Díaz & Díaz: clima e contexto

A contorna construímola ou constrúenos. É difícil determinar se o que nos rodea é así porque nós somos así, ou ben o contexto forma parte de nós, de tal xeito que está integrado na nosa identidade. Esta relación é explorada acotío polo mundo da arquitectura. Por exemplo: as rúas están compostas por edificios dun determinado xeito mais ao tempo cada nova construción vese condicionada polo contexto. Os edificios fan rúa ao tempo que as rúas fan aos edificios. Construír e aprender do contexto é unha das bases do estudio de arquitectura Díaz &amp; Díaz. “A nosa principal inquietude reside en que a arquitectura se enriqueza a través da aprendizaxe da contorna, estableza un diálogo con ela mesma e absorba os condicionantes que a rodean”, di Lucas Díaz, un dos fundadores do estudio. A historia deste equipo nace cando este arquitecto e o seu curmán Antonio remataban a carreira en Barcelona a finais dos 2000. Nese mesmo tempo Gustavo Díaz (o tío de Lucas), que xa tiña un estudio en Madrid, precisaba arquitectos para desenvolver novos proxectos. Como resultado desa colaboración naceu un estudio galego con dúas sedes. Gustavo aporta a experiencia de máis de 35 anos de traballo. Lucas, desde A Coruña, dirixe un equipo onde destaca a enerxía da mocidade. A experiencia persoal desenvolve enfoques particulares no traballo dos arquitectos. Lucas é un apaixonado do mar polo que ten unha gran sensibilidade cos temas do vento e da orientación, dado que na auga é imprescindíbel un coñecemento profundo do clima. Unha vez en terra, aplica tamén eses coñecementos na súa arquitectura. “Consideramos temas como a topografía, a orientación, as vistas, a dirección do vento, as condicións climáticas, así como as sensacións que o lugar nos transmite. A confluencia destes elementos configuran a esencia do proxecto”, comenta o arquitecto. Novo edificio dos Xulgados de Pontevedra. (Foto: Juan Rodríguez) Abstracción e contexto Os condicionantes do contexto e do clima tivéronse en conta nos novos edificios dos Xulgados de Pontevedra. O antigo edificio estaba quedando pequeno polo que a Administración decidiu amplialo. Esta nova sede debería acoller as novas funcións e prever as futuras necesidades. Situouse no barrio da Parda, unha zona da cidade en desenvolvemento e próxima ao antigo edificio, ao que se conecta por unha pasarela. Díaz&amp;Díaz estudaron o contexto e déronse conta que o tipo de edificio dominante na contorna eran bloques de vivenda cun gran patio interior. Deste xeito deseñaron o novo edificio: un volume compacto e organizado ao redor dun patio central. Dado o seu uso, require manter a privacidade dos usuarios ao tempo que, como espazo de traballo, demanda moita luz natural. A fachada das plantas superiores é de vidro, gañando a máxima luminosidade, e ao mesmo tempo, para protexerse das vistas, sobre o vidro instalouse un sistema de lamas verticais de cor negro, branco, gris e verde. Estas cores responden ás cores existentes nos edificios veciños. O máis sorprendente do edificio é que detrás da súa fasquía de edificio fechado, os interiores están cheos de luz. Destaca o gran atrio central a dobre altura que fai a función de sala de espera. Un espazo interior tan grande que recorda a unha praza da cidade, pero cuberta. Esta cuberta está atravesada por catro lucernarios que achegan moita luz. Sumándose á vexetación plantada, a zona de espera crea un ambiente recoñecíbel e amábel para os usuarios e as usuarias dos Xulgados. Gañar a máxima luminosidade ao tempo que se garda a privacidade é unha premisa que tamén se pode adoptar para a construción dunha vivenda. No barrio de Galeras, en Oleiros (comarca da Coruña), o equipo de arquitectos desenvolveu a construción de nove vivendas en fileira. O edificio mantén as características da contorna, un volume baixo e horizontal. Dado o desnivel da parcela, a porta do garaxe comunitario asoma no extremo do edificio, permitindo entrar no soto sen rampla. Na planta baixa atópase a zona de día, con salón e cociña, e arriba os dormitorios. Cada vivenda conta cunha terraza-solaina particular desde onde se pode gozar das vistas ao mar. O acceso prodúcese pola cara norte, porén, as vivendas ábrense ao sur onde gozan dun xardín e dunha zona comunitaria. Abrirse a esta orientación permítelles ter unha gran luminosidade interior. Os arquitectos explícano deste xeito: “Cada raio de sol que se abre paso no ceo debe ser habilmente aproveitado e incorporado ao espazo interior. A luz ostenta unha importancia indispensábel, moldeando os espazos, aínda que en ocasións sexa un recurso escaso”. Mais o sol tamén vén acompañado da calor e é importante manter un clima interior adecuado. Para protexerse, as fiestras das vivendas contan con lamas verticais que ao fecharse quedan integradas na fachada. Intervención e clima No barrio do Castrillón da Coruña existía unha demanda veciñal longamente reclamada ao Concello, a da construción dun complexo deportivo. Logo dun longo proceso, o edificio fíxose realidade. O exterior xa estaba construído, polo que o proxecto do equipo de Lucas Díaz consistiu na reforma e na adecuación interior. O complexo consta de pista polideportiva, piscina, ximnasio e zona de usos múltiples. Destaca o uso da cor branca en todo tipo de acabados, esta decisión permítelle aproveitar moi ben a luz natural. Debido á proximidade dunha fachada veciña, a luz é filtrada mediante policarbonatos que non permiten ver a xente do interior, ao tempo que mellora o comportamento térmico da fachada. De novo, aparece a necesidade de protexer a privacidade, especialmente dos bañistas, con filtros na fachada. Un dos edificios que compoñen o complexo de San Caetano, a sede da Xunta da Galiza en Compostela, precisaba unha rehabilitación enerxética. Ademais, a fachada destacaba negativamente nunha contorna histórica, xa que daquela empregárase un vidro-espellado moi típico nos 80. A proposta de Díaz&amp;Díaz resolvía cunha soa obra a integración estética e a mellora enerxética. Os arquitectos eliminaron os vidros-espellados e reconfiguraron a fachada con novos ocos rectangulares, similares en proporcións aos dos antigos pavillóns do complexo. Aproveitando esta intervención mellórase illamento e instalacións e substitúese a carpintaría de aluminio por unha nova de madeira. A madeira ten un bo comportamento térmico ao tempo que é un material tradicional. As novas tendencias na arquitectura están substituíndo as vellas fiestras de aluminio por este material natural, dadas as súas boas propiedades térmicas. Paradoxalmente, até hai pouco o proceso era inverso. A madeira demostrouse que funciona moi ben (cun correcto mantemento) e ademais nunha contorna histórica intégrase á perfección.