48% do leite galego expórtase sen ser antes transformado

Até 48% do leite que é producido expórtase da Galiza sen que sexa transformado. Por outra parte, do produto lácteo transformado no país, 60% é envasado en líquido, o que "redunda nun menor valor engadido que outros produtos", segundo se afirma na Análise do Escenario do Sector Lácteo na Galiza en base aos datos do Plan estratéxico 2020-2025. O estudo, publicado a finais de 2023, fora presentado inicialmente no XVIII Congreso Internacional de Xestión, Calidade, Dereito e Competitividade Empresarial, que tivo lugar en Morelia, México, durante o 21 e o 22 de setembro de 2023. Esta investigación, asinada por Miriam Edith Pérez-Romero, Amador Durán-Sánchez e Martha Beatriz Flores Romero, salienta que, en 2021, a Galiza contaba con 6.088 granxas leiteiras que produciron máis de tres millóns de toneladas de leite ao ano. Non obstante, o número de granxas dedicadas ao leite foi diminuíndo, sendo en 2021 menos da metade das existentes no ano 2008, cando habían 13.546. O leite galego segue a ser, un mes máis, o peor remunerado do Estado: 47 céntimos por litro Na Galiza atopábanse nese ano arredor da metade das granxas leiteiras de todo o Estado, aínda que en canto a cantidade de produción a porcentaxe baixa até 39,5% da estatal en 2021, sendo a Galiza "a principal autonomía produtora de leite" do Estado. Estes datos converten Galiza nun dos 10 territorios da Unión Europea (UE) "que máis leite producen ao ano", cunha facturación de 1.300 millóns de euros en 2022. O dato de 2020, cando o país produciu 2,98 millóns de toneladas de leite, 12,16% máis que en 2014, permite estabelecer unha comparanza cos principais territorios leiteiros da UE, sendo a Galiza un dos que máis aumentou a produción, por detrás de Southern (Irlanda), cunha suba de 32%, e Mazowiecki (Polonia), cun incremento de 14,65%. A gandaría galega soporta o prezo do leite máis baixo En termos de peso económico, o complexo lácteo da Galiza achega, aínda que neste caso os últimos datos desagregados do sector son de 2014, 1,85% do Produto Interior Bruto (PIB) galego, provindo 1,49% das granxas e 0,35% das industrias. Por outra parte, desde o ano 2016 até 2022, "o rendemento medio aumentou na Galiza 73,7%, o que significa que as granxas gandeiras galegas son cada vez máis eficientes e competitivas". Porén, o baixo peso da achega ao PIB da industria galega de produtos leiteiros con respecto ao total do complexo lácteo amosa a carencia do país para engadir valor ao produto. Mazaricos á cabeza O municipio de Mazaricos (Xallas) é o primeiro produtor leiteiro da Galiza, destacando que en 2016 produciu 70 millóns de litros en 400 granxas, mentres que en 2022, con 200 granxas menos, xerou un total de 125 millóns de litros, cun incremento de 80%. O resto de municipios que destacan na produción de leite atópanse na comarca da Terra Chá, cos casos da Pastoriza (112,5 millóns de litros), Castro de Rei (104,9 millóns de litros) e Cospeito (63,9 millóns de litros). Dentro da comarca de Ordes atópase o municipio de Frades (90,1 millóns de litros) e na comarca do Deza salienta Lalín (107 millóns de litros). As zonas de Lugo e Chantada tamén son punteiras na produción leiteira. Na Galiza había en 2022 un total de 329.000 vacas leiteiras adultas, 10.000 menos que 10 anos atrás, aínda que Mazaricos e Frades incorporaron 2.000 animais máis ás súas granxas. Por tanto, o aumento da produción débese ao bo rendemento por animal, xa que hai10 anos unha leiteira producía 8.970 litros, polos 10.600 de 2022. Segundo explica o documento, as granxas máis grandes "están dirixidas por xente moza, e conforme aumenta a idade do propietario, o negocio perde dimensión". As granxas de leite máis grandes da Galiza están dirixidas por gandeiros menores de 40 anos Desta maneira, a gran maioría das granxas gandeiras con producións superiores ao millón de litros anuais teñen como responsábel unha persoa menor de 40 anos. Así mesmo, ao aumentar a idade desta a 45 anos as granxas producen ao redor de 700.000 litros anuais. Baixo valor engadido A pesar de que a Galiza é a principal produtora de leite no Estado, o país perde a posición de liderado en termos de valor engadido no sector. Desta maneira, destaca Andalucía coa maior porcentaxe (32,62%) de valor engadido respecto ao total do Estado, seguida de Castela-A Mancha (11,09%), Castela e León (8,28%), Catalunya (7,70%) e Aragón (7,30%). Non é até a sexta posición que aparece a taxa de valor engadido do sector lácteo galego (6,91%). "Por tanto, pódese dicir que o sector lácteo galego caracterízase por produtos de baixo valor engadido, do mesmo modo que ocorre co sector lácteo estatal na industria leiteira da UE", conclúe a investigación ao respecto. Autoconsumo de enerxía na granxa Na comarca do Xallas, as granxas están apostando polo autoconsumo enerxético. Nos últimos meses, explotacións gandeiras e fábricas dos municipios de Mazaricos e Santa Comba instalaron plantas fotovoltaicas que lle achegan, de forma global, unha potencia de 280 quilowatts á comarca da man da enerxética compostelá E.nova Enerxía. Deste modo, a actividade empresarial está a reducir os seus custos eléctricos e avanzando no proceso de descarbonización, á vez que gana en independencia enerxética.