O choque entre o presidente luso e o Executivo ameaza a maioría de António Costa

Na mañá de onte, o primeiro ministro portugués, António Costa, chegou a Braga xunto ao resto do Executivo no marco da iniciativa ‘Governo + Próximo’, nun desprazamento de dous días que inclúe hoxe unha reunión do Conselho de Ministros e nos que se debaterán máis de 90 medidas centradas no distrito, poucas horas despois do choque institucional co presidente da República, Marcelo Rebelo de Sousa, ao negarse a aceptar a dimisión de João Galamba, o ministro de Infraestruturas, que foi acusado de ocultar información á comisión parlamentaria de investigación sobre a compañía aérea pública lusa, TAP Air Portugal. O primeiro ministro incidiu xa no norte do país en que “as cousas que se decidiron onte, decidíronse onte”, subliñando que “nunca temo recibir unha chamada do señor presidente da República, sempre é un pracer”, así como que o traballo político contén “menos ficción” do que pode semellar desde fóra. Porén, a pesar do intento de Costa de pasar páxina isto non aconteceu, e multiplícanse as posibilidades de que Rebelo de Sousa opte por disolver a Assembleia da República e convocar eleccións anticipadas proximamente en Portugal. Arredor desa cuestión, Luís Montenegro, presidente do conservador Partido Social Democrata, que encabeza a oposición ao Partido Socialista e ao que pertence e chegou a liderar Rebelo de Sousa, sostivo que o presidente luso “falará seguramente ao país” e efectuará “dilixencias” que a formación aceptará. Medios lusos como Público apuntan que unha das posibilidades é que esas “dilixencias” supoñan iniciar un período de consulta cos partidos políticos con representación no Parlamento para abordar a crise política, un paso obrigado segundo o artigo 133 da Constitución, amais da consulta ao Conselho de Estado, para acabar coa lexislatura e convocar eleccións. A outra opción da Presidência é destituír o Executivo, algo para o que só precisaría consultar o Conselho, aínda así, a Carta Magna recolle que isto só pode acontecer “cando se torne necesario para asegurar o regular funcionamento das institucións democráticas”. Nesa situación, a maioría absoluta do Partido Socialista permitiríalle propor un novo Goberno coa garantía de que contará con apoio parlamentario. Desde a fin do fascismo hai case medio século nunca se produciu unha destitución do Gabinete que non fora acompañada pola disolución da Assembleia. A polémica co ministro de Infraestruturas João Galamba chegou ao Executivo luso hai case catro meses tras a dimisión do seu predecesor, Pedro Nuno Santos, ao facerse público que na súa xestión a TAP entregou unha indemnización de medio millón de euros a Alexandra Reis ao abandonar o cargo de administradora da compañía, responsabilidade do Ministério, e antes de ser nomeada como secretária de Estado do Tesouro no Goberno luso. Hai unha semana, o asesor de Galamba, Frederico Pinheiro, foi despedido “pola sospeita de que estaba a ocultar información que era solicitada pola comisión parlamentaria de investigación”, explicou Costa. Esta información eran as notas do asesor dunha reunión en xaneiro entre membros do Goberno luso, do Partido Socialista e Christine Ourmières-Widener, ex presidenta executiva da TAP, na que foron coordinadas as preguntas á profesional e as súas respostas durante unha audiencia no Parlamento un día despois, e que foron remitidas a semana pasada á comisión de investigación. Pola contra, Pinheiro defendeu que foi Galamba o que tratou de agochalas á comisión de investigación. Unha vez cesado, Galamba relatou que, con violencia, Pinheiro entrou na súa antiga oficina e levou o seu ordenador de traballo -no que Pinheiro sostén que había información vital para a súa defensa tras quedar sen o correo electrónico e o teléfono laboral-. Finalmente, o ordenador foi recuperado polo Serviço de Informações de Segurança. Nese contexto, o presidente luso pediu a Costa que quitase Galamba do Goberno, ao que se sumaron voces da formación progresista, como o presidente do Partido Socialista, Carlos César, que reclamaban unha remodelación ampla do Executivo para tratar de reconducir a situación e saír da crise política arredor da TAP. En paralelo, Galamba presentou a súa dimisión na tarde da terza feira por “tranquilidade institucional”, e insistiu en que non actuou de forma irregular. Aínda así, pouco despois, Costa lanzaba unha mensaxe pública na que non aceptaba a dimisión de Galamba, recalcando que “se trata dun xesto nobre que eu respecto, mais que en consciencia non podo aceptar” e afirmando que non se lle “pode imputar persoalmente calquera falta”. Á vez, o primeiro ministro abundou en que ceder a opinión pública á posición dos “comentaristas” implica alimentar o “populismo”. Malia que Diário de Notícias publicou que a Presidência non contaba con emitir ningunha clase de declaración antes do discurso de Costa, poucos minutos despois da intervención do primeiro ministro fíxose público un comunicado de Rebelo de Sousa no que “discorda” de Costa na “lectura política dos feitos” e na “percepción resultante por parte dos portugueses no que respecta ao prestixio das institucións que os rexen”, aclarando que o presidente “non pode despedir un membro do Goberno sen ser a proposta do primeiro ministro”. A comisión de investigación da TAP acurrala o Goberno portugués Hai pouco máis dun ano, o Partido Socialista luso celebraba a consecución da segunda maioría absoluta da súa historia, após disolver o presidente o lexislativo pola falta de acordo sobre os orzamentos co resto de formacións progresistas que até ese momento sustentaran o Executivo portugués. Trece baixas no Goberno despois, tres delas vinculadas coa TAP, o debate sobre a compañía aérea está a marcar a situación do Gabinete, con máis énfase se cadra desde que Costa aceptou en febreiro a creación dunha comisión de investigación parlamentaria para coñecer as irregularidades na xestión da empresa. A crise política resultante das informacións continuas nas que se cuestiona o proceder do Goberno xa levaron o presidente a forzar unha ruptura entre o Partido Social Democrata e a extrema dereita do Chega en preparación a unha potencial convocatoria electoral, no medio dunha inestabilidade que non se producira durante os Gobernos en minoría de Costa desde 2015. A TAP foi nacionalizada en 2021 para evitar a quebra cunha inxección de 3.200 millóns de euros, á que seguiu un acordo secreto coa Unión Europea para reestruturala. Xa foron encargadas dúas avaliacións independentes para comezar o proceso de privatización parcial este mesmo ano a pesar de que volveu rexistrar beneficios. Despois de difundirse a indemnización a Reis coñecéronse acordos semellantes con outros altos cargos da empresa. En marzo, Ourmières-Widener e o presidente do consello de administración Manuel Beja foron despedidos ao considerar unha investigación fiscal que a indemnización a Reis foi ilegal.

O choque entre o presidente luso e o Executivo ameaza a maioría de António Costa

Illa rexeita ser president cos votos do PP e reduce as opcións para dirixir a Generalitat a Aragonès ou Puigdemont

A ONU estima en 14 anos a limpeza de bombas sen estoupar e cascallos en Gaza, 37 millóns de toneladas

A Xustiza belga cita Von der Leyen e o líder de Pfizer por presunta corrupción na compra de vacinas

A China reclama á OTAN que deixe de "desviar culpas" sobre Ucraína tras acusala de axudar a "inflixir máis morte e destrución en Ucraína"

O encontro da ALBA e a emergência da luta anti-imperialista

A Fiscalía reclama fechar a causa contra a parella de Sánchez por falta de indicios, tras unha denuncia baseada en acusacións de medios conservadores e de ultradereita

A Revolución dos Cravos fai medio século entre celebracións masivas por todo o territorio

Hamás deixará as armas ao crearse un Estado palestino independente e ofrece unha tregua de cinco anos con Israel