Transexualidade e ontoloxía

Moita xente contraria a esta lei defende que o sexo biolóxico é o "real", mentres que o que se ten chamado "sexo sentido" non deixa de ser unha construción que consecuentemente estaría situada nunha órbita externa á realidade. E esta diferenza, máis que ter que ver coa ontoloxía, comportaría unha valoración que en si é epistemolóxica: esa realidade do presunto sexo biolóxico, que moitas veces é xustificada a súa condición ontolóxica co argumento de que está amparada pola ciencia (outra epistemoloxía) sería a verdade, polo tanto sería mellor. Claramente vemos como nesta cadea de razoamentos mestúrase ontoloxía e epistemoloxía, o que, desde o punto de vista da lóxica, réstalle efectividade a unha argumentación que pretende que as súas premisas mestizas desemboquen como conclusión nunha realidade "pura". O que é mellor obviamente é un xuízo, unha subxectividade. Mais tamén a ciencia e a verdade son coñecementos, polo que non formarían parte da ontoloxía á que só lle preocupa o que existe, non como sabemos desa existencia nin como a xulgamos. Por outra banda, as persoas que reivindican a validez dese "querer ser" adoitan renunciar á tese da realidade, o que, en última instancia, parece querer dicir que ser trans, como en moitas ocasións se ten entendido para o ser muller, é só unha vontade, mais non un obxecto da realidade. Non obstante o propio sintagma que ten como núcleo o verbo "ser" sinala que, se non se contempla como existencia, prodúcese unha pequena contradición. En definitiva, ser trans, ou ser muller ou home trans, obviamente é "ser" algo, polo tanto entra dentro dos intereses da ontoloxía. Se a identidade de xénero se limitase simplemente a un "querer ser", un desexo que se experimentase de maneira íntima, non terían sentido todos os esforzos polo recoñecemento da súa existencia. Mesmo non terían sentido as polémicas xa que, aínda que a posmodernidade pareceu esquecer algo tan evidente, os xuízos e as percepcións fanse sobre o que é, sobre o que existe. Novo realismo Para o novo realismo non habería contradición. A existencia sería a mesma para os obxectos naturais, seguindo a diferenza que estabelece Maurizio Ferraris, aqueles que están no espazo e no tempo sen que sexa necesaria a presenza do ser humano (un río), os ideais, aqueles que non están no tempo nin no espazo, nin precisan a intervención de ningún suxeito (o teorema de Pitágoras) e os sociais, aqueles que están no tempo e no espazo e precisan dun ser humano nun momento dado, aínda que despois se independizan deste e teñen a mesma autonomía que calquera dos outros dous tipo de obxectos (unha multa de tráfico, un matrimonio ou un estado). Todos os obxectos estarían sustentados por unha serie de inscricións que poden ir desde unha fórmula matemática, unha secuencia de ADN, unha composición química, unha secuencia lingüística ou unha serie de preceptos lexislativos. Destes rexistros emerxerían os obxectos que conforman a realidade sen que haxa xerarquías, xa que todos teñen a mesma entidade e dignidade ontolóxica. Para a existencia, é igual un río, a lei da gravidade, unha multa, o estado francés ou un unicornio. Deste xeito, mesmo se se considerase que ese suposto sexo biolóxico conforma obxectos naturais fronte ao denominado sexo sentido que conformaría obxectos sociais, para a ontoloxía serían obxectos da realidade en igualdade de condicións: os dous existen. Mais entender que ser muller ou home cis é ser un obxecto natural atendendo en exclusiva á xenitalidade do ser humano que nace, é difícil de soster. En primeiro lugar, porque o modelo binario non é universal. Non todos os seres humanos se adaptan ao patrón do masculino ou feminino, de aí os casos de intersexualidade, entre outros. En segundo lugar, porque a catalogación, como amosa a propia noción de "patrón", é xa unha intervención do suxeito. Igual que hai humanos con ollos de diferente cor, con diferentes axenesias ou con outras especificades morfolóxicas, mais que non se nos ocorre distinguilos como diferentes tipos de obxectos naturais humanos, xa que non ofrecen ningún carácter distintivo para diferencialos doutros individuos que forman parte do mesmo campo de senso (o do obxecto humano fronte ao obxecto felino, por exemplo), un obxecto humano con vaxina, pelo louro e un só ril (ou dous) non é un obxecto natural distinto a outro con pene, pelo castaño e un ril ou a outro con tecido ovárico e testicular de maneira simultánea, pelo negro e dous riles. Desde o punto de vista dos obxectos naturais, todos son seres humanos, non mulleres, homes e outros, por seguir algunha nomenclatura, como todas as persoas de ollos azuis, verdes ou con heterocromía ocular, ou as persoas cun ril ou dous, son todas obxectos naturais humanos, non obxectos naturais diferentes uns dos outros dentro do ámbito das especies animais. As inscricións de xénero requiren a intervención do suxeito, polo tanto delas só poden emerxer obxectos sociais, sen que iso supoña ningún menoscabo para a súa existencia. Markus Gabriel estabelece que se existe sempre nun lugar, no campo de senso. Así os ríos existen só no campo de senso das correntes de auga e os unicornios no dos animais fabulosos. As mulleres e os homes, únicos obxectos que se recoñecen na nosa lexislación, non en todas, o que tamén indica que non se trata dunha división universal, existirían só no campo de senso de xénero, non no das especies animais, xa que unha formiga non se distingue dun ser humano no campo de senso das especies animais por ningún tipo de órgano sexual nin inscrición de xénero, como non o fai pola cor de ollos ou número de riles. É dicir, estes trazos non teñen carácter distintivo, non son unha inscrición funcional no campo de senso das especies, polo que ser home ou muller, mesmo macho ou femia, non é ser un obxecto natural senón social dentro do campo de senso de xénero, nunca fóra del, xa que fóra non existirían, como non existe un unicornio no campo de senso dos felinos ou unha montaña no campo de senso do mobiliario dunha casa. O feixe director Para que os obxectos existan nun campo de senso deberían emerxer dun feixe de inscricións entre os que destaca un, o feixe director, que permite a cohesión do campo. No caso do ámbito do xénero ese feixe director é o rexistro civil, non a xenitalidade nin ningunha combinación cromosómica, xa que vemos que nestes últimos casos hai máis de dúas posibilidades. Algo similar ocorre coa expresión de xénero, coas funcións dentro da comunidade, os traballos, os vestidos ou a xestión dos coidados. Todos estes trazos son feixes de senso que aparecen no ámbito de xénero, mais non son inscricións determinantes. De aí que haxa obxectos XXX ou con síndrome de Rokitansky, é dicir, con ausencia de útero desde o nacemento, por poñer só algúns casos, que son rexistrados no noso estado como mulleres ao nacer. Algo así ocorreu coa primeira muller que foi á universidade ou que puxo pantalóns. Malia emerxer de feixes de senso diferentes aos doutros obxectos muller, o feito de que mantivesen o senso director, a inscrición de xénero no rexistro civil, determinaba que fosen obxectos mulleres. O senso director para o xénero, polo tanto, é a inscrición nun rexistro, trazo netamente dependente dun suxeito nun momento dado, aínda que o obxecto que emerxa sexa absolutamente independente para a ontoloxía. Precisamente por isto, ese rexistro, non obstante opón unha resistencia, isto é, non pode ser cambiado só pola vontade dun eu penso, non é absolutamente irrevogábel. Pode rexistrarse unha nova inscrición, un rexistro marcado de maneira máis sólida e material ao adoitamos considerar unha idea, da que emerxa un novo obxecto. E esa inscrición fundamental é a do rexistro civil, non a do corpo. Un obxecto que se rexistra no seu nacemento como home, se se revoga esa inscrición oficial e aparece outra, a de muller, emerxe como obxecto muller. Tan obxecto social como unha muller cisxénero que nunca modifique o feixe de senso director e, polo tanto, tan real. Por outra banda, se se consolidan outras inscricións no campo de xénero, poden xurdir outros obxectos como sucede na India no que, a carón das mulleres e dos homes, aparece o obxecto hijra, recoñecido desde o 2014 pola lexislación, ou como acontecía nos campos de xénero de comunidades americanas onde existían até cinco obxectos. En calquera caso, é a existencia do feixe director da inscrición nun rexistro documental a que permite a emerxencia dun obxecto no campo de senso de xénero. E unha vez que isto se produce, non hai subxectividade para a ontoloxía, non hai interpretación. Un obxecto muller, sexa cis ou trans, é un obxecto muller no momento que así aparece no rexistro civil, como o é un obxecto home, sexa cis ou trans. Para a existencia é o mesmo, estean ou non de acordo as persoas que miran, que median. Ás súas valoracións son epistemolóxicas. Sería algo similar ao que ocorre cunha persoa que nace no estado francés e é rexistrada como francesa. Se logo se dan as circunstancias para que emerxa como cidadá alemá unha vez que se rexistra ese trazo, incluso se ten a dobre nacionalidade, para a ontoloxía é tan alemá como unha persoa que nacese en Berlín e non se movese de alí en toda a súa vida. Así as cousas, ser muller ou ser home é ser sempre un obxecto social, independentemente da xenitalidade, hormonas e variacións cromosómicas; independentemente de se se é cisxénero ou non. Pero ser un obxecto social é ser algo, un obxecto da realidade que existe, alén do tipo de feixe de sensos dos que emerxa e alén do campo de senso no que apareza. Por iso a loita para as persoas trans que queren emerxer cun xénero distinto do que emerxeron cando se activou unha inscrición determinada no rexistro civil ao naceren é, fundamentalmente, unha loita lexislativa, polo menos mentres o campo de senso de xénero siga existindo como tal, xa que tamén podería ser revogado ou mesmo poderían variar as regras e ordenación na nosa contorna e aparecer máis de dous obxectos, como xa sucede noutras. En calquera caso, as mulleres e homes trans ou cis existen como obxectos sociais, non son só unha idea, e existen sempre no noso estado porque se activa o feixe de senso da inscrición no rexistro civil. Como se debe ser, como se artella unha ética, como se gañan dereitos, poden ser cuestións importantes, xa que mesmo poden callar en novas inscricións, mais forman parte do coñecemento. Pero ser, o que se di ser, as mulleres e os homes trans xa son, existen. Como todos os obxectos muller e home, da mesma maneira e no mesmo campo de senso. Non hai absolutamente ningunha diferenza desde o punto de vista ontolóxico entre unha muller cis ou trans unha vez que se materializa a inscrición no rexistro civil. Como non a hai entre unha muller cis con pelo longo e outra co pelo curto, cunha masectomía ou cunha mamoplastia de aumento, cun ril ou dous, con útero ou sen el. Todas son mulleres no campo de senso de xénero.