órgano, Henrique Araújo, denunciara hai poucos días a corrupción instaurada no país, facendo fincapé na Administración pública. Costa non se volverá presentar Na rolda de prensa na que fixo pública a súa decisión, Costa asegurou que non se volverá presentar ao cargo de primeiro ministro, insistindo en que “é unha etapa da vida que se fechou” e apuntando que “os procesos penais raramente son rápidos”. Nese sentido, defendeu que o posto “non é compatíbel con calquera sospeita sobre a súa integridade, a súa boa conduta e menos aínda as sospeitas de practicar calquera acto criminal”, nunha comparecencia na que proclamou que “non me pesa na conciencia a práctica de calquera acto ilícito, ou sequera de calquera acto censurábel”, e reiterou que está “totalmente dispoñíbel para colaborar coa Xustiza”, recoñecendo que foi “sorprendido” pola apertura dun proceso criminal contra el. Entre 1997 e 2007, Costa liderou os Ministerios de Asuntos Parlamentarios, Xustiza ou Administración Interna nos Gobernos do PS dirixidos por António Guterres, actual secretario xeral da Organización das Nacións Unidas, e José Socrates, antes de desempeñarse como alcalde de Lisboa entre 2007 e 2015, o ano no que chegou ao cargo de primeiro ministro. As forzas conservadoras reclaman eleccións O secretario xeral do Partido Comunista, Paulo Raimundo, reaccionou á dimisión do primeiro ministro indicando que “non é obrigatorio” que supoña a disolución do lexislativo, recalcando que “o país non precisaba de eleccións, mais si de solucións”, entre críticas ao PS por “non se decidir polo camiño das solucións”, e afirmou que de decorrer novos comicios a formación “está preparada”. Pola súa parte, o voceiro parlamentario do Bloco de Esquerda, Pedro Filipe Soares, reclamou “investigar o que haxa que investigar”, instando a Xustiza a ser “rápida e xusta” e exixindo que “ningún poder estea por riba da lei”. Entrementres, o partido Pessoas-Animais-Natureza solicitou a dimisión do titular de Infraestruturas, João Galamba, tras a súa imputación. A mesma reclamación fixo a extrema dereita do Chega. O seu líder, André Ventura, solicitou o presidente que convoque eleccións o antes posíbel, unha posición semellante á expresada pola Iniciativa Liberal. Á vez, Rui Tavares, único deputado do Livre, salientou que “se houbese eleccións agora para o Livre sería útil, mais antes do Livre está o país”. Á hora do feche desta edición, a dirección da forza principal da oposición, o conservador Partido Social Democrata, mantiña unha reunión coa fin de definir a súa posición ao respecto.