O Día do Libro chega este 23 de abril en pleno confinamento, coas librarías fechadas nunha das datas máis representativas do ano. Algunhas, con todo, manteñen abertos os envíos. É o caso de Bahía (Foz), que ofrece servizo sobre todo na zona da Mariña, procurando manter a relación máis persoal cos clientes habituais.
Outras empresas tomaron a decisión de paralizar tamén esta actividade. A Libraría Paz (Pontevedra), a Libraría Pedreira (Santiago de Compostela) ou a Livraria Suévia (A Coruña) non atenden pedidos. O dono da primeira, Cano Paz, explica que non consideran "imprescindíbel" que a xente reciba libros nestas datas, sobre todo pensando nos riscos que implicaría para as persoas encargadas de facer o reparto. "Sería inxusto", considera a dona de Suévia, Ermitas Valencia. "O libro é un ben esencial, pero é o momento de subir aos faiados e abrir as caixas, de redescubrir o que temos, non de pór un capricho persoal por diante das vidas humanas", argumenta.
O que si están a manter é a actividade en redes, sobre todo de cara ao Día do Libro. A libraría Paz, inspirada na campaña estatal "Todos tus libros", facilita descontos de compra anticipada ou cheques-regalo para "cando todo pase". Do mesmo modo, procura dinamizar a oferta con distintas suxestións baixo a tópica #oquenosquedaporler. Igualmente, Suévia anima as súas clientas habituais a facer unha listaxe e agardar a que a situación se normalice.
"Eu non quero subvencións, quero venda directa", reclama Pedreira
A libraría Pedreira tamén puxo especial énfase no virtual esta semana coas "lecturas fuxidas", nas que xa participaron autoras como Marta Dacosta, Gonzalo Hermo ou Aurora Marco. O seu dono móstrase sorprendido polo éxito da iniciativa, así como "orgulloso" da extraordinaria acollida que tivo por parte das creadoras. Doutra banda, a aposta de Bahía foi implicar as lectoras, convidándoas a partillaren fotos cun libro que estean a ler ou que as acompañase especialmente durante o confinamento, co cancelo #DiadoLibronaCasa, conta Cielo Fernández.
Unha data fundamental
Para as libreiras galegas o Día do Libro constitúe unha data importante, se ben non pode compararse á relevancia que ten para o sector noutros países, con outra tradición. "Xa nos gustaría que fose coma o Sant Jordi", comenta Pedreira, "o certo é que aquí supérao o Día das Letras". "Como gremio poderiamos facer máis", opina Paz. Con todo, os ingresos desta celebración, que adoita estenderse durante toda a semana, son importantes tanto no libro adulto como no infantil, apunta Valencia, cun "volume de venda que supera entre 60% e 70% a un día calquera", concreta Pilar Rodríguez, presidenta da Federación de Librarías da Galiza. Malia terse adiado ao 23 de xullo, considera que "cada cousa ten o seu momento", e a resposta das lectoras non vai ser a mesma.
Isto súmase "á perda doutras datas importantes, como é a Semana Santa" para Bahía, explica Fernández, que ademais do económico destaca o valor simbólico do evento. Moitas librarías saen ás prazas, procurando a visibilidade e un contacto coa sociedade que non é posíbel nestes momentos.
A reapertura
A tendencia doutros países apunta cara ás librarías como uns dos primeiros comercios en subir de novo as persianas na desescalada. "Que volvamos abrir non significa que vaiamos vender", advirte Paz resumindo a desesperanza do sector. "Aínda que é mellor estarmos abertas, a economía vai ficar moi feble", observa Valencia. "Nós aínda non nos recuperamos da crise", engade. Nese senso, Paz, Fernández e Rodríguez consideran fundamental unha inxección de capital na sociedade, para garantir a liquidez.
"Eu non quero subvencións, quero venda directa, con todo o que implica", manifesta Pedreira, co que se refire á axilidade dos pagos nesas compras grandes, que moitas veces non existe. "Nós, se vendemos libros, vivimos", resume Rodríguez. O incremento das partidas para a dotación de bibliotecas e centros de ensino por parte da Administración é unha petición compartida polo sector, que a Federación de Librarías, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e a Asociación Galega de Editoras xa trasladaron á Xunta, máis que aínda non se concretou en ningunha medida. Insístese en que isto se faga a través das librarías, respectando a cadea do libro, pois as compras da Xunta adoitan producirse mediante unha plataforma institucional cunhas "condicións imposíbeis de asumir" para a inmensa maioría do tecido sectorial, explica Pedreira, algo que se vén denunciando desde hai anos.
"Que volvamos abrir non significa que vaiamos vender", indica Paz
Para alén desta medida transcendental, as libreiras apuntan outras como un plan de choque para a cultura, a compra directa con bonos. Valencia chama a "un verdadeiro plan de promoción da lectura máis alá do ensino. A Administración ten tan descoidado o libro que a nada que se faga xa parece moito", di Valencia.
Incerteza á vista
Como no conxunto da sociedade, unha fonda incerteza marca o futuro dunhas librarías que funcionan actualmente máis alá do comercial, como axentes culturais que organizan presentacións, recitais, performances... O devir desas actividades, que constitúen un "eixe fundamental de achegamento coa sociedade" atópase na corda frouxa do descoñecido, explica Pedreira. "Sabemos que non imos volver á normalidade", afirma Fernández, por iso, a solución só pode pasar para ela por "imaxinar algo diferente, respostas novas e colectivas", que aínda non logra albiscar. Ábrese un horizonte no que é complexo tomar decisións. "Non sabemos se imos aguantar", admite Fernández.
Pedreira móstrase preocupado por como se poida ver afectado o libro de texto: "Non é o noso caso, mais hai moitas que sobreviven grazas a el". De facto, Valencia coloca aí as súas esperanzas. Desde a AELG, Cesáreo Sánchez convoca a xente a acudir ás librarías "en canto sexa posíbel". Apela á memoria para "non esquecer a súa importancia como elementos dinamizadores determinantes na construción do noso sistema literario", agora especialmente o "elo máis fráxil nunha cultura sen normalizar coma a nosa".
