301 Venres Negros de acción colectiva

A Plataforma Defende a Galega, que agrupa o colectivo de traballadores e traballadoras da TVG e da Radio Galega, vén de completar os 301 Venres Negros de protesta fronte á constante inxerencia do Goberno da Xunta de Galicia no funcionamento do ente público, onde a manipulación e a censura son unha constante nos diversos contidos informativos que ofrecen á cidadanía. Camiño do 302, é extraordinariamente meritorio soster durante tantas semanas, case seis anos, unha mobilización semanal de protesta sen que se esvaeza no tempo. Ou máis difícil aínda, coa elevada tensión de soportar as represalias por terse significado nestas mobilizacións e por defender unha radio e televisión públicas que deberan rexerse polos principios de neutralidade, independencia, pluralidade e imparcialidade. Diversas sentenzas xudiciais ratifican a arbitrariedade e coacción sufridas de varios profesionais que foron expedientados ou apartados dos seus postos habituais. Mesmo estes días vimos declarar como imputado o propio director xeral da CRTVG (no cargo desde 2009 sen pasar polo sistema de elección que prevé a Lei de Medios de 2011) por un suposto delito de acoso laboral a unha traballadora. Inxustiza Como se consegue manter unha mobilización tan custosa en tempo e con potencial risco persoal a nivel laboral? Existen múltiples estudios sobre os procesos que levan á mobilización social. Entre outros, poderiamos destacar os relacionados coa teoría dos marcos de acción colectiva de Snow e Benford (1998), ou de Gamson (1992), que tentan explicar as motivacións que levan á aparición de movementos sociais. Como pode unha minoría ser capaz de influír de forma significativa no cambio? Habería tres variables que explican a mobilización. A primeira é a percepción de inxustiza, que implica unha significación compartida dun problema como inxusto e vivido non só desde o racional senón desde a conciencia emocional grupal e a indignación. A segunda variable é a identidade social, na construción dun sentimento de pertenza grupal, con capacidade para definirse como formando parte da mesma categoría colectiva e non sobre a base de agregación de intereses particulares. A terceira variable é a percepción de eficacia, un proceso de concienciación e credibilidade en que é posible cambiar o curso dos acontecementos inxustos por medio de accións colectivas, ben modificándoas ou ben resistindo. De novo, esta percepción de eficacia non ten tanto que ver coa consecución de beneficios propios ao menor custo posible, como o logro de beneficios do colectivo e o compromiso social. Nesta mobilización arredor dos Venres Negros foi imprescindible manter a conciencia colectiva sobre a natureza do problema, as súas causas e os responsables, as decisións participadas na busca de solucións e o compromiso nas accións reivindicativas, dada a extrema tensión por parte de quen exerce o poder, que non se contenta coas estratexias xa coñecidas de negar a realidade, minimizala ou as acusacións de politización interesada, senón que toman accións sancionadoras como se sinalou ao inicio. Con este panorama, caer na pasividade, conformismo e submisión era unha posibilidade. Resistencia Din que o cambio social sempre foi privilexio das minorías activas. E como pode unha minoría ser capaz de influír de forma significativa no cambio? Como pode David gañar a Goliat? Teóricos da psicoloxía social, como Moscovici, detallan unha serie de condicións para conseguilo: mantendo unha posición minoritaria, que vai en contra do statuo quo dominante. É importante ser activos, con obxectivos concretos, unha motivación clara e lexítima e con sentido de axencia persoal (capacidade para tomar decisións e o control nas propias accións); estar en posición de ofrecer unha alternativa á situación problemática; ser consistentes a través do tempo e entre si, ir na mesma dirección; e ser o suficientemente flexibles na negociación para non provocar resistencia ao cambio sen renunciar aos principios que sustentan a mobilización. A plataforma Defende a Galega cumpre todas estas condicións. Insisten na modestia da súa demanda, que non é outra que se cumpra a Lei de Medios Públicos que o propio Goberno da Xunta impulsou en 2011. Porén, están defendendo o cumprimento de dereitos fundamentais, en concreto, o dereito á información sinalado no artigo 20 da Constitución Española. Poucos motivos son máis lexítimos que este, o que os carga de razón. As sucesivas sentenzas xudiciais ao seu favor ratifican a validez das súas reivindicacións e a consistencia dos seus argumentos. Vai ser moi difícil que o poder manteña o inmobilismo e a vulneración de dereitos durante moito máis tempo.