Soberanía e xeoestratexia

O cambio climático está provocando subas moi importantes nos prezos dos alimentos, arredor do 40% nalgúns casos. As previsións do Banco Central Europeo (BCE) e do Grupo intergobernamental sobre o cambio climático (IPCC) apuntan que estas subas vanse manter nos vindeiros anos. Sucederanse períodos de seca e problemas serios de acceso á auga que, unidos ao incremento das temperaturas, conducirán á escaseza de produción agraria e migración de cultivos cara localizacións sustentables, ademais de movementos poboacionais. Ante estes escenarios, como nos estamos a preparar para afrontalos? En que situación nos atoparemos como territorio en comparación co resto? Que vantaxes competitivas potenciais teremos? Que elementos identitarios da nosa economía asegurarían o noso futuro como territorio? Estanse alterando os paradigmas. Os territorios deseñan as súas estratexias e toman decisións xeopolíticas dende a súa soberanía: para manter a súa influencia, o seu poder de negociación á hora de atraer rendas económicas, para protexerse ante as ameazas e para aproveitar as oportunidades que ofrecen contextos de transición como o que nos atopamos. Todo para sobrevivir. O control das subministracións obriga á redefinición das influencias transnacionais. Sucédense tanto acordos comerciais entre Estados como episodios de desestabilización política e, incluso, guerras (Ucraína, Níxer). As sociedades europeas están experimentando os efectos perversos das dependencias: a enerxética e a dos cereais derivada da guerra da Ucraína, así como a dos compoñentes electrónicos e industriais tras a Covid-19. Evidénciase a ansiedade dos Estados por lograr maiores cotas de independencia real dos fornecementos, así como por recuperar a soberanía perdida polo abandono (ás veces) inconsciente de actividades económicas chave e nas que se era autosuficiente no antes atractivo ecosistema globalizador. Pois ben, animo á lectora, ao lector, a pararse a pensar con que recursos propios e con que talentos contamos en Galiza, que nos definen, que nos diferencian. Imaxine vostede que unha vez identificados estes recursos, recoñecemos o valor que teñen para nós como base do noso futuro. E non só iso, senón que o comunicamos con éxito a outros territorios e empresas, para que sexan coñecedores da súa calidade e do que habería que pagar se queren dispoñer deles. Planificación estratéxica Unha vez temos ben definido o valor dos bens e recursos cos que contamos, pense que pasaría se como sociedade, entre empresas, Administracións e poboación conseguimos deseñar unha serie de estratexias para consolidar, e incluso desenvolver, os elos das cadeas de valor nas que podemos incrementar a nosa autosuficiencia. Trataríase de apostar por iniciativas empresariais que supoñan engadir valor á cadea aproveitando as potencialidades propias, xunto coa axuda da tecnificación, da innovación tecnolóxica, da dixitalización, da seguridade nos procesos, da circularidade e con respecto ambiental, patrimonial e social. Imaxine se ademais as Administracións direccionasen os seus esforzos para que tivesen éxito estas estratexias deseñadas: desenvolvesen un marco normativo que priorizase a xeración e retención de rendas xunto con cargas impositivas xustas, que compensase os axentes que sofren os impactos negativos, que favorecese o coidado das persoas, que apostase por investir en formación e educación pública para ofrecer futuro aos profesionais que se precisan ou que potenciase iniciativas empresariais cunha orixe autóctona do capital e con sede social no territorio. Pense que se lograse, así mesmo, un deseño eficiente, xusto e efectivo da rede viaria, da mobilidade e das telecomunicacións, tamén no rural, básico para vertebrar o territorio. E que se comezase a buscar solucións ao problema do vello parque móbil diésel no rural. Todo pasa por consolidar e ampliar os elos das cadeas de valor nos que temos fortalezas e nos diferencian O que está en xogo non é atraer grandes investimentos illados, que aproveiten os nosos recursos e xeren algo de emprego, nalgúns casos con axudas públicas. Non. Trátase de aplicar criterios de xeoestratexia, de planificación estratéxica onde todos os activos empresariais, institucionais e persoais se poñan a disposición. Todo pasa por consolidar e ampliar os elos das cadeas de valor nos que temos fortalezas (enerxética, tecnolóxica, agroforestal, alimentar, industrial, sanitaria), que nos diferencian, e para os que estamos potencialmente preparados, para gañar en soberanía e autosuficiencia. A alternativa é desentendernos, deixar que outros decidan, xestionen, contraten e produzan por nós, e xeren rendas que marchen fóra. Ou asumimos individualmente o reto, ou non teremos escusa.