A reforma xudicial en Israel

A finais do pasado mes de decembro o primeiro ministro máis lonxevo da historia de Israel, Benjamin Netanyahu, regresou ao cargo tras a celebración das quintas eleccións en tres anos e medio, iniciando así o seu sexto mandato. En 2021, unha coalición de oito partidos, incluído o palestino Lista Árabe Unida, con pouco en común máis que a súa animadversión cara el, conseguira desaloxalo do poder e Naftalí Bennet e Yair Lapid serían os primeiros ministros nos 18 meses seguintes. Mais Netanyahu viuse na obriga de aliarse cunha serie de partidos ultranacionalistas e ultraortodoxos que orixinou o Goberno máis extremista da historia do país. A consecuencia inmediata foi a intensificación da represión e o acoso aos palestinos, cunha escalada da violencia nos territorios ocupados con asaltos militares case diarios, o incremento da demolición de vivendas, o impulso da construción de asentamentos ilegais e a promesa de avanzar no desprazamento forzoso de palestinos. Por outra banda, o novo Goberno de extrema dereita anunciou unha reforma xudicial, poucos días despois de tomar posesión, que desencadeou unhas protestas masivas sen precedentes, e que sumiu Israel nunha das súas maiores crises internas. A reforma, un piar do novo Goberno e unha demanda da dereita de hai tempo, que a ve necesaria para "restaurar o equilibrio entre os poderes do Estado" nun sistema no que "os xuíces sobrepasaran a súa autoridade para interferir na esfera política", supón unha ameaza á democracia israelí e á separación de poderes e un risco para as liberdades civís e os dereitos humanos. Unha mudanza letal A dereita israelí procura subordinar o poder xudicial ao lexislativo e executivo, limitando a súa actuación e debilitando a súa independencia. Por unha banda, trata de reducir a autoridade do Tribunal Supremo restrinxindo a súa capacidade de supervisar a constitucionalidade de leis e decisións gobernamentais e a posibilidade de anular emendas ás "Leis Básicas", a "Constitución" de Israel. E por outra banda, outorga ao Goberno poderes decisivos para designar os xuíces e ao Parlamento, poder para anular sentenzas ou decisións do Tribunal Supremo cunha maioría simple. Amais, os cambios daranlle á extrema dereita relixiosa a oportunidade de impoñer a súa estrita visión ao resto da sociedade, debilitando a protección dos dereitos humanos para todos, pero especialmente para as comunidades máis vulnerábeis e grupos como os cidadáns palestinos de Israel, os refuxiados e a comunidade LGBTI+. E a maiores, Netanyahu terá maior marxe de manobra na súa loita contra os cargos de corrupción polos que está a ser xulgado. Mais o proxecto atopou a ampla oposición dos israelís de esquerda e liberais, e as críticas de expertos xurídicos, líderes empresariais, membros da industria da alta tecnoloxía, destacados académicos e aínda no seo do exército. Mentres relevantes economistas advertían da posibilidade dunha crise económica, o fiscal xeral definiu como ilegal a reforma e o presidente Isaac Herzog, cuxo rol adoita ser cerimonial, solicitou a paralización do proceso e a procura do consenso mediante o diálogo coa oposición, advertindo que Israel estaba "ao bordo do colapso legal e social". No exterior, o plan suscitou preocupación entre os aliados de Israel, incluído o seu maior valedor, os EEUU, e en organismos internacionais como a ONU. Cun goberno extremista e coa ameaza dun poder xudicial debilitado, o panorama é desolador para o pobo palestino Na encrucillada Despois de meses de protestas, crecentes folgas e oposición dentro do seu propio Goberno e parte do exército, a finais de marzo Benjamin Netanyahu anunciou unha pausa da reforma para "permitir o diálogo" cos partidos da oposición e evitar unha "guerra civil". Mais non conseguiu aplacar as protestas, que segundo os organizadores continuarán até que a reforma sexa definitivamente cancelada. Os sectores máis ultras do Goberno apreman Netanyahu e o domingo 18 de xuño este avanza a intención do seu Goberno de continuar coa reforma, tras o abandono da oposición das negociacións. Israel atópase nunha encrucillada, mais cun goberno extremista e coa ameaza dun poder xudicial debilitado, o panorama é desolador para o pobo palestino. Se ben cómpre lembrar que o Tribunal Supremo nunca foi garantía de nada para os palestinos. O Tribunal Supremo presenta un historial razoábel con respecto aos cidadáns xudeus de Israel, mais non se pode dicir o mesmo con respecto aos palestinos en Israel, e menos aínda con respecto aos territorios ocupados onde autorizou asentamentos ilegais e restricións brutais sobre os palestinos, e non recoñece a ocupación preferindo falar de territorios administrados.