MRM: facer sinxelo o complexo

A tecnoloxía mudou a forma de relacionarnos. O abaratamento do transporte sumado á normalización das telecomunicacións fixo que cada vez sexa máis habitual manter vínculos persoais con sitios moi diferentes. As nosas relacións vólvense globais e non resulta estraño traballar en rede e en lugares moi distantes. A pequena escala, isto tamén pode suceder cun estudio de arquitectura. Os socios do estudio de arquitectura MRM traballan a 500 km uns dos outros. Por unha banda, Mamen Escorihuela atópase en Compostela e, pola outra, Miguel Alonso Flamarique e Roberto Erviti en Iruña, en Nafarroa. Deste xeito, a súa obra abrangue o norte da península, cun foco galego e outro navarro. Este modo de relacionarse globalizado (no bo sentido do termo) acompáñaos desde o comezo. Os tres estudaron na universidade de Nafarroa aínda que sería Barcelona quen os uniría. Miguel e Roberto comezaron a traballar nesa cidade, mentres que Mamen estaba de bolseira no estudio OMA dos Países Baixos, un dos máis prestixiosos do mundo. Finalizada a bolsa, ela comeza o doutoramento en Barcelona, onde se reencontra cos seus antigos compañeiros e comezan a colaborar, até que en 2005 fundan MRM (siglas dos seus nomes). Miguel e Roberto, ambos navarros, abren a sede en Pamplona. Mamen, aínda que de orixe aragonesa, abre a sede galega, ao trasladarse a Compostela coa súa parella. En 2011 concedéronlle ao estudio o Premio Fernando García Mercadal por unha das súas obras. No xurado estaba o arquitecto e pintor Juan Navarro Baldeweg e describiu o edificio galardoado deste xeito: "O voso é un edificio onde non sobra nada, nin falta nada". Esta atinada descrición é a esencia do seu xeito de facer. Na súa arquitectura non sobra nin falta nada. Buscan unha arquitectura atemporal, sinxela e rigorosa. "Non nos interesan as modas. Buscamos un deseño atemporal, esencial e ben executado. Gústanos controlar a construción. Despois da depuración do proxecto, ao final, quedamos con moi poucos elementos, polo que estes teñen que estar moi coidados. A obra construída ten que falar por si mesma", afirma Mamen Escorihuela. Ademais da radicalidade na depuración das formas, tamén teñen interese na innovación e na exploración de novos camiños. Poñen en práctica o uso de materiais naturais e empregan estratexias pasivas. Destacan no uso da madeira; esta elección tomárona tanto pola súa condición de material natural, ademais de sustentábel, e polas posibilidades de industrialización. Baixo un mesmo teito Un exemplo de combinar o uso da madeira coa industrialización é o novo edificio da sede de Finsa. Esta empresa madeireira contaba nas súas oficinas con dous edificios separados e pedíronlle aos arquitectos un novo que unira as dúas partes. Ademais, tiña que ser moi versátil e poder cambiar co tempo. A proposta de MRM consistiu en facer un "edificio ponte". Apoiándose en ambas as beiras do oco entre as oficinas, deseñaron un gran teito que suxeita todo o edificio. Con vigas de madeira de gran canto construíron a estrutura da que "colga" o primeiro andar. Deste xeito, os piares son substituídos por finos cables metálicos. Na planta baixa non conta con ningún elemento de apoio intermedio. Desta forma, reducir os elementos estruturais verticais permítelles deseñar un espazo moi amplo, luminoso, versátil e que permite múltiples configuracións. As vigas do teito forman unha retícula de 3x3 m, o que é a dimensión base para un espazo de reunión, así súplese a demanda da empresa de espazos de encontro entre as dúas oficinas. Este primeiro andar fai a función de gran praza cuberta que facilita a conexión entre o persoal, posibilitando espazos de encontro entre os dous edificios. Mamen comenta: "Este tipo de arquitectura posibilitou a mellora no funcionamento da empresa". A planta baixa emprégase de acceso, recepción de visitantes e como "gran stand", que vai cambiando co tempo. Ademais da mellora funcional na empresa, o novo edificio é un manifesto das posibilidades da madeira, convértese nun escaparate onde están expostos e en uso moitos dos produtos que fabrica a propia madeireira. A madeira tamén é a protagonista do edificio de servizos para a estación de Galuresa, en Teo. Esta obra responde ao espírito máis innovador do estudio. Unha estación de servizo normalmente é un espazo sen identidade nin interese. Un sitio onde consumir e marchar axiña. MRM pensaron nun espazo diferente, con outro xeito de relacionarse cos e coas consumidoras. Este proxecto é un prototipo que se pode estender, e servir de referente para futuras obras ou na renovación das xa existentes na empresa. O edificio proxectado polo arquitectos ábrese á paisaxe, ten moita luz e conta con materiais naturais que humanizan un espazo, que normalmente está deshumanizado. O volume configúrase con catro prismas de madeira que envolven as zonas de almacenaxe, obradoiro e aseos. Esta maneira de organizar as formas permite deixar o resto do espazo aberto e cunha fachada de vidro. De novo, deseñan un gran teito (con estrutura metálica) que lles permite ter só apoios no perímetro, xerando deste xeito unha zona diáfana de exposición que funciona como unha gran praza cuberta. No interior apostaron de novo pola madeira para o teito e para o mobiliario da cafetaría. O resultado é un espazo acolledor no que facer a compra pode resultar una experiencia pracenteira. Dignificando o cotián Do mesmo xeito que se enfrontaron ao edificio de servizos, buscaron innovar coa sede da Cooperativa de Transportistas Compostra. O novo edificio, localizado nun polígono empresarial en Compostela, estaba rodeado de naves industriais anódinas. O proxecto consistía en facer un gran aparcamento de camións e o edificio da sede, que aloxaría as oficinas e un almacén. Este volume deseñárono dunha forma elemental mais buscaban que fose identificativa. A forma é a dun simple cadrado con cuberta a dúas augas pero co cumio en diagonal. Este sinxelo xesto dálle un perfil completamente diferente do que o rodea, ao tempo que ten algo en común co contexto. Esa diagonal da cuberta maniféstase no interior, posto que é a liña que separa a zona de oficinas da do almacén. Esta última coincide coa parte alta da cuberta, o que lle dá máis capacidade de almacenamento. Na parte baixa da cuberta está a zona de administración, que ten unha altura adaptada a un espazo de oficina. Respecto á materialización do edificio, os arquitectos optaron por materiais industriais habituais neste tipo de naves mais empregados con máis sensibilidade. Nunha construción económica e funcional tamén pode haber detalles que marquen a diferenza. Neste caso, búscase unha luz agradábel que entra mediante o patio e polo lucernario. Moitos edificios vellos están a cambiar de faciana nos últimos anos. Cada vez máis, a sociedade é consciente da importancia de illar ben as fachadas para non malgastar enerxía. Este investimento, moi importante para unha comunidade de veciños e veciñas, tamén pode supor unha mellora non só enerxética. Nun edificio da rúa Xeneral Pardiñas de Compostela o equipo de MRM foi o encargado de rehabilitar enerxéticamente o inmoble. Unha vez máis, volveron apostaron pola madeira. Se ben toda a fachada revestiuse cun novo illamento, nos balcóns os arquitectos propuxeron ademais engadir un revestimento de madeira. Este material achega, ademais dunha mellora enerxética, unha maior confortabilidade do espazo. A arquitectura tamén se toca e unha parede con madeira achega unha sensación especial. Finalizados antes da pandemia, tanto a mellora enerxética como o tratamento con madeira dos balcóns fixo máis tolerábel entre a veciñanza o confinamento. Nestas catro obras o equipo de MRM contou coa colaboración do tamén arquitecto Antón Varela García.