Miguel Santalices, o presidente do Parlamento, pisou o acelerador e convocou de urxencia os órgaos da cámara. Obxectivo, sancionar Bará por rasgar a instantánea do monarca. Non o conseguiu. Os servizos xurídicos da cámara viráronlle as costas. Non viron nada puníbel na conduta do parlamentar do Bloque. É sexta feira e Luís Bará aténdeme por telefone. Está por un lado satisfeito pola resolución deste asunto, por outro indignado por que o partido no goberno utilice o Parlamento ao servizo dos seus intereses políticos. Estamos a falar dun parlamentar experto na memoria histórica e que, por tanto, sabe moi ben onde afunde as súas raíces o Partido Popular.
-Estás sorprendido pola repercusión da túa decisión de rasgares unha fotografía de Felipe VI?
-Algo extraño hai. Cando foi o debate no Parlamento, por parte da presidencia non houbo ningunha chamada á orde, ningunha advertencia, ningún comentario. Así que a decisión do presidente do Parlamento [de pedir un informe xurídico e convocar os órgaos de goberno da cámara] é produto dunha orde que veu directamente do Partido Popular, parece ser que do propio presidente da Xunta, para que se tomasen medidas a posteriori. Isto demostra que a institución está claramente ás ordes do Partido Popular.
-Estaríamos pois perante unha intromisión do poder executivo no lexislativo.
-Clarísimo. Foi unha reacción posterior. Cónstanos que houbo unha interferencia por parte do Goberno e do Partido Popular.
-Sospeitas que houbo algunha chamada da Casa Real?
-Non, até tanto non chego. Mais como o tema tivo moita trascendencia mediática en todo o estado, supoño que iso foi o que fixo saltar as alarmas e alguén colleu o telefone e dixo que como se podía permitir algo así. Eles argumentan que é unha falta de decoro e un atentado contra a máxima institución do estado, cousa que nós negamos. Pensamos que esa foi a razón da decisión da presidencia do Parlamento de actuar a posteriori.
-Non calculabas os efeitos que se podían derivar dun acto desas características?
-Non porque, se se escoitar con atención o meu discurso, o que fixen foi pór un exemplo. Dixen que ese non é o tipo de acto que nós costumamos facer, pero que, aínda así, si defendemos que se poda facer. E, portanto, fíxeno eu propio. Defendemos que -tal e como o deixou claro na súa sentenza o Tribunal Europeu de Dereitos Humanos- estamos perante un dereito democrático, o dereito á liberdade de expresión, o dereito de rexeitar desa maneira, con ese xesto, a monarquía. Ademais, o tribunal di algo moi importante: que sen o dereito á disidencia, á discrepancia, non pode haber democracia.
-Fóra do ámbito político, que reacción social percebiche? Que ondas che chegaron?
-Moi positivas. Eu creo que hai moitísima xente que estaba agardando un acto como este, polo que significa neste momento histórico de ataque aos dereitos democráticos e de represión, esta auténtica deriva reaccionaria e autoritaria do Estado que se está a pór en cuestión en toda Europa e no mundo. Había na sociedade certa demanda de que alguén tiña que facer un acto que dixera "até aquí chegamos e isto non pode ser". E facelo tamén no Parlamento dálle un simbolismo especial... na sociedade está instalado un certo medo, unha certa aprensión, e que o faga un representante público pode ser visto pola xente como un amparo, como unha defensa.
-Tamén haberá un sector do público que diga: boh, aí están outra volta os do Bloque, que son uns esaxerados, que son uns radicais.
-Si, efectivamente. Mais nalgún momento hai que ter actuacións de radicalidade, de radicalidade democrática, sobre todo porque neste momento, o principal problema que temos no estado español é precisamente a ameaza sobre os dereitos e liberdades fundamentais, tanto individuais como colectivas. Estámolo vendo todos os días coa actuación de todo o aparato do estado e como se interpretan as leis por parte dun poder xudicial que está totalmente supeditado, non hai garantías democráticas, nen separación de poderes. Hai un poder executivo, un poder militar, un poder mediático... que atacan eses dereitos. Polo tanto, esa é a batalla principal que temos que librar. No BNG témolo analisado así e somos consecuentes con iso. Isto non o facemos por que pensemos que nos vai traer réditos politicos, facémolo porque hai que ser coherentes e consecuentes. Esta é a bandeira que hai que defender nestes momentos.
-Feixóo talvez se pasou unha pouco de freada porque veu a dicer algo así como que o teu acto fora unha especie de apoloxía da violencia.
-Ben, é algo perfeitamente intencionado. Intentar asociar o noso discurso -un discurso radicalmente democrático, de defensa dos valores e principios democráticos- con algo que non existe na sociedade galega. Aquí non hai violencia. Lamentabelmente aquí o que hai é a violencia do poder, a violencia dun Partido Popular que ataca sistematicamente as clases populares, a violencia tamén da corrupción, a violencia de quen se reúne con representantes de estados ditatoriais e que patrocinan o terrorismo, ou a violencia de quen ten no seu pasado fotos con narcotraficantes. Iso si que é violencia. Dixo [Feixóo] que eramos integristas, o BNG o que somos é íntegros na defensa deses principios democráticos. Ese discurso de asociar o acto que fixemos coa violencia non se sostén porque non hai violencia en Galiza. Non van convencer ninguén por aí. Mais, bon, intentan sementar esa dúbida, de que este tipo de actos poidan incitar a violencia.
-Tes traballado moito no terreno da memoria histórica e é realmente curiosa a falta de consciencia social sobre o feito de quen acabou restaurando a monarquía no Estado, non?
-Si, claro, por iso cando falamos de memoria histórica facemos moito fincapé en que non é simplesmente ollar para o pasado. Non, a memoria histórica ilumina o presente e explica por exemplo ese ADN autoritario e reaccionario do PP. Eles recibiron a herdanza biolóxica e ideolóxica do franquismo. No comportamento do sistema xudicial español hai moitos ticks do tribunal de orde pública, do tribunal de responsabilidades políticas, do tribunal da persecución da masonería e o comunismo, está con outro formato, con outra aparencia, aparentemente democrática, mais van levando as cousas na mesma dirección de criminalizar a disidencia, xa sexa esta en forma de canción, de tuit ou de resolución dun parlamento democrático como no caso de Catalunya.
-Os servizos xurídicos da cámara finalmente consideraron que non había materia puníbel na túa actitude. O asunto vaise saldar simplesmente cun reproche da Mesa por supostamente teres incorrido nunha conduta pouco apropiada, de falta de decoro.
-Era evidente que non había ningún motivo para me sancionar, nen por cuestións formais nen de fondo. O PP perseguía un acto exemplarizante. Tornar imposíbel o que aconteceu no pleno. Pero ante o informe que elaboraron os servizos xurídicos da cámara, viron que a súa intención non tiña percorrido ningún. E desestiron. Valoro positivamente como conclúe todo. Non é que me sinta reconfortado -eu non lle tiña medo a ningunha hipotética sanción-, mais desde logo reafírmone na necesidade de seguir nesta liña, na necesidade de defendermos de forma radical os dereitos e as liberdades públicas. Esa é e será unha liña prioritaria de traballo para o BNG.
Nota: na fotografía interior vese Bará a despregar unha bandeira de Galiza durante unha comisión parlamentar.
