Sermos Galiza

O "Curtas", Festival Internacional de Cinema, converte cada mes de xullo Vila do Conde (Portugal) nunha cita cultural ineludíbel grazas a unha programación de alta calidade e unha capacidade permanente para evolucionar e adaptarse ao estado da creación fílmica e ás formas artísticas asociadas. Unha longa conversa cos seus tres directores actuais, presentes desde a primeira edición, permítenos analizar o modélico crecemento dun certame cuxa influencia no prestixio internacional do cinema portugués ninguén cuestiona.

Lucía Freitas (Compostela, 1982) é unha chef cunha estrela Michelin no seu restaurante A Tafona e a pregoeira das compostelás Festas do Apóstolo deste ano. Mais o título que lle dá máis fachenda é o de ser "unha empresaria filla de representante dos traballadores", que usa a súa popularidade para vindicar a tarefa de moitas mulleres, tan descoñecidas como imprescindíbeis para a súa cociña: praceiras, campesiñas, mariscadoras, gandeiras... Amas da terra que ela pon baixo o seu foco para darlles visibilidade. 

Tres décadas nos palcos, nas rúas e onde os reclamen. Os Carunchos presentan as súas armas musicais: gaita, voz, acordeón, zanfona, percusión e todos os instrumentos que foron sumando ás súas diversas formacións desde 1994. Un singular funcionamento asembleario é unha das súas múltiples peculiaridades. Agora celebran aniversario cun fermosísimo libro-disco con poemas de Manuel María e título engaiolante, Unha gorxa chea de paxaros (Xerais, 2024). E con concertos, moitos concertos.

'A soidade do inquisidor' (Xerais, 2024) é a terceira novela de Alberte Blanco Casal (Cobres, Vilaboa, 1951). Como en anteriores obras, mantén a tensión entre a historia e a ficción, dúas dimensións que lle serven de vehículo a preocupacións que aborda tamén en ensaios como o aínda recente Xeopolítica, pandemia e poscapitalismo (Xerais, 2021), e dos que fala nesta conversa fronte ao mar de Bueu.

Esta costa brava asolada pola contaminación de lixo mariño agocha tesouros de gran valor. Falamos de pequenos pero grandes proxectos de rexeneración e coidado do litoral. Existe un conxunto realmente diverso de persoas mobilizadas por coidar do mar e hainas que poñer no mapa. Son xente que decidiu ir ás crebas, mirar esta crise ecolóxica aos ollos e configurar unha resposta creativa e innovadora ante ela.

A boca da sombra / Emma Pedreira / 2024 / Aira / 104 páxinas / 16 euros

A comarca da Ulloa, no corazón da Galiza, está ameazada pola construción dunha enorme fábrica de celulosa da multinacional portuguesa Altri. Un monstro que pon en perigo a súa natureza e os seus habitantes nunha zona de alto valor ecolóxico, económico e social onde se levan a cabo numerosas iniciativas de coidado do territorio, como a da apicultora ecolóxica Natalia Varela. Ante os graves efectos prexudiciais que se prevé que orixine non só na comarca, senón en todo o país, o  denominado proxecto Gama recibiu unha forte contestación social. Á multitudinaria manifestación decorrida o 16 de maio en Palas de Rei seguiu outra histórica mobilización que xuntou perto de 300 embarcacións na ría de Arousa. Mañá, domingo 30 de xuño, o pobo galego está sumado a rodear a Xunta da Galiza contra a macrocelulosa de Altri.

Comezou a facerse familiar na inesquecíbel Mareas Vivas e vinte anos despois está no alto da popularidade de comediante de éxito con +Cuñados, xunto a Touriñán e Miguel de Lira. Federico Pérez (Mazaricos, 1976) é reflexivo e benhumorado a partes iguais e desvela fitos da súa traxectoria como un dos actores máis queridos do audiovisual galego.