A Unión Africana responsabiliza a guerra civil en Libia do auxe do terrorismo

Moussa Faki Mahamat, presidente da Comisión da Unión Africana (UA), o órgano executivo da entidade para a integración continental, aseverou que “a crise libia alongouse durante moito tempo e lle saíu moi cara ao seu pobo”, á vez, “alimentou o terrorismo na rexión do Sahel e as súas consecuencias en termos de destrución política e inestabilidade”, recolleron hoxe medios internacionais, poucas horas despois da clausura do Comité de Alto Nivel da UA sobre Libia. Nese sentido, Mahamat fixo fincapé en que en última instancia a fin da situación provocada pola guerra civil no país, que xerou unha crise “militar, de seguridade, política, institucional, económica e financeira”, depende da vontade de reconciliación da cidadanía libia. A UA “encomiou o acordo das partes libias sobre a convocatoria da Conferencia de Reconciliación Nacional o 28 de abril na cidade histórica de Sirte”, no norte de Libia, e instou o comité encargado da organización a “acelerar os preparativos” no documento final da xuntanza que decorreu en Brazzaville, capital da República do Congo. En paralelo, insistiu nun chamamento a “todos os axentes externos para que cesen e se absteñan de interferir nos asuntos internos de Libia”, así como na “necesidade de que todos os combatentes estranxeiros, as forzas estranxeiras e os mercenarios se retiren de Libia en consonancia coas resolucións internacionais”. Por Libia pasaron mercenarios estadounidenses, rusos, chadianos ou sirios, recrutados polas autoridades turcas. Dos bombardeos da OTAN á guerra civil Precisamente, a intervención doutros Estados no país está fortemente relacionada coa situación actual. En 2011, tras o comezo de protestas contra o liderado de Muamar al Gadafi e ataques armados contra posicións gobernamentais, a Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) lanzou unha vaga de bombardeos contra o país en apoio das forzas opositoras co aval dunha resolución do Consello de Seguridade da Organización das Nacións Unidas (ONU). O asasinato de Gadafi desencadeou unha guerra civil nun Estado que alcanzara un dos maiores niveis de vida no continente africano, con ensino e atención sanitaria gratuítas, e no que desde aquela escalaron os niveis de pobreza. Máis dunha década despois, o país está dividido en dous Gobernos, un no leste e outro no oeste, cada un deles apoiados por ducias de milicias que os sosteñen -incluídas xihadistas-, grupos armados con control territorial e enfrontamentos reiterados entre eles, amais de sucesivos cambios de bando. Estimacións citadas pola canle BBC revelan que chegou a haber até 1.700 milicias. Estes Gobernos contan co apoio de distintos socios internacionais, no caso do leste co de Exipto, Rusia, Xordania ou Emiratos Árabes Unidos, e no do oeste co dos Estados Unidos de América, a Unión Europea -a excepción de Francia-, Turquía ou Qatar. Durante unha conversa telefónica antes da intervención da OTAN con Tony Blair, que xa finalizara a súa etapa como primeiro ministro británico naquela altura, Gadafi detallou que os xihadistas “queren facerse co control do Mediterráneo e despois atacarán Europa”, e desbotou que estivera a reprimir as manifestacións opositoras como denunciaban Washington ou Londres, acusando “grupos paramilitares” de asaltar o país, o que o obrigaba a enfrontalos. “É tan simple como que unha organización semellante a Al Qaeda estabeleceu células dormentes no norte de África”, afirmou. Crispin Blunt, presidente do Comité de Asuntos Exteriores británico en 2016, órgano responsábel da publicación das transcricións, admitiu que “as probas que obtivemos até o de agora suxiren que os nosos diplomáticos foron menos conscientes que Gadafi sobre o risco que supoñía aquela intervención, tanto para Libia como para os países occidentais”. O certo é que logo da caída do Goberno de Gadafi diversos grupos vinculados con Al Qaeda e con Estado Islámico, que iniciou poucos anos despois unha ofensiva que lle permitiu facerse con máis de 100.000 km cadrados a metade da década entre Asia e África, empezaron a espallarse polo Sahel, unha rexión que se estende desde Mauritania, no océano Atlántico, até Eritrea, no mar Vermello, pasando por Estados como Níxer, Malí ou Burkina Faso. Nese momento, París comezou unha operación militar no Sahel para enfrontar os ataques terroristas xihadistas. A pesar de estenderse ao longo de case unha década, a falta de resultados levou estes tres países, que xa se liberaran do colonialismo francés, a expulsar as tropas galas. En todo caso, os ataques xihadistas non remiten. En decembro de 2023 rexistráronse 136 en África Occidental, matando máis de 600 persoas. 4,2 millóns de persoas fuxiron das súas casas no Sahel por mor da violencia e os efectos do cambio climático, reporta a ONU, con máis de 10 millóns de crianzas precisando de forma urxente axuda humanitaria. Máis de 100 persoas mortas en 2024 no Mediterráneo Como aconteceu en Siria após o comezo da guerra entre o Goberno e os grupos opositores, entre eles terroristas xihadistas, a guerra civil en Libia tamén provocou un éxodo. Os datos da Organización Internacional para as Migracións sinalan que arredor de 800.000 persoas migrantes que residían en Libia fuxiron a finais de 2011. Desde ese momento o país pasou de ser un destino migratorio a unha ponte para a meirande parte das persoas migrantes que chegan ao país, que agora tratan de chegar a Europa. A raíz disto tanto a UE como Italia empezaron a financiar o país para que frease as migracións cara ao bloque comunitario, como xa fixeran con anterioridade con Turquía. Só Bruxelas entregou máis de 700 millóns de euros desde 2015 malia as masivas denuncias por violacións dos dereitos humanos das migrantes. Esta estratexia de externalización da xestión migratoria, que tamén se puxo en marcha en Exipto, Marrocos ou Tunisia, ten nestes intres como obxectivo Mauritania, á que a UE ten previsto entregar 200 millóns de euros para que acabe coas saídas de migrantes en dirección ás Illas Canarias. En 2024 128 persoas morreron ou desapareceron intentando alcanzar Europa cruzando o mar Mediterráneo, case 29.000 desde 2014.