Milleiros de persoas referendan en Catalunya unha nova fase cara á autodeterminación

A amnistía ás e aos independentistas cataláns axuizados, perseguidos e exiliados pola organización dun referendo de autodeterminación en 2017 e os procesos que o acompañaron, “non é nin será o final de nada”, pois aínda sendo “un paso necesario é imprescindíbel”, “é o primeiro paso”, proclamou a segunda feira o presidente catalán, Pere Aragonés, de Esquerra Republicana de Catalunya (ERC), durante a conmemoración da Diada. 800.000 persoas, segundo a Assemblea Nacional Catalana (ANC) -e 115.000 para a Policía municipal-, mobilizáronse polas rúas de Barcelona, a capital catalá, en catro columnas que se uniron na plaça d’Espanya, rebautizada pola ANC como plaça del Primer d’Octubre, en alusión á data do referendo, baixo o lema “Via fora”, unha frase medieval utilizada para preparar a defensa perante un ataque inminente. Nunha mensaxe difundida nun dos actos da Diada, o ex presidente Carles Puigdemont, de Junts, demandou reclamar “non só a liberdade e a independencia, senón que hai que reivindicar sen complexos a nación”. En paralelo, explicou que “os tempos e as formas certamente cambiaron moito, mais o obxectivo é o mesmo”, subliñando que coa “caída de Barcelona sabemos que Catalunya perdeu a súa liberdade” e comezou a persecución contra a lingua catalá, antes de cualificar as forzas españolas contrarias a recoñecer o dereito de autodeterminación como “exércitos borbónicos contemporáneos”. O 11 de setembro de 1714 as tropas borbónicas entraron na cidade e iniciaron a destrución das institucións propias. A xornada estivo marcada polas negociacións para que Pedro Sánchez, do PSOE, sexa reelixido no Congreso como presidente español, para o que require do apoio das forzas soberanistas. Mentres o Bloque Nacionalista Galego exixe a aplicación da “axenda galega”, o Partido Nacionalista Vasco e EH Bildu requiren avanzar nun novo modelo territorial e no autogoberno, e, no caso catalán, ERC e Junts puxeron a amnistía e unha vía clara cara ao recoñecemento do dereito de autodeterminación como chaves para apoiar Sánchez. Nova fase Neste sentido, Aragonès fixo fincapé en que as negociacións permiten abrir “unha nova fase no proceso de resolución do conflito que leve definitivamente á amnistía e á autodeterminación”, salientando que “o conflito é sobre a soberanía, e o pobo de Catalunya é maior de idade” para elixir, polo que “debe decidir e decidirá libremente o seu futuro como pobo nun referendo”. Ademais de reiterar que un “Estado independente” catalán garantiría á súa cidadanía dereitos cos que moitas persoas non contan dentro da estrutura estatal española, fixo un chamamento a “recuperar” o espírito da Diada de hai unha década, cando unha cadea humana uniu de norte a sur todo o territorio catalán, que resumiu na “positividade, sorriso e capacidade aglutinadora” das daquela presidentas da ANC e Òmnium Cultural, Carme Forcadell e Muriel Casals respectivamente. Malia que as reclamacións de Junts e ERC ao respecto da investidura son similares, o día nacional de Catalunya tamén puxo de manifesto o choque constante que manteñen nos últimos anos, que tivo o seu apoxeo na marcha de Junts do Executivo en 2022. O secretario xeral de Junts, Jordi Turull, culpou ERC da situación por vetalos de “calquera negociación política” nos últimos seis anos, logo de que os republicanos os responsabilizaran por negarse a aceptar até o de agora as negociacións co Estado para avanzar nos seus obxectivos políticos. A este respecto, a secretaria xeral adxunta de ERC, Marta Vilalta, instou a que as forzas independentistas traballen “coa máxima complicidade, consenso e coordinación” para negociar a investidura, namentres Aragonès afirmou que “quen marca paso para que moita xente se poida engadir normalmente é o que máis feridas recibe”. O distanciamento tamén se intensificou entre a ANC e Òmnium. A primeira entidade, dirixida por Dolors Feliu, virou cara á demanda dunha estratexia de ruptura directa co Estado como método para formalizar a autodeterminación, que inclúe a presión contra os partidos políticos soberanistas. Neste contexto, Aragonès, a diferenza deste ano, declinou asistir á manifestación en 2022 após denunciar que era unha mobilización contra estas formacións e as institucións. As propias bases da ANC rexeitaron nunha votación interna a proposta da dirección de promover a abstención nas eleccións estatais do pasado 23 de xullo, e Xavier Antich, líder de Òmnium, refusou apoiar certos actos da ANC defendendo que “non contribuiremos a confrontacións entre independentistas”. Despois de que a entidade criticara que ERC e Junts apoiaran o PSOE e Sumar para que se fixesen co control da Mesa do Congreso, Feliu insistiu a segunda feira en que “non pode haber ningunha negociación que non teña moi claro que é pola independencia”. A ex presidenta da ANC, Forcadell, acusouna de dirixirse “a unha parte minoritaria da poboación”, e sinalou que se sente "máis cómplice da estratexia de Òmnium”, que procura achegar novos actores para ensanchar a base soberanista. No acto de Òmnium, Antich definiu como unha situación inédita no Estado español o repartimento de escanos resultante dos comicios de xullo, que brindan ao soberanismo unha oportunidade que Junts e ERC teñen que aproveitar, incidiu. No que atinxe á amnistía, cifrou en máis de 4.400 as persoas represaliadas ás que tería que beneficiar, no mínimo 1.432 delas xa foron condenadas, xulgadas ou investigadas. O PSOE admite conversas con Junts e o PP lánzase contra a amnistía A vicesecretaria xeral do PSOE e ministra de Facenda en funcións, María Jesús Montero, recoñeceu onte “conversas discretas” con Junts arredor da investidura de Pedro Sánchez, mais cualificou as demandas de Puigdemont, que reclamara a amnistía como condición previa ás negociacións, como “de máximos”. Junts confirmou a existencia destas “conversacións”. Pola súa parte, o negociador de Sumar con Junts, Jaume Asens, indicou que “imos xustos e forzaríamos a máquina” de aprobaren unha lei de amnistía antes da investidura de Sánchez, unha semana despois de afirmar que era “posíbel”. Xa no Partido Popular, o seu presidente, Alberto Núñez Feixoo, transmitiu que usarán “todos os instrumentos democráticos” para frear o “desafío separatista”, nunha campaña na que levarán iniciativas a todas as institucións “en favor da igualdade dos españois”, e, se é preciso, optarán pola “vía xudicial”. Á vez, a ultraespañolista Vox anunciou que pedirán ao Parlamento da Unión Europea que solicite a Bruxelas que se pronuncie sobre a amnistía. Galeusca “A política que fracasou en mans dos rexionalistas pode ter éxito en mans dos nacionalismos integrais”, sostiña hai 100 anos a iniciativa Galeusca, o pacto asinado na Diada de 1923 por forzas catalás, galegas e vascas, que defendían que “unha fronte común dos tres nacionalismos peninsulares contra o Estado español decadente multiplicaría a forza de cada unha das nacionalidades sometidas”.