Rebelo de Sousa anunciará esta quinta feira a vía para saír da crise política en Portugal

Na mañá desta quinta feira aínda proseguía o rexistro xudicial na Direcção-geral da Energia e Geologia lusa, un ente do Ministério do Ambiente, un dos 42 lugares que foron obxecto da operación contra a corrupción lanzada hai dous días polo Departamento Central de Investigação e Ação Penal, que provocou a dimisión do primeiro ministro António Costa (Partido Socialista, PS) ao facerse público que sería investigado nas pescudas por dúas concesións para minas de litio perto da Galiza, un proxecto de central para producir enerxía con hidróxeno e un centro de datos, ambos os dous en Sines, no Alentejo. A operación, na que foron detidos o xefe do Gabinete de Costa, o alcalde de Sines (do PS), un amigo persoal do primeiro ministro e consultor de Start Campus, así como dous executivos da compañía, impulsora do centro de datos, e imputado un ministro (prevese que outro ministro e un ex ministro sexan imputados en breve) e o presidente da Agência Portuguesa do Ambiente, desencadeou unha crise política en Portugal que está nestes momentos nas mans do presidente da República, Marcelo Rebelo de Sousa (Partido Social Democrata, PSD). Os primeiros pasos efectuados polo mandatario -convocar esta cuarta feira as forzas políticas con representación e esta quinta feira ao Conselho de Estado, logo do que se dirixirá ao país-, coinciden cos que a Carta Magna lle exixe para poder proceder á disolución da Assembleia e á convocatoria de eleccións parlamentarias anticipadas. Para medios como o Jornal de Notícias esté é o “escenario máis probábel”. De ser esta a decisión final de Rebelo de Sousa, tamén terá que resolver cando terá efecto a dimisión de Costa, que el aceptou, mais que seguirá como primeiro ministro até ese momento. En xogo están os orzamentos estatais de 2024, que estaban a piques de ser aprobados pola maioría absoluta do PS no lexislativo. Aínda que esta quinta feira anuncie a convocatoria de eleccións pode brindar o tempo que considere ao Executivo e á Assembleia para fechar os asuntos urxentes. Outra das posibilidades é que reclame ao PS que seleccione un novo primeiro ministro, e, en última instancia, pode optar por estabelecer un Goberno de iniciativa presidencial, nomeando directamente un primeiro ministro. Esta última opción é a considerada como máis improbábel polos xornais portugueses. Malia que Costa sinalou ao facer pública a súa renuncia que non volverá presentarse ao cargo, o avogado Tiego Melo Alves explicou que “considera probábel” que Costa non sexa imputado e que o caso contra el sexa arquivado antes dunhas eleccións anticipadas, nun proceso que está a estudado polo Supremo Tribunal de Justiça. Nesa liña, apunta que os indicios contra el son ”fráxiles”. Ao respecto, o xornalista Sebastião Bugalho sostivo na canle SIC que Costa “era perfectamente consciente da fraxilidade do proceso que tiñan na súa contra” á hora de dimitir, nunha comparecencia na que fixo fincapé en que foi “sorprendido” pola afirmación da Procuradoria-Geral da República de que sería investigado. Na axencia Lusa, o deputado do PS e ex ministro Luís Capoulas Santos incidiu en que o Goberno foi derrubado por “unha frase dun procurador que ninguén sabe quen é e en termos imprecisos”. Sexa como for, o semanario Expresso divulgou que o PS acepta que o presidente elixa o primeiro ministro de transición de cara a un eventual proceso electoral, citando como posibilidades, amais da permanencia de Costa, o presidente da Assembleia, Augusto Santos Silva, ou Carlos César, presidente do PS. Todo isto entre críticas á Procuradoria-Geral, que lidera o Ministério Público. Xa con vistas ás eleccións, Mariana Vieira da Silva, ministra de Presidencia, sería a mellor valorada polas sondaxes para substituír Costa, indica Jornal de Notícias. A operación tamén puxo de manifesto que “está en cuestión” a relación de confianza entre a Fiscalía e a Polícia Judiciária, subliñou o ex director nacional deste último organismo, José Santos Cabral, en declaracións ao xornal luso Público, como demostra que non lle pedira colaborar na operación anticorrupción. Lacerda, o eixo da corrupción En paralelo, difundíronse máis datos da investigación da Fiscalía, que defende que Diogo Lacerda foi contratado primeiro polos investidores e despois directamente por Start Campus “para aproveitar a súa relación de amizade co primeiro ministro” e a “proximidade” co xefe de Gabinete, Vítor Escária, algo utilizado polo consultor para premer o Goberno e entidades públicas co fin de que favorecesen o proxecto en Sines. Sobre João Galamba, titular de Infraestruturas, o documento afirma que “interferiu en practicamente todos os asuntos que se investigan”, chegando a aceptar financiar unha estrada de 20 millóns de euros para que o municipio de Boticas non se opuxese á explotación de litio. Así e todo, tanto Fernando Queiroga, do conservador PSD, alcalde de Boticas, situada a 23 km da Galiza, como Fátima Fernandes, do PS, alcaldesa de Montalegre, a menos de 6 km, rexeitaron as minas. A esquerda insta a aclarar o alcance das investigacións Nas reunións que desenvolveu esta cuarta feira o presidente luso, Marcelo Rebelo de Sousa, coas forzas políticas, as organizacións progresistas reiteraron a necesidade de que a Xustiza brinde información sobre a operación anticorrupción. Os procesos deben ser “rapidamente esclarecidos”, recalcou o líder comunista, Paulo Raimundo, mentres que Mariana Mortágua, coordinadora do Bloco de Esquerda, subliñou que o Ministério Público debe explicar os motivos polos que comunicou que o primeiro ministro, António Costa, está a ser investigado. A voceira do progresista Pessoas-Animais-Natureza (PAN), Inês Sousa Real, asegurou que “non hai ningún feito sobre a mesa”, en referencia ás pescudas contra Costa, e destacou a “preocupación” ao “ver o poder xudicial botar abaixo un Goberno”. De forma semellante expresouse Rui Tavares, do progresista Livre, que solicitou datos concretos sobre se “existen motivos fundados de preocupación” para que as lusas e lusos “comprendan” como “un parágrafo dunha declaración da Procuradoria-Geral” levou á dimisión de Costa. Asemade, o Concello de Montalegre interporá unha demanda para frear a explotación de litio no municipio, un dos proxectos que levou á redada contra a corrupción da terza feira.