A COP-28, moi perto do acordo final mentres os Estados do Sur exixen compensacións polas emisións históricas

Ás 8 horas de hoxe na Galiza estaba previsto o final da COP-28, a 28ª Conferencia da Organización das Nacións Unidas (ONU) sobre Cambio Climático, en Dubai, nos Emiratos Árabes Unidos. Non obstante, como é habitual nesta cimeira, a esa hora as negociacións continuaban, coas e cos representantes de case 200 Estados á espera de que o presidente do cumio, o ministro de Industria emiratí Sultan al Jaber, remitira logo do rexeitamento xeneralizado a segunda feira á primeira proposta un segundo borrador de declaración final, que ten que ser aprobada por consenso, e que aínda non se publicara ao fechamento desta edición. Con todo, o director executivo da COP-28, Adnam Amin, informou a axencia Bloomberg de que estaban “a piques de chegar a un acordo”, e o medio trasladou o optimismo nos equipos de negociación de varios Estados, que confirmaron que o novo documento será máis contundente ao respecto dos combustíbeis fósiles. Nun comunicado, a organización do cumio adiantou que as consultas entre os Estados se prolongarían até a madrugada, así como que están “decididos a presentar unha versión do texto que conte co apoio de todas as partes”. Na mesa de negociación, o principal punto de fricción, que enfronta os Estados de máis ingresos cos países en vías de desenvolvemento, é o financiamento da implementación dos plans para evitar unha alza da temperatura que supere 1,5ºC en relación á época preindustrial, como foi acordado na COP-21 de París, Francia. Nesa cimeira, en 2015, os Estados de máis ingresos asinaron, de forma xuridicamente vinculante, que proporcionarían aos territorios en desenvolvemento os medios precisos para pór en marcha as medidas necesarias para adaptarse e mitigar o quecemento global, un aspecto que centrou os debates na madrugada de onte sobre o primeiro borrador. Este punto está fortemente relacionado co segundo apartado que concentra as discusións, se incluír na declaración final un chamamento a “reducir” ou “eliminar” gradualmente o uso de petróleo, gas natural e carbón, responsábeis da alza da temperatura. “É moi difícil facer algo sen os medios necesarios, falemos primeiro dos medios” e sobre esa base “faremos realidade a nosa ambición de xustiza climática”, apuntou a delegación brasileira, ao tempo que a surafricana fixo fincapé en que “recibimos menos de 10% do apoio que precisamos de aquí a 2030 para implementar” os paquetes con medidas xa aprobadas en anteriores cimeiras, e reiterou que “para moitos países en desenvolvemento, particularmente no continente africano, a fenda non é de ambición senón que está na cuestión dos medios de implementación”. Os datos da ONU revelan que este grupo de Estados precisa entre 4,6 e 10,2 billóns de euros para desenvolver os compromisos actuais, que se terían que levar á práctica antes do final desta década. Isto explica por que “os países en desenvolvemento simplemente non poden aceptar unha eliminación gradual dos combustíbeis fósiles sen medios de implementación, xa que nin sequera poden financiar os seus plans de mitigación e adaptación actuais”, detalla o xornal The Guardian. Así e todo, a resposta dos países de máis ingresos a estas demandas foi insistir en que calquera conversa significativa sobre financiamento ten que atrasarse até o próximo ano. A entidade Carbon Brief sostén que países como a India ou o Brasil contribúen “máis ao financiamento relacionado co clima a través dos bancos multilaterais de desenvolvemento que moitos países do Norte Global”, un termo usado para caracterizar o conxunto dos Estados desenvoltos en contraste co Sur Global, e a China “podería rivalizar cos maiores doantes entre os países desenvoltos no financiamento climático directo para os países en desenvolvemento”. Meena Raman, da sección malaia de Amigos da Terra, criticou que “non queren falar de responsabilidade histórica senón de manter vivo o 1,5ºC”, algo que “é realmente un xogo para a galería” posto que “a expansión dos combustíbeis fósiles xa está a acontecer no Norte Global”. Emisións históricas Os Estados Unidos, o Reino Unido e a Unión Europea son responsábeis de 39% das emisións históricas de gases de efecto invernadoiro. No caso de Bruxelas, que encabeza a defensa de pactar a eliminación do uso dos combustíbeis fósiles, emitiu 13,6% dos contaminantes que levaron ao cambio climático, e ocupa a segunda praza tras Washington, sinala Carbon Brief. Á vez, tamén os Estados Unidos, Australia, o Reino Unido ou os pequenos Estados insulares defenden a mesma posición que o bloque comunitario, á que tamén se adscribiría Colombia e varios países latinoamericanos mais cuestionando a falta de financiamento, e cos países árabes, importantes produtores de petróleo, rexeitando que o obxectivo sexa a eliminación dos combustíbeis fósiles. A inclusión das emisións históricas acumuladas era precisamente a maior carencia do primeiro borrador, subliña a India, mentres que Cuba, a nome do G77+China, asegurou que os países de máis ingresos deben actuar primeiro e axudar as nacións de menos ingresos, recollendo a suxestión do secretario xeral da ONU, António Guterres, que abriu a porta a unha eliminación gradual a diferentes ritmos entre os Estados do mundo. Asemade, a China sostivo que non debería haber unha referencia a que as emisións globais de dióxido de carbono alcancen o seu punto máximo en 2025 tendo en conta que os Estados de máis ingresos chegaron a ese pico tras máis de 150 anos queimando combustíbeis fósiles. Sexa como for, "é preciso avanzar cara á eliminación gradual da queima de combustíbeis fósiles para manter ao alcance o obxectivo de 1,5ºC”, recolle unha carta asinada por máis de 1.000 científicas e científicos. A desconfianza dificulta o consenso As negociacións entre o Norte Global e o Sur Global están marcadas pola desconfianza deste último grupo, após sucesivos incumprimentos dos compromisos climáticos dos primeiros, como a entrega de 90.000 millóns de euros anuais para a transición ecolóxica nos países en desenvolvemento. A Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico defendeu que en 2022 se puido ter alcanzado esta cifra, máis unha análise de Oxfam estimou que 70% foron préstamos, o que incrementou a crise de débeda dos países en vías de desenvolvemento.