A loita climática supera a división de bloques na ONU

O mundo “está ao bordo do abismo”, proclamou na madrugada da cuarta á quinta feira o presidente de Seychelles, Wavel Ramkalawan, resumindo as inquedanzas de múltiples xefas e xefes de Estado e de Goberno do Sur Global que interviñeron no debate xeral da Asemblea Xeral da Organización das Nacións Unidas (ONU) que comezou a terza feira e se estenderá até a vindeira semana. Corroborando a súa advertencia, Laurentino Cortizo, o presidente de Panamá, asegurou que “o tempo se nos acaba a todos”, no marco de múltiples alocucións para reclamar a implicación dos países máis desenvoltos na loita contra o cambio climático, que nos países máis empobrecidos se identifica como unha vía para acabar coa pobreza e a fame, a reforma da arquitectura financeira mundial e dos órganos de gobernabilidade global ou o desenvolvemento de vías para superar a polarización entre bloques na propia ONU. O presidente suízo, Alain Berset, alertou de que “estamos a atravesar unha crise, probabelmente a máis importante desde a Segunda Guerra Mundial”, no contexto dunha división cuxa liña quedou marcada na ONU ao respecto da guerra en Ucraína. A presenza na sede do organismo en Nova York, Estados Unidos, do presidente ucraíno, Volodimir Zelenski, minimizou os intentos do Sur Global de aproveitar o comezo do 78º período de sesións na ONU para pór en primeiro plano os seus problemas, como a suba do prezo dos alimentos, que aínda non sendo exclusiva destes Estados si que padecen especialmente os seus efectos, ou as consecuencias provocadas polo incremento do peso da débeda, pois case 40% dos países en desenvolvemento pagan máis pola débeda que o que dedican a saúde ou a educación. No que atinxe á guerra, os Estados membros ou na contorna da Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) reiteraron as críticas a Rusia e as condenas contra a invasión de Ucraína, co seu punto álxido na participación de Zelenski, que acusou Moscova de cometer un “xenocidio” co que cualificou de secuestro de crianzas, en resposta ás acusacións rusas de xenocidio no Donbás, insistindo en que “non se pode confiar no demo” e que “os terroristas non teñen dereito a posuír armas nucleares”. Pola contra, presidentes como Gustavo Petro, de Colombia, Estado integrado nas tres cuartas partes de países do mundo que non aceptaron impor sancións coercitivas a Rusia ou armar Ucraína, ironizou co apoio da OTAN a Ucraína. O líder colombiano apuntou que “nos convocaron á guerra e esqueceron que aos nosos países os invadiron varias veces os mesmos que hoxe nos falan de loitar contra invasores”. Sobre o deseño dunha nova arquitectura mundial, tanto Cuba como a Arxentina foron dos máis incisivos. O mandatario cubano, Miguel Díaz-Canel, remarcou que o sistema actual, dominado polos países occidentais a través do control dos dereitos de voto en entidades como o Fondo Monetario Internacional (FMI), “lucra coas reservas do sur”. Estas instancias “só buscan impor as mesmas políticas ortodoxas que profundaron a desigualdade e a miseria no mundo”, afirmou Alberto Fernández, líder da Arxentina, que acusou o FMI de subir “os seus xuros cada vez que a Reserva Federal estadounidense eleva as súas taxas para conter a inflación do seu país”, xerando cargas adicionais á débeda externa. Máis da metade da débeda mundial está en mans de corporacións. “Apostan á especulación antes que ao desenvolvemento, propician a man de obra barata antes que a dignidade do traballo”, resolveu Fernández na súa última intervención na ONU. Se houbo un asunto que percorreu as intervencións tanto dos países occidentais como dos non occidentais -mais con estes últimos responsabilizando os primeiros- foi o quecemento global. A alza das temperaturas e as mudanzas no clima, que se están a agudizar cada ano, levaron a que o secretario xeral da ONU, António Guterres, convocara o que a entidade definiu como unha “cimeira sen parvadas” sobre o asunto a cuarta feira, na que Guterres sostivo que “a humanidade abriu as portas do inferno” e arremeteu contra a “avaricia manifesta de intereses arraigados que recadan miles de millóns de dólares grazas aos combustíbeis fósiles”. Após a falta de accións para cumprir o obxectivo de limitar o quecemento global a 1,5ºC a finais de século en relación coa época preindustrial, só se permitiu intervir aos países que propuxeran medidas novas e concretas aos seus homólogos, polo que o enviado de Washington, John Kerry, non puido falar, e a meirande parte dos participantes foron os Estados que menos contaminan. África “pode dar un salto cara a un paradigma industrial totalmente ecolóxico”, mais “precisamos xustiza, un sistema financeiro xusto”, aseverou William Ruto, líder de Kenya. 70 Estados urxen protexer o mar Case 70 Estados da ONU asinaron nas primeiras horas desde a apertura do prazo o Tratado de Alta Mar, que malia que foi aprobado pola entidade no verán precisaba da ratificación de cando menos seis decenas de Estados para entrar en vigor 120 días máis tarde. O tratado crea zonas mariñas protexidas en augas internacionais e aspira a protexer até 30% dos océanos até o final da década. Ademais, inclúe a obriga de efectuar avaliacións de impacto ambiental para os proxectos en alta mar.