Día Internacional do Jazz: música en branco e negro

Mañá, 30 de abril celébrase en todo o mundo o Día Internacional do Jazz. O porqué da escolla desta data segue sendo un enigma: talvez por render homenaxe a unha música cuxa característica fundamental é a improvisación. A efeméride foi estabelecida pola Unesco no ano 2011 alegando os habituais pretextos: constitúe un recurso moi valioso que contribúe ao intercambio cultural, ao diálogo e á cooperación entre os pobos a nivel internacional. Non era necesario: probabelmente, o jazz constitúe a grande achega do século XX á música. Con tan só 12 anos de existencia, o Día do Jazz aínda non está ben afincado nos calendarios das institucións, e talvez iso vaia a favor da natureza un tanto marxinal das orixes do xénero, nacido en ambientes un tanto canallas no delta de Mississipi. Mais se cadra, tampouco é necesario estar pendente do almanaque para gozar dunha música que, na Galiza, parece gozar dun momento dourado. Xunto ao negro da o esquecemento das institucións, brilla o branco dun panorama vivo e dinámico no que se suceden iniciativas orixinais e exitosas que transforman o país nun dos puntos quentes do jazz peninsular. Xacobe Martínez Antelo: "Galiza leva sendo unha canteira de proxectos jazzísticos interesantes desde hai corenta anos". Onte mesmo, saía a luz a noticia da formación do Cuarteto Federal, unha formación convocada "desde a periferia tanto xeográfica como estilística", que xunta o canario Kike Perdomo aos saxos, o andaluz Javier Galiana ao piano, o catalán Guillem Arnedo na batería e o galego Xacobe Martínez Antelo -de Summrrá ou a Orquestra Galega de Liberación, entre outros proxectos- no contrabaixo. "Esta formación naceu un pouco por casualidade", explica Martínez Antelo en conversa con Nós Diario. "Coincidiu en que os catro eramos portavoces das nosas respectivas asociacións territoriais e, nas xuntanzas que tiñamos a nivel estatal, decatámonos de que formabamos un cuarteto. E o que comezou sendo unha broma, acabou materializándose despois de que eu solicitase unha das residencias no Pazo de Mariñán que concede a Deputación da Coruña para crear un repertorio e ver o que podía dar de si a idea". O proxecto quere explorar os lugares comúns, as diversidades territoriais, e as posibilidades que esta experiencia pode xenerar nun contexto de jazz contemporáneo de vanguardia. David Regueiro abre o seu 'gypsy jazz' a outras influencias musicais "Aínda que pareza mentira, é unha experiencia bastante extraordinaria, xa que os músico tendemos a traballar bastante encerrados nos nosos territorios e, con este proxecto, queremos ver as posibilidades doutra forma de traballar", declara Antelo. Na conversa sae a relucir a pouca transcendencia que está tendo a celebración do Día do Jazz, e o baixista afirma que "estamos fartos de saber que o jazz galego é unha rferencia na península e que existen proxectos que están moi valorados internacionalmente. O jazz galego está recoñecido e valorado polo mundo, pero desde as administracións nunca houbo ningunha iniciativa institucional que puxese o foco sobre este xénero. É triste, pero con todo o que se podería construír, a administración nin está nin se lle espera". Marcos Teira na guitarra, e Ton Risco ao vibráfono. Flamenco jazz Esta mesma fin de semana, mais sen que teña que ver coa celebración do Día do Jazz, no Liceo de Ourense -o sábado ás 21.30 horas- e no Teatro Principal de Compostela -o domingo ás 20.30 horas- presentarase o novo disco de Marcos Teira e Ton Risco, un dúo de flamenco-jazz. O jazz é o suficientemente maleábel como para asimilar calquera outro estilo de música e fusionarse con el, mais o que fai singular este dúo é unha formación infrecuente: guitarra flamenca e vibráfono. "Son dous instrumentos que se levan ben", declara Teira a Nós Diario. "Un é de metal e o outro de madeira e nailon, pero ambos son moi percusivos e crean un universo rítmico moi particular e atractivo". Dese inusual diálogo nace Circum, un traballo producido polos mesmos Risco e Teira, mesturado e masterizado por Xavier Ferreiro e editado polo selo madrileño especializado en flamenco-jazz Youkali Music. O proxecto de Risco e Teira comezou hai máis dunha década, arredor de 2009. "Naquela altura, quixemos probar como soaría a mestura e traballamos bastante, ensaiando pezas e buscando o camiño. Pero por unha serie de circunstancias persoais, tivemos que deixalo e quedou aparcado", relata o guitarrista. "Anos máis tarde, ao volver eu dunha viaxe de estudos en Holanda, chamáronme do pub Modus Vivendi de Santiago para facer alí unha residencia, e pensei que era o momento de retomar o proxecto. Desde ese momento estivemos tocando bastante e, agora, decidimos convertelo en disco". 25 anos de jazz en Ourense Conexión Galiza-Brasil Este mes comeza a xira galega de Mat[R]iz (aCentral Folque, 2022), un álbum que xunta o virtuoso da viola de dez cordas, o brasileiro Ivam Vilela e o saxofonista Pablo Castaño, unha referencia ineludíbel do novo jazz galego. A xira comeza no Auditorio Municipal "Arcos Moldes" de Rianxo, o vindeiro 5 de maio, para seguir polo Teatro Principal de Compostela (día 6), a Arca de Noe, en Vilar de Santos (día 12), o Teatro Colón da Coruña (día 14) e da Casa de Rosalía de Castro en Padrón (día 17).