Poemas míticos (V)

"As flores do dragón" foi o poema, un albergue provisorio, co que Carlos Negro habitou a montaña mítica e o camiño na peregrinación xacobea cos poetas Alessandro Burbank, Tamara Andrés, Nuria Vil, Verónica Aranda e Mohamed Abdullah. Camiñaron xuntos entre finais de setembro e inicios de outubro do pasado ano, durante a terceira edición das Residencias de Escrita Ámeto Mítico no Camiño de Santiago que organizou a Fundación Uxío Novoneyra co obxectivo de recuperar a temática xacobea para a poesía actual. Cada entrega dos poemas míticos, imos pola quinta, é unha etapa do camiño. Algunhas etapas fanse en grupo, outras, como este poema de Carlos Negro, como o anterior de Laura Casielles ou a "Lady Leño" de Adam Wyeth, precisan da soidade. A necesidade da escoita da propia voz, o ritmo camiñante, a peregrinación polo país, o descubrimento dos lugares da memoria e posterior creación a través do pensamento do corpo sobre a terra e os que pasan, son materiais diversos da poética xacobea que escintilan neste poema. Gozade doutra alfaia do arquivo de poemas míticos que documentan as únicas residencias itinerantes inspiradas na temática dos trobadores que quixemos rescatar para o futuro da poesía galega e universal. Notas biográficas Carlos Negro (Lalín, 1970) é docente e escritor; da súa autoría son obras como Far-West (2001), Makinaria (2009), Penúltimas tendencias (Premio da AELG á mellor obra de literatura infantil e xuvenil do ano 2014 ), Masculino singular (2016) ou Aplicación instantánea (Premio Jules Verne de literatura xuvenil no 2018); iniciouse no xénero poético con As laranxas de alí babá (1998). Recibiu tamén o premio Johán Carballeira polo poemario Héleris (2003), o Vitoriano Taibo por Cultivos transxénicos (2008) e o Fiz Vergara Vilariño por Tundra (2017). Ensaiou o xénero satírico no dicionario Abelcebú (2010) e o relato de pantasmas en Non cantan paxaros neste bosque (2021). As súas obras poéticas máis recentes son Estrita necesidade (2021), con fotografías de Benxamín Otero e O tempo dos lagartos (2023), en colaboración coa ilustradora Raquel Senra. Desde hai anos vén desempeñando un continuo labor de achegamento da poesía ao público xuvenil, a través de recitais e obradoiros en institutos de toda Galicia; visita con frecuencia os clubs de lectura escolares, establecendo un diálogo sen prexuízos con respecto á poesía, entendida como un xénero aberto, imaxinativo e ao alcance de públicos non especializados na lectura académica. As súas experiencias didácticas recóllense no ensaio Ler poesía tampouco é para tanto, publicado en Poesía Hexágono. Ollada e experiencia. Proposta e resposta nas aulas (Apiario, 2015). Así mesmo, no 2018, recibiu o galardón ao autor do ano dos Clubs de Lectura das Bibliotecas Escolares de Galicia, polo seu fomento dos hábitos lectores entre a mocidade e a través do xénero poético. As flores do dragón de Carlos Negro Entro neste poema co corazón atado por un cordel ás costelas, sen saber se vai resistir o roce das ortigas. Entro neste poema como un anxo sen ás na periferia do sagrado, á procura dun sentido que aínda carece de nome. Desde a incerteza, só provisto do fardel da curiosidade, deixo que a mirada deambule á procura de afloramentos sensitivos que se dean ao chou e que non convirtan o poema no apéndice dun manual de autoaxuda. E desprego o texto sobre a páxina sen esixirlle ningún tributo de beleza, só como se deixase caer un feixe de tollemerendas sobre a herba dun souto en Parada do Courel. Cada topónimo do Courel é unha vértebra sagrada do espiñazo do idioma. Pero non podo ter conta do seu peso, debo alixeirar a carga semántica que meto na mochila; por iso, deixo os nomes pousados polas aldeas da montaña, marcas fonéticas a irradiar unha enerxía xunguida á memoria de cada casa, de cada pedra, de cada carreiro. Non hai poema no mundo que poida soportar a inmensidade da montaña, a mudez da súa sintaxe, o seu transcurso inmóbil a través do tempo en forma de souto, prado ou nube. A montaña é o dragón; o seu lume chámase inverno. Desde un tempo previo a calquera caligrafía, as vértebras rotas do dragón asoman no horizonte como cristas de pedra; eu, en canto corpo que se perde na distancia, tamén me adentro no poema coa fraxilidade incrustada nos ósos. Desa conciencia dun respirar fracturado nace, no ollo das fontes e na caixa do peito, unha corrente de fonemas que van máis alá do dominio do entendemento. A montaña esíxenos camiñar a soas, rimar os nosos pasos coa terra, darlle tempo ao corpo para que se estableza un rito de intimidade entre o verso e o lugar, de tal modo que o tránsito físico se acompase a unha quietude de pensamento previa a calquera intuición poética expresada a través da linguaxe. Neste tránsito ateigado de trampas estéticas, axexa por todas partes a tentación de confiar ás cegas na frecha amarela: aquela que converte o poema en decorado lingüístico, adaptando os versos a escenarios de beleza previamente establecidos para que nos sintamos pilgrims, consumidores dun espiritualismo que nos vende de oferta unha imaxe reconfortante do noso mundo interior. O noso mundo interior son os restos dun cervo devorado polo capitalismo. Cando o poema pretende deixar constancia de si mesmo, cando reitera con trazo groso que estivo aquí, como o turista que fai unha pintada co seu nome no camiño, deixa de existir en canto linguaxe de apertura. O poema non debe ser marca de constatación, senón interrogante que arrodea espazos onde se escoita a música das chocas, o petar dunha pera serodia ao bater contra o chan nos derradeiros días de setembro, o frufrú do vento a arrastrar as primeiras follas do outono nos soutos que non son nostalxia nin tampouco literatura, pero si mantenza, economía da comunidade. Na tradición oriental, o silencio adoita ser considerado un lugar de asombro, o preludio antes da aparición do inefable. Pero eu entrei neste texto coa confianza fracturada en anacos e coa necesidade de usar a voz a xeito de esconxuro. Entrei para contaminarme adrede do balbordo da vida, non para disolverme nun espazo en branco, nun haiku perfecto con dezasete sílabas de neve. Entrei no poema para enzoufar o silencio con restos de bosta; para amorear coa dor un milladoiro de entullo. Por iso, no transcurso do camiño, desconfío das epifanías do baleiro e déixome sorprender pola espontaneidade de signos sonoros que se manifestan en forma de ruído a medida que o meu corpo atravesa o territorio: motoserras, tractores, maquinaria agrícola. Pegadas fonéticas do labor humano que aínda non se ofrece como reclamo turístico e que, por tanto, resultan necesarias para entender que hai xente que non agarda por nós como fondo de pantalla da industria do entretemento. Daquela, utilizo o poema como un albergue provisorio, como un saco de durmir que protexe a linguaxe do frío cando dorme ao relento. Só neste contexto algúns nomes propios restauran o poder do idioma en canto sombra amparadora: Manuela de Pacios, Aurita a Ferrolana, Pepita de Romero. Avoas palimpsesto, voces que nos reescriben sen forzar o son, para que algo se exprese sen sequera sabelo. Durante o camiño, uso o poema como un rexistro de cousas que saen ao encontro de xeito imprevisto e que ninguén enumera por non consideralas dignas de eloxio: un feixe de mazás a medio podrecer sobre a reixa dun sumidoiro / un ourizo que regaña os dentes para que os defuntos coman castañas cando chegue novembro / outro ourizo máis pequeno, aínda verde na tona, que non se xebrou da flor da candea/ unha mazaroca de millo partida pola metade / unha laranxa pousada no medio dun regato que provoca un ritmo ondulante cando a corrente de auga golpea a súa esfera / a maraña dun cordel encerellado sobre unha sebe de silvas / dous carrabouxos unidos polo garabullo como irmaus xemelgos / anacos de lousa que partiu o tempo / cereixas de carnabudo penduradas do arame / un ramallo de nubes a branquear a tonalidade neutra do ceo / O poema, a medida que atopa o seu ritmo, ofrece unha axitación de sílabas durmidas que afloran á superficie sen pediren permiso. Non obstante, sempre corre o risco de caer enfermo por un exceso de transcendencia; pode gardar dentro, sen sequera sabelo, ovos de larva depositados nas entrañas, vermes retóricos que colonizan a linguaxe e dificultan o fluxo das palabras, o seu respirar acompasado ao movemento. O poema é un corzo ferido nos tesos da linguaxe; o poema é un estado de conciencia que se dilúe nos ollos das vacas; o poema é a mensaxe radioactiva dun teixo vermello. O poema son as flores do dragón.

Poemas míticos (V)

Cantos primitivos

Poesía para a xente

A desmesura da alma

A idade de ouro (III)

A idade de ouro (II)

A idade de ouro (I)

Poemas míticos (IV)

Poemas míticos (III)