Curso de horta na casa: Consellos para unha boa colleita

Para isto teremos que valorar factores como o nivel de maduración dos cultivos e dos froitos, o mellor momento do día para apañalos, o modo de facelo ou onde e como gardalos. Cando debo apañar? A horta non é unha ciencia certa que se rexa por unha soa norma ou variábel, senón que cada cultivo, cada lugar, cada zona, cada clima e cada caso particular ten as súas características propias que deberemos aprender a detectar para realizar o apañado dunha maneira óptima. —Cómpre tentar apañar sempre polas mañás, que é cando as plantas teñen o zume máis alto. Tamén é a hora de menos calor, o que axuda a que as plantas e froitos estean frescos. —Debemos observar o punto de madurez do froito ou o nivel de desenvolvemento da planta. Se os apañamos demasiado cedo, poden estar moi verdes e non ter o sabor e texturas axeitados. Aliás, terán menos propiedades e vitaminas. Por outra banda, se deixamos demasiado tempo o cultivo na terra corremos o risco de que os froitos estean demasiado maduros e se conserven moi pouco tempo, ou que algúns cultivos como as leitugas espiguen, florezan e perdan a textura suave e agradábel, converténdose en vexetais e hortalizas leñosas e duras. —Debemos informarnos e coñecer a maneira axeitada de apañar cada cultivo, xa que non é o mesmo ter que cortar pola base un cultivo como, por exemplo, o repolo, deixando o talo e a raíz no terreo para que grele e bote xenos e seguir aproveitando a planta ou, por exemplo, un porro, onde teremos que operar ao revés: cortalo e arrincalo enteiro coa raíz incluída, ao igual que as cebolas, allos, cenorias... —Debemos evitar erros que danen a planta como, por exemplo, dar demasiados tiróns ou romper cultivos como os tomates, pementos, cabaciñas, xudías etc. Nestes casos, aínda que teñan froitos aptos para apañar, están preparadas para dar durante varias semanas e se as danamos poderemos perder a colleita. Que fago coa colleita? A fase da colleita divídese en varias partes: apañar os cultivos, limpalos e conservalos. Nesta última cuestión afondaremos na vindeira lección, onde aprenderemos a conservar certos alimentos con diversas técnicas como o secado, conxelado, envasado etc. Como norma xeral debemos asegurarnos de que os cultivos estean medianamente limpos e secos e conservalos nun lugar fresco. Se os cultivos se atopan por riba dos 20ºC estragaranse con moita facilidade. De todos os modos, cada cultivo ten unhas características e unhas necesidades particulares que farán que se teñan que conservar dunha forma ou doutra. Gardar sementes para a seguinte tempada Como vimos nas primeiras leccións, unha das cuestións máis importantes para ser autosuficientes na horta, e tamén máis satisfactorias para mellorar o proceso de plantado, é a realización dos nosos propios sementeiros. Isto fará que poidamos controlar o proceso desde o seu inicio, seleccionando as variedades que máis nos gustan, conservando a xenética das mellores pezas e plantas que temos na horta e asegurándonos de non ter que depender de mercar plantón ao inicio de cada tempada. Trucos para seleccionar sementes Debemos escoller os mellores exemplares da horta para sacarlles as sementes. Cada planta ou froito ten unha gran cantidade de sementes, polo que non fará falla “sacrificar” moitos exemplares. Temos que escoller sempre os que parezan máis sans e fortes e teñan as mellores características. Por exemplo: en plantas como as leitugas ou a alfábega interésanos conservar unha variedade que espigue e floreza o máis tarde posíbel, polo que seleccionaremos as sementes das plantas que tardaron máis en florecer ou comezar a espigar. Como recoller as sementes de: —Chícharos e fabas: O ideal para recoller as sementes dos chícharos e das fabas é deixar que as vaíñas sequen completamente na propia planta. Pero en zonas moi húmidas, debemos apañar as vaíñas cando estean maduras e deixalas secar no interior dun patio ou na casa. Sempre nun lugar fresco e seco. Unha vez que estean completamente secas deberemos abrir as vaíñas e extraer as sementes. —Leituga: Para apañar as sementes das leitugas podemos facelo de dous modos. O primeiro consiste en deixar a flor na propia planta e sacudila pondo debaixo unha bolsa ou un papel. Desta maneira iremos aproveitando todas as sementes xa que van madurando pouco a pouco. Outra técnica é cortar a cabeza das sementes cando estea máis ou menos na metade da maduración e deixala secar no interior uns días. Cando estea seca haberá que axitala para separar as sementes. —Cebola: O caso da cebola é máis particular xa que non dá sementes até o segundo ano, son bianuais. Así, o primeiro ano deberemos sementar a cebola con normalidade e, cando sexa o momento de apañala, gardaremos algúns bulbos para volver plantalos ao ano seguinte e que dean flor. Unha vez plantadas por segundo ano deberemos deixar que florezan e, cando as sementes estean totalmente formadas e maduras, haberá que cortar as flores e deixar secar as sementes por completo antes de gardalas. Saberemos que están preparadas para cortar cando a flor torne de cor escura e vexamos as sementes asomar. —Porro: O caso do porro é exactamente igual ao da cebola, polo que deberemos esperar ao segundo ano para poder apañar as súas sementes. —Cabaciñas, cabazas e melóns: Para recoller as sementes deste tipo de cultivos debemos deixar madurar completamente o froito na propia planta, até que as cortizas comecen a volverse de tons amarelentos e alaranxados, mais sen deixalos podrecer. Nese momento cortaremos os froitos e abrirémolos á metade, mais é moi importante que estean maduros. Unha vez abertos, extraeremos as sementes e intentaremos deixalas o máis limpas posíbel quitándolles os restos de polpa. Unha vez seleccionadas, deixarémolas secas nun lugar fresco e seco enriba de papel absorbente, cartón ou periódico até que estean completamente secas. Como conservar as sementes? O ideal é gardar as sementes en tarros de cristal herméticos, aínda que tamén se pode facer en sobres de papel. Antes de gardalas, cómpre asegurarse de que están completamente secas, xa que se non é así correremos o risco de que podrezan ou aparezan mofos e fungos. Debemos gardar os botes ou sobres etiquetados, indicando a variedade e a data de recolección, desta maneira sempre saberemos de que sementes se trata e canto tempo hai que as temos. Se o proceso falla e as sementes non secan nin se conservan correctamente correremos o risco de que podrezan ou de que cando as sementemos non cheguen nunca a xermolar. Os 3 'R' na horta: Reutilizando e decorando latas As latas de conserva son uns dos elementos de refugallo máis comúns na maioría dos fogares, xunto cos tarros de vidro, botellas de plástico, envases de iogures. En leccións anteriores vimos como dar unha segunda vida á maioría deles no horto, no xardín ou na casa. As latas poden servir para crear hortos verticais, para facer sementeiros ou até botes para gardar pequenas ferramentas, e hoxe imos ver como coa axuda da imaxinación e un pouco de agarimo se poden crear testos moi fermosos para adornar calquera curruncho da casa, xardín, terraza ou horta. As latas son elementos resistentes e duradeiros moi prácticos. Só teremos que acondicionalos minimamente -lixando as partes cortantes para non facernos dano ao manipulalas- e realizar buratos na base para poder facilitar a saída de auga e evitar o asolagamento das plantas. Preparados naturais para a horta. Infusión de ourego como repelente de insectos e funxicida O ourego é unha das plantas aromáticas por excelencia máis utilizadas na cociña, mais hoxe descubriremos como, grazas ao seu arrecendo e ás súas propiedades antifúnxicas, será unha perfecta aliada na horta para loitar contra insectos e fungos. Que preciso? —100 gramos de ourego fresco ou 20 gramos de planta seca —Tesoiras ou coitelo —1 litro de auga —Unha pota ou cazo —Un coador —Un pulverizador Receita —Apaña 100 gramos de planta fresca ou colle 20 gramos de planta seca que teñamos recollida. —Corta todas as plantas en anacos pequenos e introdúceas nun recipiente cubertas cun litro de auga. —Quece pouco a pouco o recipiente até que estea a punto de ferver. Apaga o lume antes de que ferva, xa que así conservaranse intactos todos os principios activos. —Tapa a infusión e déixaa arrefriar. —Unha vez fría filtra e incorpora o líquido a un pulverizador. Como usalo? A infusión de ourego pode usarse durante todo o ano como repelente de insectos e como funxicida. Debemos usala nas seguintes 24 horas xa que non se conserva moito. Pulverizaremos a infusión diluída a 20% directamente nas plantas nas que queiramos previr o ataque de insectos como pulgóns, formigas... ou en plantas en que estean saíndo fungos por mor de exceso de humidade Eco-consello O romeu é perfecto para plantar nos límites do horto, é unha planta moi duradeira e de fácil coidado que atraerá polinizadores e repelerá diversas pragas como a da mosca da cenoria.