Sinaldaba: Contrapunto

E n música chámaselle contrapunto ao uso dunha ou máis liñas melódicas da mesma importancia e independencia. Por exemplo, cando dúas voces diferentes cantan ao mesmo tempo. O contraste entre os elementos non xera ruído ou confusión, pola contra, o uso de opostos favorece o entendemento das partes que o compoñen. Na arquitectura é habitual o uso de contrapuntos para destacar algo dentro dunha composición determinada. Ben sexa opoñendo materiais, texturas ou tratamentos. A suma de elementos opostos pon en valor cada un dos intervintes. O contrapunto é parte esencial da linguaxe de Susana Vázquez e Ignacio Reigada, os arquitectos responsábeis do estudio Sinaldaba. A súa historia é a habitual en persoas da súa xeración. Coñecéronse de estudantes e acabaron a carreira en plena crise económica. O traballo escaseaba e, ao non atopar empregador, empregáronse a si mesmos. Así, decidiron abrir un estudio na cidade da Coruña. Tiveron dificultades ao principio, como moitos, pero sobreviviron con pequenos traballos. Agora, trece anos despois, confirman que o esforzo mereceu a pena. Os comezos foron nun pequeno local próximo á praza de Lugo, situado nun edificio histórico. Edificio sen porteiro automático e cuxa porta non tiña chamador, petador ou aldraba. Estudio sen-aldraba, dese modo bautizaron o seu estudio. Susana e Ignacio son moi esixentes co seu traballo. O seu proceso é de busca constante da mellor solución. Esa esixencia failles dubidar, e continuar explorando e probando novos camiños, ata dar co bo. A única certeza que din ter é que ao comezo de cada obra teñen claro o que non queren facer. Unha vez definidas as liñas vermellas, traballan e traballan ata dar coa mellor solución. É un proceso de moito esforzo e ata case obsesivo: "Podemos levar traballando nun proxecto cinco meses e borralo todo para comezar de novo. Somos obsesivos, ata que non temos a sensación de que é o correcto. Logo a xente mírao e di: é obvio, é sinxelo (que non simple). Acadar iso leva moitas horas de traballo. Para nós chegar a algo moi sinxelo é o máis difícil." Novas definicións O proxecto de reforma para a ferraxería Malasa de Cambre é un bo exemplo da posta en práctica das súas ideas. As ferraxerías soen ser lugares confusos ateigados de cousas, onde é fácil perderse. Os arquitectos decidiron eliminar o superfluo e clarificar o caos habitual destes establecementos. Por outra banda, tamén tiñan que reformar a fachada do local con moi pouco orzamento. Un só material en fachada e no interior daríalle unidade ao proxecto: unha chapa metálica perforada. Na fachada permite o paso da luz e remarca os elementos importantes. No interior, a chapa reviste os armarios que ordenan a tenda. Dispuxeron un perímetro interior de almacenaxe, e na porta de cada módulo exponse unha mostra dos produtos que contén. A súa disposición recorda aos taboleiros de ferramentas dos talleres, organizados con precisión. Esta orde permite que dende o centro da tenda se poidan localizar todos os produtos á venda, simplificando e clarificando o seu uso. No centro, precisamente, atópase o contrapunto desta proposta: o mostrador. Fronte á linguaxe industrial da ferraxería, onde se usan chapas metálicas, formigóns ou plásticos, o mostrador é unha peza curva de madeira de nogueira. Este elemento crea un contrapunto natural, amábel e que aporta o trato humano, precisamente no punto focal da tenda, onde acoden os clientes a ser atendidos. Non moi lonxe de Cambre, en Oleiros, Susana e Ignacio redefiniron tamén a idea dun novo ximnasio. O local no que interviñeron atópase no baixo dun edificio que conta con dous niveis. Buscábase un espazo completamente aberto, para aproveitar toda a superficie do local. Os únicos espazos fechados son a administración e os vestiarios. Accédese pola parte superior e, para integrar a rampla obrigatoria, o corredor dos vestiarios descende, acompañando no percorrido cara á zona inferior do ximnasio. Abaixo, existe unha gran sala, que mediante uns cortinóns pode dividirse á vontade. Deste modo lógrase unha gran flexibilidade, tendo unha gran sala e correndo unhas cortinas, obtéñense clases separadas. Os acabados de obra eran tan bos que os arquitectos decidiron deixalos como estaban, e tan só lle deron unha man de pintura a paredes e teito. Vense o formigón e o ladrillo orixinal baixo o branco, esta textura dálle ao local unha identidade moi "urbana", tanto é así que os propietarios puxéronlle "Wall Street" por esta razón. Fronte ao cru e áspero das paredes pintadas os arquitectos deseñaron un contrapunto en madeira. Recepción e vestiarios compoñen unha caixa feita dun material natural. Unha peza deseñada e executada con precisión que aporta o toque cálido nun espazo aberto, continuo e moi urbano. Novos fogares Na rehabilitación é frecuente o uso de elementos que contrasten, deste modo identifícanse as partes novas e diferéncianse das xa existentes. O equipo de Sinaldaba tivo que abordar a difícil tarefa de facer a renovación dun edificio histórico. Tratábase da rehabilitación dunhas vivendas na rúa Velázquez Moreno de Vigo. O proxecto orixinal, de 1929, foi asinado polo famoso arquitecto Manuel Gómez Román, de longa traxectoria na cidade. O edificio estaba protexido polo Concello, polo que era obrigatorio conservar a fachada e a escaleira. Ademais destes elementos, Susana e Ignacio querían manter a atmosfera do inmoble, polo que recuperaron todo o repertorio estilístico orixinal. Fiestras, portas, molduras, teitos, chans e todo o que puido recuperarse tras anos de abandono, mantívose. Na fachada decidiron deixar as pegadas da historia, restaurouse o mosaico existente, e na planta baixa conservaron as cicatrices sobre a pedra das marcas dos comercios que os precederon: a xastrería Comesaña e a tenda de electrodomésticos Baladrón. A pesar da estética antiga, tecnicamente conta con todos os avances actuais. O que se fixo foi "desmontar" o edificio e volvelo montar incorporando unhas instalacións e illamentos que hai 100 anos non existían. Fronte á imaxe do século pasado das tres vivendas recuperadas, os elementos novos teñen unha estética contemporánea. A planta baixa, empregada como oficina, contrasta a estrutura vista orixinal con elementos novos de aceiro e vidro. No baixo cuberta, dedicado a vivenda, deixouse á vista a nova lousa de formigón da cuberta, pondo de manifesto a intervención. A obra nova Aínda que no traballo do estudio destacan as intervencións sobre o xa construído, tamén teñen edificios de obra nova. Nunha parcela próxima á praia de Gandarío, en Bergondo, deseñaron unha sinxela vivenda para unha familia. Desenvólvese toda nunha única planta, a excepción dunha habitación que está máis elevada que as demais. A casa está feita de elementos lixeiros, paneis de fachada de madeira-cemento e estrutura metálica. Sen prefabricar nada, a súa construción durou soamente tres meses. Construción sinxela e sistemática. Máis que construída, foi montada. O acabado cementoso da fachada, gris escuro, contrata co interior, moito máis luminoso. Dentro, os protagonistas son o branco e a madeira de freixo presentes en mobles e portas. O contrapunto entre exterior gris e interior branco fai destacar aos elementos de madeira, o que xera un ambiente máis acolledor e de fogar. Edificio de verán Coa calor e co verán aumenta o consumo de xeados, especialmente nas zonas de praia. Tanto é así que existe unha arquitectura ao redor do consumo de bebidas e xeados próximos aos areais. Postos e quioscos agroman á calor do sol. Cada nova temporada móntanse edificios efémeros que durarán o que dure o bo tempo. Habitualmente instálanse en zonas de alto valor paisaxístico aínda que a súa calidade estética non sempre é acorde ao lugar instalado. O equipo de Sinaldaba deseñou un prototipo de posto de xeados sinxelo ao tempo que enxeñoso. Como é habitual no seu proceder, conta con dous estados contrapostos. Un estado pechado, no que o posto é un volume moi sinxelo e puro. En uso, co posto aberto, a cobertura desprégase xerando unha cuberta sinuosa. Este elemento serviría de reclamo ao tempo que produce a sombra necesaria para protexer o produto e aos clientes. Un sinxelo mecanismo facilita este proceso cuxa xeometría recorda ás ondas do mar.