Pepe Cunha: "A xente nova ten unha formación espectacular e non analizar e potenciar as súas propostas é un erro”

Narf, Laura Lamontagne, Dios Ke Te Krew, The Homens, Ataque Escampe, Leilía, Guadi Galego, Sés, Davide Salvado, Skacha, Uxía, Baiuca, Ortiga, Víctor Aneiros, Tanxugueiras, Das Kapital, Heredeiros da Crus, O Leo, Lamatumbá, Mamá Cabra... A lista é case interminábel e amosa a enorme variedade de xéneros e proxectos musicais que van dos máis coñecidos aos chamados "de culto". A biodiversidade do panorama musical galego semella estar máis fortalecida que nunca. "Cantámola en galego" tenta dar conta da riqueza dese ecosistema: propor experiencias, dar pistas, estimular a curiosidade. Alberto Oubiña, concelleiro de Normalización Lingüística, enmarca esta actividade no longo percorrido do consistorio pontevedrés a prol da difusión da música galega: “En Pontevedra levamos moitos anos apostando na música en galego: Cantos na Maré, Surfing Lérez, Galegote Rock... son eventos que van nesa liña e nos que tratamos de dar cabida ao talento que existe na cidade e no país. Existe na Galiza unha calidade musical moi alta que nos últimos anos está emerxendo dunha forma insólita e que queriamos amosar. Aínda existe un certo prexuízo que identifica música en galego con música tradicional e queriamos rachar con ese tópico para mostrar esa diversidade”. Pepe Cunha insiste no obxectivo de dar a coñecer un patrimonio pouco coñecido polo público: “Ademais dos prexuízos que hai cara á lingua en moitos ámbitos, existe o problema de que a música en galego non adoita estar presente na demanda de produtos da xente, mesmo da máis concienciada. É habitual escoitar que os artistas non se coñecen ou mesmo 'que non os hai'. Temos un problema de difusión e un dos obxectivos desta exposición era, precisamente, mostrar a enorme variedade de propostas que están ao dispor do público”. Novos medios de difusión O panorama é verdadeiramente impresionante: do trap ao heavy, do rap á música experimental, do pop máis clásico ao máis indie, da electrónica ás músicas de baile... E a efervescencia das redes sociais permite que esta variedade atope o seu público. “En principio o obxectivo era chegar á xente nova que non consome moita música en galego, pero axiña nos decatamos de que a selección tiña un potencial moi alto e, aínda que facemos énfase nas músicas que poden atraer máis a mocidade, procuramos que non tivese un nesgo xeracional. Creo que xente de calquera idade pode descubrir cousas que lle atraian”, apunta Cunha. Se cadra, a incorporación das listaxes que o público pode incorporar aos seus dispositivos móbiles é o elemento que máis pode facer pola descuberta de novas bandas e solistas e, ademais, formula cuestións sobre a forma en que se transmiten contidos na sociedade actual. “A exposición céntrase moito no século XXI porque cremos que coincide co auxe da Internet”, explica Cunha. "Co cambio de século comezou a ser moito máis barato gravar e, sobre todo, difundir polas redes. Sempre se precisan medios xeralistas que apoien e que cheguen a públicos diversos, mais si que houbo un cambio cando as artistas tiveron a oportunidade de mostrar o seu traballo sen necesidade de contar cunha casa discográfica que buscase seguridade comercial nos produtos. Iso permitiu, por exemplo, que traballos como os de Das Kapital, por exemplo, puideran chegar a unha ampla franxa de audiencia”. Mais a presunta democratización tamén ten a súa complexidade, “como sucede con todo o relacionado coas redes sociais”, apostila Cunha. "Hai moita xente que está consumindo música sen que o saibamos. Internet favorece os guetos, o consumo de música que se parece ao que ti xa queres escoitar. E iso, á súa vez, propicia que haxa xente facendo música sen preocuparse de chegar a públicos máis amplos, artistas que se conforman con ese público e que non entra en canles de difusión máis dilatados. Aí pódense encontrar músicas de calidade que, por esa peculiaridade, poden pasar desapercibidas”. A falta de atención dos medios aparece como un dos principais impeitizos que debe superar a música en galego. Alberto Oubiña cre que “é necesario un maior compromiso dos medios públicos para dar saída a toda esta creatividade. Noutros momentos, programas como o Xabarín permitiron que se popularizasen bandas tan relevantes como Herdeiros da Crus entre moitas outras, e agora non existen iniciativas semellantes”. “Temos unha eiva moi grande cos medios públicos –e aquí inclúo tamén os subvencionados”, apostila Cunha. “Non hai unha aposta decidida por normalizar a nosa cultura. Coma sempre, temos que esperar a que o recoñecemento veña de fóra para prestarlles atención ás persoas que fan música: Baiuca é un exemplo moi claro". E conclúe: "Simplificando: as listas que ofrecemos na exposición deberían estar ao dispor de todo o mundo na Radio Galega, que poñas a túa emisora de radio e haxa un cincuenta ou un sesenta por cento de música na túa lingua, como sucede en todos os sitios”. Mais Cunha tamén observa un desleixo xeneralizado cara ao xornalismo especializado: “Todo o mundo pode opinar nas redes, e acabamos na falta de documentación e de criterio. As cousas van de mal a peor. O xornalismo musical faise por militancia, sen beneficio económico ningún. E iso vai en detrimento da calidade: se queremos que alguén faga un traballo de difusión válido hai que darlle as ferramentas e o tempo para escoitar, para investigar, para seguir alimentando a súa opinión”. Un momento excelente Unha exposición como esta é unha ocasión inmellorábel para un que crítico poida facer balance, e Cunha resume: “Creo que estamos nun momento creativamente moi rico, dunha gran diversidade e dunha gran calidade. A xente nova ten unha formación espectacular e non analizar e potenciar as súas propostas é un erro tremendo”. Mais a exposición foxe de falsos triunfalismos. “Queriamos fuxir dese argumento de que todo o galego é bo. Pretendemos chegar a un equilibrio entre grandes nomes e proxectos que están máis agochados pero que non por iso teñen menos interese. Queriamos que estivese presente o máis popular e o máis exquisito, porque entre toda esa diversidade, é moi difícil que alguén non atope algo que coincida cos seus gustos”. A partir de setembro a exposición rotará polos centros educativos -acompañada dunha unidade didáctica para alumnado de secundaria realizada pola escritora e filóloga Rosalía Fernández Rial- xa non só para que a mocidade a vexa, senón para que incorpore esa música nos seus dispositivos e comecen a gozar dela. Con máis argumentos e criterio.