O mercado do aluguer na Galiza desmárcase da tendencia estatal e rexistra unha nova alza. Segundo recolle no seu informe do mes de xuño o portal inmobiliario Idealista, o prezo do alugueiro diminuíu nos últimos 12 meses no Estado en 5,6%, con Catalunya, con 13,2%, e Madrid, con 12,4%, liderando a baixada. Pola súa banda, na Galiza tense incrementado en 4,7%, unha suba só superada por Cantabria e Castela-A Mancha.
O prezo do alugueiro aumentou en máis de 26,6% nos últimos catro anos. Mentres en xuño de 2016 o valor medio da vivenda arrendada na Galiza se situaba en 5,5 euros por metro cadrado, a contía alcanzou en xuño de 2021 os 7,4 euros, coas principais concentracións urbanas liderando o aluguer máis caro. A este respecto, destacan as alzas de Lugo e Ourense, a capital de provincia do Estado onde máis sobe o aluguer, pero tamén as localidades da área metropolitana da Coruña e de Ourense.
O valor medio do metro cadrado en réxime de aluguer aínda se atopa lonxe do máximo histórico de 8,7 euros declarado en maio de 2007. Porén, Lugo e Ourense xa teñen superado os prezos do período da burbulla inmobiliaria ao longo de 2020, concretamente nos meses de agosto e outubro e Vigo tense aproximado nesa anualidade aos prezos anteriores ao estoupido da crise de 2008. Neste sentido, a suba dos prezos da vivenda libre mantense constante e cunha dinámica equilibrada no conxunto das comarcas galegas.
Galiza, á cabeza do Estado en inmóbeis baleiros
A alza dos prezos da vivenda contrasta co elevado número de inmóbeis baleiros. Segundo un informe elaborado pola Federación Galega de Empresas Inmobiliarias (Fegein), a Galiza é o territorio do Estado coa maior porcentaxe de casas e pisos desocupados, até sumar 299.301 inmóbeis baleiros para un parque de 1,6 millóns de vivendas rexistradas, o que significa o 18,6% do parque total e cinco puntos por media da riba estatal de 13,7%. A taxa de ocupación máis elevada concéntrase nas comarcas coruñesas e pontevedresas, con 62 concellos onde as vivendas desocupadas superan o 25% e outros 33 onde chegan a 30%.
Un total de 2.735 dos 299.301 inmóbeis baleiros existentes na Galiza son de titularidade estatal. Concretamente, o seu propietario é a Sociedade de Xestión de Activos Procedentes da Reestruturación Bancaria (Sareb), popularmente coñecido como o banco malo. A parte máis importante destas vivendas sitúase nas cidades de Vigo e A Coruña, onde, segundo Fegein, hai arredor de 650 e 1.200 demandantes de vivenda. Neste sentido, desde a patronal inmobiliaria teñen reclamado de maneira reiterada ao Estado a súa cesión á Xunta da Galiza para pór en marcha un parque de vivendas públicas destinado ás
rendas máis baixas.
A caída das promocións da vivenda protexida na Galiza, que nos últimos anos se teñen colocado en mínimos de toda a serie histórica, agrava o problema. Segundo os dados achegados polo Instituto Galego de Estatística (IGE), entre 2015 e 2019 concedéronse licenzas para 12.734 vivendas, das cales só 82 contan coa clasificación de protexida. Ao tempo, no mesmo período rematáronse 165 vivendas protexidas dun volume de 8.855, o que representa menos do 2% do total. A cualificación dunha vivenda como protexida correspóndelle á Xunta da Galiza, como Administración con competencias plenas en materia de vivenda.
As políticas públicas de vivenda
O acceso á vivenda tense convertido nun problema para unha parte importante da poboación. Segundo os datos do IGE relativos a 2020, os galegos e galegas destinan de media para sufragar o alugueiro o 29% do seu salario e un 38,5% dos mesmos vense obrigados a dedicar o 42% do seu soldo. Na mesma liña, dedican á compra da primeira vivenda o 15,7% dos seus ingresos, unha cantidade só superada no ámbito estatal pola cidadanía das Baleares.
A ausencia de políticas públicas de vivenda destinadas a intervir no mercado inmobiliario explican esta situación. A este respecto, a economista e experta en políticas de vivenda Carmen Trilla sinala que a vivenda protexida “é un amortecedor social, un instrumento regulador do mercado e corrector das súas deficiencias: incidirá conscientemente na redistribución da renda e tamén na cobertura da súa actividade cíclica”.
“Foi o instrumento de política de vivenda de maior alcance con que se contou desde a segunda metade do século XX. Dentro das vivendas protexidas existiu un forte compoñente de vivendas destinadas a amplos estratos de clases medias, aínda que tamén se construíu un compoñente máis social, as vivendas protexidas, promovidas directamente polas Administracións públicas”, conclúe Trilla.
A vivenda en propiedade
Non é só a vivenda en aluguer. Outro tanto acontece coa vivenda en propiedade. Segundo os datos fornecidos pola Asociación Española da Análise do Valor, en base á información achegada polas diversas entidades de taxacións integradas na mesma, o valor medio do metro cadrado na Galiza sitúase en 1.206,2 euros, con Lugo liderando a alza do valor dos inmóbeis do Estado, cunha suba en 2020 de 12,5%.
