Auditoría? de Pescanova

Hai uns vinte anos da creba da enerxética norteamericana Enron, cun burato de 35.000 millóns de dólares despois de descubrirse que as súas contas eran falsas e que os beneficios viñan de operacións con sociedades creadas co propósito de ocultar as súas perdas. Unha vítima colateral foi a daquela primeira auditora mundial Arthur Andersen, pola súa participación na fraude ao cometer delitos de obstrución á xustiza e de destrución de documentos relacionados coa quebra, polo que foi condenada polos tribunais de Houston a cinco anos de actividade vixiada, multa e o máis importante, a prohibición de facer auditorías para as cotizadas de Wall Street, o que supuxo a súa desaparición. A xustiza americana, a diferenza doutras, non mirou cara a outro lado. Así é. Vimos de coñecer en febreiro a sentenza penal do Tribunal Supremo sobre un asunto certamente semellante ao de Enron, o caso Pescanova. Lembremos que en decembro do 2010 declaraba unha débeda financeira de 540 millóns, cando resulta que na realidade era de 2.510 millóns, cifra que ao peche do 2011 xa superaba os 2.700 millóns. E dicir, a empresa estaba crebada xa antes de 2010 malia que o seu auditor, BDO, a quinta empresa do sector de auditoría, emitía unha opinión sen condicións e confirmaba que as contas reflectían a imaxe fiel do patrimonio da sociedade. Fiabilidade financeira O xulgado recoñeceu que BDO sabía das prácticas contables irregulares realizadas na empresa, que dispoñían de toda a información sobre tales prácticas e que as avalaron nos sucesivos informes de auditoría das contas anuais que emitiron. Por iso o fiscal reclamaba que BDO respondese solidariamente do quebranto fronte aos accionistas presuntamente estafados. Pois para pasmo de todos o Supremo só considera que tivo unha conduta "descoidada ou desatenta", pero non un comportamento doloso. Lembremos que o dolo é a realización dunha acción que supoña un dano ou prexuízo a outro, debendo realizarse dita acción de maneira voluntaria, o que neste asunto é evidente, pois cando menos semellaron ser cooperadores necesarios, xa que sen o visto e prace do auditor a unhas contas falseadas non se poderían depositar. Tratándose de débeda financeira, a simple consulta á Central de Información de Riscos (CIRBE) do Banco de España permitiría verificar o engano dos 2.000 millóns que faltaban. É certo que non é a misión do auditor detectar fraudes, mais si valorar a fiabilidade da información financeira, o que non fixo. Nin BDO, nin as catro grandes auditoras, que case todas teñen as súas 'pescanovas', foron sancionadas A sentenza foi celebrada polos representantes do sector das grandes auditoras, pois tiñan medo de que rematase a súa impunidade. Agardamos dunha auditora que revise e verifique as contas anuais e que emita un informe sobre a súa fiabilidade que poida ter efectos fronte a terceiros e, no caso da emisión de informes cuxa opinión non fose acorde coas probas obtidas polo auditor no seu traballo, que o ICAC lle retire a autorización, como fixo USA con Arthur Andersen. Nin BDO, nin as catro grandes, que case todas teñen as súas 'pescanovas', foron sancionadas. As outras 'pescanosvas' Deloitte foi a auditora de Bankia. O Supremo escusouna por ter o visto e prace de todos os supervisores (Banco de España, CNMV, FROB e EBA) e porque o folleto de saída a Bolsa seica contiña unha "ampla e certeira" información financeira. Falso. A entidade necesitou uns 22.500 millóns de euros de achegas públicas para cubrir as perdas que a auditora non vira. KPMG incorreu en fallas nas súas auditorías á caixa de aforros valenciana CAM, a que en 2010 validou uns beneficios de 201 millóns de euros, mentres que na realidade agochaba unhas perdas duns 4.587 millóns de euros. Pricewaterhouse Coopers está investigada pola Audiencia Nacional polas auditorías dos bancos Pastor e Popular e os folletos das ampliacións de capital de 2012 e 2016. O xuíz di que PWC "non detectou as importantes carencias de provisións pola anómala clasificación crediticia e xestión contábel dos activos adxudicados". Lembremos que os seus accionistas e bonistas perderon máis de 20.000 millóns de euros. A última das catro, Ernst &amp; Young, foi a auditora da firma de tecnoloxía financeira de pagamentos Wirecard, que rematou nun escándalo de contabilidade falseada e crebou en xuño de 2020 despois de recoñecer que 1.900 millóns de euros dos seus activos non existían. E&amp;Y foi sancionada pola xustiza xermana sen poder auditar cotizadas en Alemaña dous anos. Probabelmente neste Estado zafaría. Teoricamente as contas auditadas dunha sociedade deberían ter un plus de fiabilidade. No caso Pescanova a impunidade penal da súa auditora amosa que, aínda en casos extremos como este, négaselles aos pequenos accionistas o seu dereito a reclamar polas malas praxes fronte ao grupo de auditoras que conforman o oligopolio do sector que os tribunais aturan. É como se Pescanova non fose auditada.