Os saldos externos de Galicia

Dende a irrupción da Gran Recesión do ano 2008, ao fío da burbulla inmobiliaria e hipotecaria, Galicia vén modificando as súas contas externas no relativo ao comercio de mercadorías e de servizos. Mentres naqueles anos o noso saldo total se situaba nuns dez puntos negativos sobre o PIB no ano previo a pandemia da Covid estabamos xa en preto de dous puntos positivos. É este un cambio estrutural espectacular que debe ser explicado para entender que ten variado e porqué. Para aclaralo recollemos nun gráfico a evolución do saldo comercial (mercadorías) fóra de España e o salto total (co resto de España incluída, e cos servizos) da economía galega. Como ben se observa, o percorrido das dúas series é parello sobre todo entre 2007-2013 (mesmo nos picos de 2011 e 2013) o que nos permite identificar que é o crecente e favorable saldo comercial fóra de España o que determina que o saldo externo total se vaia reducindo e pase de case seis mil millóns de déficit á terceira parte (dous mil millóns de déficit). Só entre 2017-2019, xusto antes da pandemia, o saldo comercial perde fol mentres o total segue a recuperarse. E xa en 2020 sucede ao contrario: mellora o comercial e non o fai o total. En consecuencia, o primeiro que hai que clarexar é o motivo que explica que durante 2007-2013 o saldo comercial teña mellorado de forma espectacular provocando unha redución radical do salto externo total. Como fomos quen de pasar dun saldo comercial fóra de España positivo do 1% do PIB a outro do 8% do PIB que se vén mantendo ano a ano? Comercio de mercadorías Para responder a esta pregunta temos que desagregar o comercio de mercadorías que mantén Galicia fóra de España e comprobar en que grupo de produtos se virou de forma tan radical. Polo seu volume e polo cambio anotado trátase de tres partidas: enerxéticos, semimanufacturas e bens de consumo. Nos produtos enerxéticos chegamos a ter un saldo negativo de 3.300 millóns (2012) que cae a 1.500 millóns (2019) para quedar en 550 no ano da pandemia (2020). A radical corrección deste saldo negativo favorece o espectacular incremento do saldo comercial total do 1 ao 8% do PIB que anotamos. E, sen dúbida, ten que ver cunha crecente menor dependencia dos combustibles fósiles importados en paralelo á nosa crecente xeración de enerxía con fontes renovables (eólica, solar, hidráulica...). Nas semimanufacturas (ferro, aceiro, químicos...) pasamos dun saldo negativo de máis de 1.100 millóns (2007) a outro positivo de case 400 millóns (2019), algo que debe entenderse directamente asociado a materiais precisos para o sector da construción que vai estar todos eses anos en niveis moi baixos de produción. A redución ou superación dos números vermellos nestas dúas partidas axudan a entender o cambio radical que vimos analizando pero non abondarían de non anotarse un espectacular crecemento dos saldos positivos nas manufacturas de consumo. Estes pasan de 600 millóns a 4.300 millóns entre 2007 e 2019. Aquí todo o mérito é do sector do téxtil e da confección. Complementariamente debemos anotar que o sector do automóbil entre eses mesmos anos tivo o comportamento contrario: de achegar 2.000 millóns ao saldo positivo pasou a provocar 2.000 millóns negativos. Nos automóbiles exportamos a cada paso menos e importamos a cada paso máis. Case todo o saldo positivo externo en 2022 dependeu do sector da confección Éxito comercial Daquela o éxito comercial de Galicia no período analizado ten que ver co dinamismo da confección, por unha parte, e coa redución dos nosos aprovisionamentos de combustibles fósiles e de manufacturas para o sector da construción. Eis as tres forzas que nos permitiron pasar dun saldo comercial do 1% a outro do 8% sobre o PIB. Sendo así que do saldo positivo externo en 2022 por 3.711 millóns de euros, nada menos que 3.559 dependeron do saldo fóra de España do noso sector da confección. E, como consecuencia disto, o saldo total (cando incluímos o resto de España e os servizos) pasou de moi negativo (-12% PIB en 2008) a lixeiramente positivo (+2% PIB en 2019) segundo o Instituto Galego de Estatística (IGE). As nosas importacións de mercadorías do resto de España e de servizos de fóra de Galicia veñen contendo o seu crecemento dende a Gran Recesión de 2008, pois medran notablemente menos que o conxunto das exportacións. Algo que só se entende que suceda nun país minguante en poboación e con rendas que perden poder de compra. É así como a nosa radiografía do comercio exterior combina factores de éxito comercial (confección), problemáticos (automoción, construción, rendas internas) e de obrigada transición enerxética.