As artes do contrabando na Raia Seca

Contrabando cultural con Xosé Luis Méndez Ferrín e Quico Cadaval, autor e director da adaptación teatral de Arnoia, Arnoia. 1.— Cadavaleiro: Na primeira década da súa vida nin soñaba con chegar a ser. Foi criado por un setter inglés e un violento mestre. Na segunda década leu con avidez. Na terceira ficou miope até o punto de ser dispensado do servizo militar. Fechóuselle a porta do heroísmo e nunca puido demostrar a súa coraxe, mais aproveitou para ler a Shakespeare. Na corentena despregouse na arte da narración, a dramaturxia e a provocación. Contraeu matrimonio cunha muller e devorou a obra de Rubem Fonseca. Na quinta década estreou milenio e comprobou que todas as profecías eran falsas e as utopías defectuosas. No amor recibiu máis do que deu e entrou en concurso de acredores, e a década rematou cunha festa propiciatoria que non deu resultado. Na sexta segue a contar contos e facer teatro na máis vella nazón da Europa. Segue divorciado e miope. 2.— A Ferro: Despois ter asistido á estrea da adaptación da súa obra, pregúntolle a Ferrín se lle gusta o artefacto. "Hostiá!, moito". Fica silandeiro e pensativo, dixerindo o remuíño emocional dun espectáculo para todos os públicos. A montaxe dirixida por Cadaval é promiscua, sensual e arraiana, cos misterios da poesía coándose baixo unha lona circense que nos transporta á infancia e nos acolle con agarimo no triángulo máxico da estrela vermella cuxos vértices son Ferrín, o seu principio do mundo e a eficacia narrativa do xefe de pista desta coprodución de Pistacatro co CDG. O novo circo galego mételle man ao Ferro sen complexos, contándonos dende unha perspectiva contemporánea a historia dunha adolescente que perde a súa nai e comeza o camiño das nove probas para poder voltar á casa ao superalas. Acróbatas e malabaristas fannos voar neste soño surrealista e húmido de memoria e identidade. Cruzamos a raia entre os vivos e os mortos tomando viños con Vidal Bolaño e con Xulio Verne, e do fondo dos espellos véñenlle a Ferrín as lembranzas da matria, dos circos Feijoo e dos Muchachos, a cuxa estirpe familiar pertence o Xefe, de quen aprendín que todo o interesante acontece sempre na raia. Por iso contrabandeo feliz con Ferro e Quico, choutando entre xéneros e normativas e ignorando a lei. 3.— Escaramuzas: —Como xurde a idea adaptar este texto de Ferrín? As leituras permanecem no quarto dos trastos e chega um dia que som regurgitados e lembramos o que lemos baixo umha nova luz. Aconteceu-me isto com Ferrín. Pensar essa obra no espaço cénico levou-me ao circo, um lugar onde acontecem feitos extraordinários. E comentei isso com um persoeiro da vida cirqueira galega, umha noite, depois das duas da manhá, esa hora na que começa a ser real todo o extraordinário e impossível. —E botaches man de artistas de circo, logo... A verdade é que forom os do circo os que botárom mao de mim. 'Lembras aquilo que dixeche às duas da manhá? Pois vas dirigí-lo tu'. E só os do circo o podem fazer. —Que lle pareceu a Ferrín a idea? Foi dumha cortesia extrema e mandou-me fazer o que me desse a gana, e depois dixo que toda a responsabilidade era minha. Lembramos a sua infancia e também as suas experiências no teatro, com Artello. Tivemos umha conversa, acurrados por Aser Álvarez, e fixo asombrosas revelaçons que nom direi por manter o suspense até que se estree o documentário de Arraianos Producións sobre Ferrín. —Como foi o proceso creativo? A mente que concebeu esta montagem, independentemente da idade do autor, era elástica, rápida, visionária, como a que tem a mocidade para jogar com os sonhos, os medos, as facetas espirituais e resistir o avance hostil da idade adulta. Sendo este o tema da peça, procurámos elementos da cultura juvenil, en formas cénicas que lembram o comic, o anime e o clip. E seica se está a fazer um videojogo inspirado nesta novela, assim que prosegue o contrabando. Quico Cadaval descubriu que a súa doenza de falar era un oficio e reinventouse como narrador, inspirando a unha xeración brillante de contadoras 4.— Informe da GNR: Tentou montar a Castelao aos 14 anos. Para logralo mercou un libro de Stanislavski e iso retirouno do teatro até os 19. Meteuse no oficio como un sacerdocio cando estudaba historia e arte e foi empurrado para a dramaturxia polos que desconfiaban do seu talento actoral. Descubriu daquela que a súa doenza de falar era un oficio e reinventouse como narrador, inspirando a unha xeración brillante de contadoras. Fixo algo de radio antes de descubrir que a lusofonía era o futuro... Con este informe, o autor accedeu a asinar o contrato co director, sabendo que os contrabandistas non precisan papeis.