Xerais

Os gañadores nas tres categorías coñeceranse o 11 de decembro.

 

Co gallo do inicio do curso escolar, achegamos algúns dos títulos de literatura infantil e xuvenil en galego tirados do prelo neste mes de setembro, que inclúen a última novela de Francisco Castro, o Premio Agustín Fernández Paz pola Igualdade de Iria Misa ou o regreso de Mortiña, de Barbara Cantini.

A represión franquista leva tempo sendo un dos eixes temáticos da narrativa de Xabier Quiroga. Desta volta e, tras cinco anos sen publicar nada, o autor olla a persecución da guerrilla ou o roubo de bebés como dúas das manifestacións máis terríbeis dese xeito de opresión. Xunto a elas traza unha trama de investigación sobre a verdadeira identidade dun descendente dunha familia fidalga. O resultado, baixo unha tona de xénero negro, lembra a novela decimonónica europea. Vidas que se cruzan para conformar a Historia que nos quixeron ocultar. 

O romance foi publicado em 2001. Vinte anos passaram sem que lhe pese o tempo, a pesar de tratar o que daquela era atualidade científica: a modificação genética. Polo mesmo que não lhe pesam ao Frankenstein: a trama repousa em boa literatura. 

Unha ópera prima que gaña o premio Álvaro Cunqueiro e que ten como tema o despoboamento, por parte da Coroa de Castela, dos mosteiros bieitos do Reino da Galiza

Isso advirte a protagonista: se  não vás ler como verdade isto que conto, fecha o livro e continua a tua vida sem incomodar nem fazer perder o tempo. As leitoras incorporadas à narrativa como pares, como iguais. 

Teatro, historia e resistencia camiñan da man en ‘As desterradas’ (Xerais, 2021), a obra coa que Carme Varela (Duomes, A Baña) se alzou co prestixioso Premio Álvaro Cunqueiro para textos teatrais na edición do seu XXV aniversario. Conversamos coa autora arredor desta peza sobre as abadesas expulsadas de Albeos. 

O mundo de Sibila é moi semellante ao noso, aínda que cunha catástrofe ecolóxica máis próxima que comeza a afectar a algúns dereitos das persoas, que non poden permanecer en certos territorios protexidos, e tamén a aspectos como a súa fertilidade. 

Unha guía percorre a historia da cidade desde a óptica das clases populares. Se cadra, o verdadeiro sentido da Historia atópase nas marxes nas que o discurso oficial nunca se fixa. Marxes, precisamente, é o título do libro que veñen de publicar Xurxo Martínez e David Rodríguez, para vindicar un Vigo das clases populares, obreiro, nacionalista, feminista e ilustrad0 que contradí máis dun tópico.

Un escritor fracasado, Ganzúa, camiña por un mundo ao que só lle quedan uns días. Porque é a guerra -de clases-. E a catástrofe ambiental. Os Peiteados, seres clónicos ao servizo do Capital protexidos polas Hordas, están dispostos a seguir esmagando a Cotra. Mais o seu destino, como o dos demais, é ser varridos pola Historia. Polo Real que, malia todo, muda. Así é 'A Realidade' (Xerais), a nova novela de Manuel Darriba. Un autor que volve revelarse nesta obra como unha das voces máis orixinais da narrativa galega. 

Douche a miña palabra expón todo o universo que hai detrás da literatura infantil e xuvenil orientado o seu discurso ao seu propio público.

Mario Regueira mostra como o labor de Xela Arias no campo da tradución tivo un valor estratéxico e simbólico nun contexto en que a representación da lingua e da cultura galega adquirían un papel fundamental na sociedade, nun tempo “en ocasións con pouca consciencia das súas propias limitacións e tamén das súas potencialidades”.

Manuel Bragado lembra como Xela Arias, nuns tempos nos que a edición galega sufriría unha transformación espectacular, participou no estabelecemento dun estándar para o galego culto e para a propia industria editorial desde o seu traballo como editora en Edicións Xerais, para ofrecer un catálogo onde "todo galego tivese a posibilidade de ser culto na súa propia lingua”. 

Cocotibur é unha reinterpretación do vello mito da Coca, ou Tarasca.

É un dos grandes éxitos de vendas da tempada: O infinito nun xunco, de Irene Vallejo (Xerais), estabelece un diálogo entre o pasado e o presente para relatar os comezos da palabra escrita, do libro. Un ensaio sobre a historia dese artefacto, o libro, que non é senón o espello no que se reflexan as contradicións da Historia.

En A afogada, Rocío Leira introdúcenos nunha novela ideada como un mecanismo ben engraxado, capaz de desenvolver unha trama complexa onde as cousas non sempre son o que parecen.

Entre o mellor de Os paxaros e outros poemas está a facilidade coa que escorrega a lectura. A beleza simple das imaxes, absolutamente comprensíbel, tira polas interpretacións múltiples coa sutileza do pousar dos paxaros.

Corpos exhaustos de mulleres escravizadas sexual e reprodutivamente. Mais corpos, tamén, axentes. Disidentes. Rebeldes. E diversos. De humanas ou de seres vexetais. A eles dirixe o seu ollar Cobiza, (Xerais), a novela coa que María Reimóndez gañou o I Premio Literario Pinto e Maragota á diversidade sexual e de xénero. Falamos coa autora desta e doutras obras súas recentes, entre elas a última entrega do seu Ciclo dos Elementos, a serie na que indaga na construción de redes de afectos afastadas dos códigos da familia patriarcal tradicional.  

As illas dos deuses supón un debut editorial tardío que traza unha proposta abondo interesante e encaixada no peculiar subxénero da historia alternativa.

Xa está nas librarías a reedición da primeira novela do escritor e músico coruñés Xurxo Souto, O retorno dos homes mariños, publicada por primeira vez en 1999.