As gardiás da memoria

Se por Semana Santa toca procesionar, a miña confraría é a do viño. E aínda que son capaz de ser devota de todos os brancos e tintos de Galicia, unha advocación tenme de piadosa camareira, o viño de Valdeorras. Para gozar del non preciso de enormes cantidades, pero si coñecer o lugar onde nace, a terra onde envellecen as cepas, o aire, o sol e o vento que acariña as súas follas e acios. Non hai marabilla meirande que abrir unha botella meses despois na casa e sentir que a paisaxe do viño se debuxa no meu salón como un holograma sensorial. Digo isto para que non pensedes que o que vou contar foi resultado dunha pancha etílica descontrolada. O que vivín un Venres Santo no Castro de Valdeorras, vivino con todas as miñas facultades ben espertas. Pola mañá, percorreramos con gozo as ringleiras de cepeiras centenarias que se perdían no horizonte que bicaba o monte sacro do Larouco. Á nosa beira, adegas frescas e escuras en covas labradas na rocha. Por Seadur e Vilamartín todo eran preparativos, pero ao chegarmos á Penouta, acougo absoluto. Á entrada dunha cova, o sorriso dun home eterno chama por nós. Bríllanlle os ollos cando nos convida a probar o seu viño, en vaso de vidro, frío, a rebordar. O seu viño sae das cepas da súa familia, tan vellas que o seu pai lembraba vellas. Mentres bebemos, vai debullando historias e eu, boa oínte onde as houber, pago encantada a peaxe. Como non beber dun cáliz que pide como ofrenda a escoita! Ao voltarmos á casa onde nos aloxamos, vemos que o Castro é un fervedoiro de xente que se afana a colocar nun aparello absolutamente descoñecido para nós. Sen dar crédito, vemos como cunha untura que sacan dunha pota, varias mulleres percorren o lugar, pegando pequenas cunchas nos valos e cruces de madeira ou de ferro. Outras van colocando trapos ou anacos de cordel. En vendo o noso abraio, sorrín e dinnos que volvamos ao solpor, que “esa si que vai ser boa”. Regresamos, claro, e foi tal o impacto que unha semana despois en plena praza de España, deillo contado a Paul Auster. Un grupo de amigos, artistas errantes coma min, cando coincidimos de xira por Madrid, xuntámonos nunha praza para brindarmos. Cadaquén leva a manta que colleu de souvenir dalgunha aeroliña, queixo, pan e unha botella de viño. O devandito día estaba eu actuando nun evento no que tamén estaba o afamado autor, cousas de cidades grandes o coitado quedara só, mirando como o grupo de artistas marchaba entre risas, botellas e cestas. Invitámolo a unirse, pensando que diría que non, que grazas, pero a soidade iguálanos a cómicos de provincia e grandes premios e, en nada, vímoslle coller un par de cousas e sumarse ao botellón. Entre copas falei da vila na que todo o ano gardan cunchas de caracois baleiras, e o Venres Santo péganas pola rúa principal. Contei o do orballo que obrigou a cubrir a Virxe da procesión cun chuvasqueiro de plástico; das fermosas mulleres de minisaia que portaban a imaxe semellando, a dicir de Gago, unha escena de Hideo Nakata. Contei como os homes con mochilas de sulfatar ao lombo, cheas de gasolina, enchoupaban os caracois mentres outro, detrás, cun soprete vai dando boa conta deles. Falei da escuridade infinda, rota por ladaíñas e miles de candeas pequeniñas. Abrín daquela un Valdeorras e o milagre completouse.En silencio bebemos memoria, terra, choiva, lume... E a noite tornouse gloria.

As gardiás da memoria

Xaxún galaico

A mulata da muleta

Mellor vivilo

Con ben veñas

O trato, sempre

A raíña

O verán é para as pedras

Ondas e Albas