O relato de verán: 'O retrato' (II), por Henrique Rabuñal

O pintor e o seu cliente están sentados diante da mesa na que Carlos serviu dúas cuncas de café que enchen de aroma a estancia e a conversa. Carlos explica que o retrato non comeza por un borrancho senón por coñecer o retratado. Por varias conversas. Por saber da súa vida. —O que quero dicirlle é que non podo comezar a pintar sen saber algunhas cousas de vostede. A arte é algo máis que técnica. Busco emocións, sensacións, lembranzas, ilusións. Frustracións! A don Miguel prodúcenlle inquietude as palabras de Carlos. —De min sábese todo. Non teño lado escuro. Aínda que non pode crer nin a metade do que se di de min. Que digo a metade, nin a décima parte! Falacias! El concibe o retrato coma un testamento. E neste momento sabe que perdeu defensores, tamén entre os “seus”. Renega da nova política: radicais, falsarios e revisionistas. —Non lles vale nada que eles non creasen. E eles aínda non crearon nada. Renegan do pasado. Non me faga falar. Carlos faille ver que non están a perder o tempo e que a conversa é un prólogo necesario. Agora mándalle ocupar a cadeira na que vai posar para tomar uns apuntamentos no cabalete. —Son as primeiras liñas. O retrato é unha aproximación facial. O rostro hai que descompoñelo e compoñelo. O seu parece moi limpo. O pintor pregunta polo tipo de alcalde que desexa que se vexa no cadro e don Miguel móstrase contundente: non quere ser retratado como alcalde, por moito que o fose dúas décadas. Por moito que coñece a cidade como a palma da man. Barrio a barrio, rúa a rúa. Don Miguel, para desconcerto do pintor, quere ser retratado como diplomático, co traxe de gala. Pero Carlos reacciona coma un profesional e xa enxerga o seu cliente lucindo o traxe de gala que usan os diplomáticos “porque xa penso en vostede como diplomático”. Carlos abre un novo cabalete e comeza os preparativos dun novo retrato. O cabalete co retrato do alcalde queda agora preterido. Don Miguel descúlpase. —Non era a miña intención cambiar os seus plans. Pero non debeu facer ningunha planificación sen falar antes comigo. Don Miguel tamén quere que no retrato aparezan as súas condecoracións. Carlos quere que a próxima vez traia o traxe de gala de diplomático e as condecoracións que han figurar no retrato. Precisa medilas e fotografalas. E logo pintalas. Carlos quere que don Miguel volva á cadeira para ilo captando como diplomático. Tiña un plan e agora ten outro. Don Miguel explícalle o que significaron para el os cinco anos marabillosos de embaixador. Unha experiencia única. O pintor advírteo das críticas que vai recibir porque o retrato é para a galería de alcaldes. Pero don Miguel teno moi meditado. Don Miguel quere cambiar de tema e pídelle ao pintor que trate ben o seu apéndice nasal “algo grande de máis” o que lle dá pé a Carlos a afirmar que os retratos ocultan e ensinan o que queren. —Nunca se fíe completamente dos retratos e moito menos dos autorretratos. Por aí debe andar algún meu! Pero non oculta a planta magnífica do diplomático. —Non é baixo, ten todo o cabelo, e é moi elegante vestindo. Eu non visto coma vostede pero teño que recoñecer que parece un gentleman. Don Miguel séntese compracido e bota pestes dos políticos que non usan gravata e americana nos salóns de plenos e nos parlamentos. —Preocúpame moito o aspecto exterior. A sesión de traballo rematou. A Carlos Baliño quédalle moito labor por diante: ollos, nariz, pelo, estatura, dimensións, cores... alén de estudar algúns aspectos sobre o traxe diplomático de gala. —Dentro dun mes quero velo aquí. Avisareino unha semana antes que vostede é persoa moi ocupada. Pero don Miguel recoñece que o único que fai é conceder algunha entrevista, pronunciar algunha conferencia, celebrar algún xantar con vellos amigos. Ás veces chámano para presentar libros. Case nunca fala dos libros, ocúpase dos asuntos que cre importantes porque presume de dominar a axenda política. Carlos promete levalo a un restaurante “que lle vai encantar”. E acompáñao até o auto. —Será un pracer retratalo. Diso non teño dúbidas. Unha experiencia estimulante. [...continúa mañá]