'Speed', cuarta entrega do coleccionábel 'A historia marítima baixo as nosas augas'

Inglaterra e as súas colonias do Canadá, achábanse por segunda vez inmersas nun conflito bélico contra os Estados Unidos de América (EUA), unha nova nación que lle declarou a guerra o 18 de xuño de 1812, para invadir os territorios británicos canadienses, os cales levaban case medio século poboándose de habitantes anglófonos, mantendo paralelamente estes un importante intercambio cultural e comercial cos propios estados norteamericanos. Mais realmente, as verdadeiras causas que desembocaron nesta guerra residían no afogamento que supuxeron para os Estados Unidos de América as restricións comerciais que Inglaterra lle impuxo, por mor á custosísima campaña que os británicos mantiñan contra Francia en Europa, e o apresamento forzado de mariños mercantes estadounidenses para ser enrolados a bordo dos navíos da Royal Navy, cada vez máis escasa de homes a medida que avanzaba o conflito, xunto ao apoio interesado de Inglaterra ás tribos nativas de Norteamérica que se enfrontaban abertamente á propia expansión cara ao norte dos Estados Unidos, unha nova nación que na época que estamos a narrar, atopábase inmersa nunha guerra paralela co territorio norteafricano da Berbería que forman os actuais países de Marrocos, Túnez, Alxeria e Libia, berce de piratas, que se extendía dende o Océano Atlántico até o Mar Mediterráneo oriental, até as mesmas fronteiras con Exipto. Por mor ao desgaste de homes e de recursos na guerra contra Inglaterra, os EUA recomendaron aos armadores dos seus buques o pago dos rescates esixidos polos musulmáns. Este envalentamento dos berberiscos produciuse tras a expulsión de naves norteamericanas do Mar Mediterráneo polos ingleses, durante o transcurso da guerra que ambos países principiaron no ano 1812. A derradeira viaxe da fragata británica, Speed Ausente aos derradeiros intres bélicos que aínda depararía esta guerra no mar, a fragata mercante británica Speed, despois de cargar limóns, laranxas e algúns bocois de xofre a bordo no porto de Palermo (Sicilia), navegaba rumbo a Londres cando nos arredores do cabo Fisterra, concretamente na latitude 42,5º e lonxitude 13º e baixo o mando do capitán John Brown, o día 26 de novembro do 1814, foi interceptada e capturada pola goleta corsaria norteamericana Lion, de 278 toneladas de porte, propiedade de Thomas Louis, armador do porto de Baltimore, a cal montaba catro canóns sendo tripulada por 40 homes. Os famosos clippers de Baltimore, en esencia eran unhas goletas co seu casco en forma de “v” moi pronunciada; cascos moi manobrábeis nas bravas augas Atlánticas, sendo quen de acadar velocidades de 12 nós. Estas veloces naves foron quen de capturar centos de navíos inimigos, no decurso da guerra contra Inglaterra. Tras mariñar da embarcación norteamericana á presa británica unha tripulación de sete homes para que se fixese co mando desta última, nomeouse cabo de presa da fragata capturada a un tal Azor Louis, o cal trazaría unha derrota rumbo ás illas Terceiras das Azores, onde facer unha escala, para, posteriormente, cruzar o océano Atlántico e acadar un porto norteamericano onde poder entregar a nave apresada. Mais xa navegando polos Azores, produciuse un motín de seis membros da tripulación norteamericana da Lion a bordo da fragata inglesa Speed, tendo a sorte o cabo de presa de ser avisado por un dos cinco tripulantes británicos que estaban a bordo da intención dos amotinados de guindalo ao mar para facerse co mando da nave. Os sublevados serían encadeados e mantidos baixo custodia, o que diminuiría o número de tripulantes dispoñíbeis para a navegación da nave. Un gran temporal de suroeste impediría finalmente á fragata inglesa pór rumbo á costa leste dos Estados Unidos. A escaseza de tripulación, os danos sufridos no seu arboredo e o forte vento e as correntes, aconchábana de novo cara o litoral noroeste da Galiza, no cal agardaba o seu cabo de presa poder ancorar na ría de Ferrol ou na da Coruña, porto este último que os corsarios norteamericanos coñecían moi ben, pois se serviron del como base para exercer a súa actividade no Atlántico galego, antes, durante e despois dos anos que durou a Guerra da Independencia dos Estados Unidos contra Inglaterra, para interceptar navíos británicos procedentes das súas propias costas. Tras pasar unha terrorífica noite no medio do temporal, con gran parte do arboredo esnaquizado, a escasa dotación do navío estaba afanada o día 28 de decembro en tentar dobrar o cabo Prior que tiñan á vista. Cando por fin o acadaron o vento rolou nese preciso intre de suroeste a noroeste. O cabo de presa, Azor Louis, tentou á desesperada procurar un lugar para poder embarrancar o navío, mais a tempestade aconchou a Speed contra as pedras da praia de Ponzos, “parroquia de San Martín de Cobas, Arena de Pouzos” (así figura no orixinal) onde finalmente embarrancou violentamente, á tarde do día dos Santos Inocentes do 1814, índose de contado a pique. Un único supervivente O naufraxio da fragata inglesa, Speed, rematou en traxedia, falecendo 11 dos 12 tripulantes que ían a bordo; o único supervivente foi o cabo de presa, Azor Louis, de nacionalidade norteamericana que por súa vez logrou salvar algunha documentación que levaba consigo, composta por un certificado que o acreditaba como membro da tripulación do corso norteamericano Lion de Baltimore, asinado polo propio presidente dos EUA de entón, James Madison; o nomeamento estendido polo capitán corsario norteamericano do Lion ao propio Azor Louis, outorgándolle o cargo de cabo de presa da nave capturada e, unha certificación do seu propio goberno onde se acreditaba que era cidadán dos Estados Unidos de América. Esta documentación foi debidamente entregada tras o sinistro marítimo ao Axente norteamericano en Ferrol, Francisco Fernández e actuando de intérprete nas declaracións o presbítero, Miguel de O´Hara, para que os restos do navío Speed fosen entregados a Azor Luís, en representación do seu país. Un dos once tripulantes desaparecidos pertencentes á “dotación” desta nave, foi cuspido polo mar ao día seguinte da súa perda, sendo enterrado no mesmo areal de Ponzos. Os restos da nave embarrancada Foi tal o estado de deterioro en que quedou a fragata, que o mar reduciuna a achas nos días seguintes ao seu naufraxio. Foron numerosos os restos rescatados, tanto do seu casco, como do seu arboredo e carga dos que tanto as autoridades locais como a autoridade de Mariña de Ferrol se encargaron rigorosamente de rescatar, de inventariar, de custodiar e posteriormente, pasar os gastos de devanditas operacións ao vicecónsul norteamericano trasladado a Ferrol para aboar os pagos dos xornais dos veciños da zona de Covas que axudaron nas tarefas de rescate dos restos do naufraxio, na praia de Ponzos, sendo empregados: 4 carpinteiros e calafates, 45 mariñeiros, 9 peóns e 10 peóns cativos. Parte deses pagos abonáranse tras ser vendidos restos do naufraxio, custodiados á intemperie e que xeraban gastos de vixilancia, cuxo inventario e taxación se elevou a 3.201 reais. O navío levaba a súa quilla recuberta de pranchas de cobre Vai ser o propio supervivente norteamericano a bordo da fragata inglesa Speed, Azor Louis o que pida ás autoridades de Mariña de Ferrol que, acreditando a súa nacionalidade e a súa documentación como cabo de presa autorizado polo seu goberno, lle sexan devoltos todos e cada un dos restos salvados do naufraxio da súa nave, para proceder a súa venda de contado para evitar que a demora neste proceso desvalorice os restos do naufraxio, así como tamén se fai eco dos numerosos roubos que se están producindo nos depósitos procedentes dos restos recuperados da súa nave, denunciando ditos feitos e a desidia das autoridades na tardanza en resolver o expediente, diante do xuíz que leva o caso. Detalle do expediente de naufraxio Deste xeito comezaba a primeira folla do fabuloso expediente de naufraxio da fragata mercante británica Speed, que goza do privilexio, mentres a historiografía non diga o contrario, de ser o único pecio existente na costa galega pertencente á segunda guerra que enfrontou o Imperio británico contra a nova nación dos Estados Unidos de América, que estalou o 18 de xuño do 1812 e remataría o 24 de decembro do 1814 coa paz selada por ambas as dúas nacións, no Tratado de Gante. “S. Comandante: elguara Rivero de la Playa de San Martín de Covas da aviso de que ayer tarde senaufrago una corveta de tres palos en la arena de Ponzos en dicha plaia sesalvo tan solo que dice ser mericano yngles luego quebarco seyzo pedazos echando de si cogones de narangas sepusieron guardas yestas hasta que V.E. se sirva mandar loquesea desuagrado”. San Martín de Covas 29 de diciembre de 1814 Por el guarda Rivero Tomás Deo...ro. Curiosamente, catro días antes de que se produza o naufraxio da fragata británica Speed na costa de Ferrol, asinaríase a Paz de Gante entre as dúas nacións en litixio.