Translingüismo e plurilingüismo

Son estes dous conceptos fundamentais no estudo das linguas e das prácticas lingüísticas que, aínda que ás veces se usen de forma intercambiábel, posúen significados distintos e desempeñan papeis cruciais en diversos ámbitos lingüísticos e educativos. No ámbito da aprendizaxe de linguas, o plurilingüismo é a habilidade para nos comunicar en múltiples linguas, xeralmente tres ou máis, non tendo que demostrar competencia total en cada unha delas, nin de forma equilibrada, mais si capacidade comunicativa. De por parte, o translingüismo abrangue unha aproximación máis ampla e dinámica. Pode ser comprendido como un proceso polo cal as barreiras tradicionais entre linguas se relaxan, permitindo que as falantes empreguen as súas competencias lingüísticas de forma estratéxica, simultánea e interligada para construír significados e interaxir en contextos variados. Esta abordaxe transcende as barreiras tradicionais entre as linguas e recoñece que os bilingües non manteñen unha fronteira ríxida entre as súas competencias lingüísticas. É un proceso dinámico en que os falantes multilingües transitan de forma flexíbel por complexos condicionantes sociais e cognitivos através do emprego estratéxico de varias linguas. E fano utilizando as ferramentas lingüísticas de que dispoñen, para alcanzar os seus obxectivos comunicativos. A experiencia de Bangor O translingüismo como área de estudo creceu a partir da década de 1980, cando fora introducido en Bangor, País de Gales, como unha forma de mellorar a aprendizaxe lingüística. Cen Williams introduciu o termo Translanguaging na súa tese de doutoramento, en que pesquisaba metodoloxías de ensino e aprendizaxe no contexto da educación secundaria. El describiu esta práctica como o emprego de dúas linguas na mesma sesión lectiva, afastándose das metodoloxías imperantes, que focaban nunha ríxida barreira entre as linguas. De o aplicarmos ao contexto do galego-portugués, o translingüismo podería presentar vantaxes significativas Así, os pesquisadores comezaron a investigar como intercambiaban o galés e o inglés nas aulas os alumnos, en contra das instrucións do profesorado. Aínda que foi cuñado nesa época, o termo gañou notoriedade e comprensión ao longo das décadas seguintes, influenciado por outras investigacións. De o aplicarmos ao contexto do galego-portugués, o translingüismo podería presentar vantaxes significativas. Os falantes galegos posúen, en maior ou menor medida, un nível razoábel de comprensión das variantes portuguesas, e vice-versa, debido sobre todo ás semellanzas gramaticais e léxicas entre as dúas ponlas do tronco común. Esta comprensión mutua debería ter sido explorada estratexicamente xa desde hai tempo para afortalar a presenza internacional do galego e estreitar os lazos culturais e lingüísticos. Consenso ao redor da lusofonía Nestes momentos, polo menos no plano teórico, existe consenso político e académico en recoñecer a ligazón intrínseca entre Galicia e o mundo lusófono como unha oportunidade para potenciar a proxección internacional do galego. No ano 2014, o parlamento galego promulgou por unanimidade a Lei Paz-Andrade, co obxectivo de promover a ensinanza e aprendizaxe do portugués, posibilitando que empresas e institucións galegas exploren esta vantaxe lingüística en contextos internacionais. É innegábel, pois, que o emprego das variantes galegas da lingua contribúe ao entendemento dentro do ámbito da lusofonía, mais fai falta unha maior inmersión na variedade portuguesa á hora de afrontar procesos mais complexos desde un punto de vista comunicativo, como pode ser unha negociación internacional. Este proceso de inmersión lingüística tamén debe incluír, por exemplo, coñecementos culturais como o uso do protocolo e o cerimonial, o valor da gastronomía ou o sentido do tempo, entre outros. Así pois, tanto o plurilingüismo como o translingüismo posúen un valor intrínseco innegábel e desempeñan papeis importantes na diversidade lingüística e na comunicación intercultural. No contexto específico do galego e a súa relación coa variante portuguesa da lingua, a práctica do translingüismo pode representar unha oportunidade moi singular e vantaxosa. Ademais de favorecer unha comunicación máis eficaz entre os falantes de todos os territorios de lingua galego-portuguesa pode e debe contribuír á preservación e promoción do galego, tanto a nivel nacional como internacional. Mentres o plurilingüismo se centra na competencia en varias linguas, o translingüismo examina como estas son usadas dinamicamente na práctica contextual. Ambos son esenciais para entendermos a complexidade das interaccións lingüísticas no universo lingüístico ao que pertencemos.