201 concellos galegos non contan con servizo de Pediatría

Son 201 os concellos galegos que carecen de servizo de Pediatría. Segundo os datos que vén de facer públicos o Instituto Galego de Estatística (IGE), referentes a 2022, 64,2% dos municipios da Galiza non contan con servizo de Pediatría. Dentro do 35,5% restante, en 13,1% dos concellos presta a atención pediátrica persoal médico sen titulación nin formación axeitada. Ademais, nese 35,5%, unha porcentaxe significativa das prazas dotadas polo Goberno galego permanecen vacantes durante unha parte do ano, sendo esta situación permanente en 4,6% deses concellos. Os servizos de Pediatría en Atención Primaria empeoran ano tras ano. Así, por exemplo, a Xunta da Galiza amortizou na última anualidade sete prazas noutros tantos concellos, que se suman aos recortes permanentes dos últimos anos. Sen ir máis lonxe, en 2020, 190 municipios galegos dispuñan de pediatras, sumándose catros máis en 2021 e incorporándose outros 11 a maiores no pasado exercicio. Ao tempo, a cobertura de prazas de pediatra por médicos e médicas de familia aumentou en 3,1 puntos desde 2018, chegando a representar máis de 20% do total na área sanitaria de Lugo. 88 concellos galegos ficaron se pediatra desde 2004. Se nesa anualidade a Xunta da Galiza declaraba contar con 405 pediatras nos seus centros de saúde, a cifra reduciuse a 321 en 2022, o que significa unha redución da porcentaxe de profesionais de 20,8%. Asemade, tense incrementando dun modo considerábel o índice de idade dos cadros de persoal de Atención Primaria, xerándose un importante envellecemento dos mesmos. Envellecemento de profesionais Os datos fornecidos polo Servizo Galego de Saúde (Sergas) indican que 80 pediatras en activo superan os 63 anos. Tres deles contan con 70 anos de idade, 45 sitúanse entre 65 e 69 anos e 31 entre 63 e 64 anos. Así, 25,1% das facultativas e dos facultativos especializados en Pediatría rexistran unha idade superior a 63 anos, non sendo suficiente a oferta de MIR para cubrir as baixas producidas cada ano nos cadros de persoal polas xubilacións. Os números de 2022 confirman a tendencia avanzada para exercicios anteriores. Neste sentido, a Asociación Española de Pediatría de Atención Primaria sinalou en 2020 que perto de 85% das e dos pediatras galegos en activo tiñan máis de 50 anos, 40% deles máis de 55 anos e 33% superaban os 60. Na mesma liña, a Administración galega non está permitindo xubilarse a ducias de profesionais pola ausencia de persoal para cubrir as súas prazas. As peores cifras rexístranse nas áreas sanitarias de Lugo e Ourense. Así, por exemplo, na primeira delas só contan con pediatría 15 concellos, tras amortizarse tres prazas no último ano, véndose obrigada a desprazarse para recibir atención pediátrica a veciñanza de 52 municipios. Neste sentido, a comarca de Meira non dispón de ningún profesional na materia, véndose obrigadas as familias a desprazar as súas crianzas a Lugo. Na mesma liña, os Ancares só contan cun especialista en Becerreá para atender seis concellos, presentando unhas cifras análogas Lemos. A Galiza interior A situación non é mellor na área sanitaria de Ourense. Nesta dirección, carecen de servizo de pediatría 81 concellos e as comarcas da Baixa Limia, Terra de Caldelas, Terra de Trives e Viana. Así, por exemplo, a poboación menor de 14 de anos de Viana do Bolo está obrigada a percorrer 51 km para acudir á pediatra en Verín ou a transitar 46 km para recibir asistencia no Barco de Valdeorras. Ademais, confírmase a tendencia á centralización dos servizos, pois prestan atención pediátrica na cidade de Ourense 52,9% dos profesionais da área. Verín é unha das localidades galegas onde máis se ten mobilizado a poboación en defensa desta prestación. Precisamente, á volta do ano 2020 vivíronse intensas protestas en demanda do servizo de Pediatría, que se repetiron nestes últimos meses ao ficar o concello cun só especialista para atender até 2.013 crianzas menores de 14 da comarca así como 455 rapaces e rapazas desa mesma idade da área de Viana, en moitos casos obrigados a desprazarse durante 74 km a Ourense para recibir prestación pediátrica na privada. As áreas sanitarias da Galiza atlántica presentan, tamén, unha situación moi complicada. A comarca de Fisterra, na área sanitaria da Coruña-Cee, carece de prazas de pediatra. Vanesa Viquendi, voceira do colectivo Pediatras e Matronas Xa!, entidade con importante presenza na Costa da Morte, recoñece a Nós Diario, que “a alternativa para a maioría dos pais e nais desta comarca é acudir a pediatras de pago a Negreira ou á Coruña”. Engade que "se chegou á situación actual pola falla de planificación” e significa que “as necesidades asistencias de pediatras son hoxe maiores, pois antes só atendían menores de 8 anos de idade”. As ratios A precariedade do servizo de Pediatría faise evidente na área sanitaria de Santiago de Compostela, onde as comarcas de Arzúa e Melide contan con dous especialistas para atender poboación de oito concellos. Ortegal, na área sanitaria de Ferrol, dispón de profesional para cinco concellos. A situación repítese con cifras semellantes para as áreas sanitarias de Pontevedra-O Salnés e Vigo, destacando nas zonas urbanas a alta ratio de pacientes por cada profesional, con máis de 1.300 menores de 14 anos por especialista en Lugo, 1.427 en Vigo e 1.593 en Pontevedra. 13,1% das prazas de pediatra están cubertas por persoal sen a titulación Unha boa parte dos 112 concellos galegos con dotación de Pediatra carece de servizo en diversos períodos do ano. Segundo os datos fornecidos pola Asociación Galega de Pediatría de Atención Primaria (Agapap), referentes ao ano 2022, en 4,6% deses concellos as prazas permanecen vacantes con carácter estrutural, ao non cubrirse as baixas por xubilación dos profesionais. Así, por exemplo, a Xunta da Galiza declara tres prazas para A Mariña Central pero só dúas delas están cubertas, acontecendo casos análogos en todo o país. A Agapap destaca que 13,1% das prazas de pediatra en Atención Primaria son atendidas por médicas e médicos de familia, nun casos con curso de puericultura e noutros non. Vanesa Viquendi (Pediatras e Matronas Xa!) explica “os problemas provocados por esta situación, ao carecer moitos deles de formación específica”. Sinala que “unha parte das médicas e dos médicos de familia que atenden prazas de Pediatría néganse a medicar crianzas menores de dous anos por falta de coñecementos e derívanos ao centro de referencia ou ás propias urxencias dos hospitais”. Viquendi denuncia “a inseguridade que lle xeran a pais e nais esta situación” e “a ansiedade e nerviosismo das propias crianzas, obrigadas a cambiar permanente de especialista, co que todo iso significa nesas idades”. Porén, revela que “ a situación é máis dura para aquelas nenas e nenos con capacidades diferentes e necesidades especiais, onde a visita ao seu médico ou médica convertese nun auténtico calvario por estas mudanzas no facultativo de referencia”.