Para que serve o teatro?

"Para que serve o teatro?". A pregunta serviu de título á conferencia que Enzo Cormann pronunciou en 2001 na Universidade de México. Ante as respostas posibles, a dada en primeiro lugar foi a de que serve para "domesticar o tempo e o espazo no espazo-tempo dunha asemblea integrada por seres humanos que van ver outros seres humanos que prestan o seu corpo e a súa voz a seres humanos ficticios. Facer visibles historias de seres humanos serve para representar o mundo que nos contén. Representar o mundo serve para examinalo. Examinar o mundo serve para coñecelo". As propostas de produción e programación permiten detectar as necesidades sociais e as tendencias de cada momento, así como as crises que determinan cada época. Así, a panorámica das estreas previstas para os primeiros meses deste 2024 que inauguramos permiten examinar a sociedade. A pasada semana estreábase no Teatro Rosalía de Castro da Coruña Eu, fraude, un espectáculo multidisciplinar de Paula Pier que propón sobre a escena unha historia de amor propio e de liberación de imposicións sociais. Nesa mesma semana, Vilalba acollía a presentación en Galicia de Iribarne, o último traballo de ButacaZero, con dramaturxia de Esther Carrodeguas na que, a partir da pregunta da autora sobre cal sería a razón de sacar a Manuel Fraga da súa tumba, acaba por ofrecer unha transición do franquismo ao fraguismo en clave de sátira. Na fin do inverno Pola súa parte, o próximo 26 de xaneiro, a compañía de recente creación Souvenir Cia. Formada por María de las Llanderas e David Alonso presenta Non é unha canción, co foco colocado na reflexión sobre o turismo de masas e a intelixencia artificial a través do absurdo. Por outra parte, o 21 de marzo será tempo para pensar as consecuencias do turismo e a precariedade laboral nunha combinación entre denuncia e humor negro será o de Go home, produción de Etiqueta Negra con texto de José Prieto e dirección de Tito Asorey. O 15 de febreiro, Santiago de Compostela será o escenario para a presentación da última creación de Chévere que, a partir da investigación ao redor da existencia da estadounidense Hellen Keller –coñecida por ser a primeira persoa cegoxordomuda en acadar un título universitario–, aborda a cuestión da incomunicación e a posibilidade da disidencia na sociedade actual. Hellen Keller, a muller marabilla? é o título deste espectáculo co que a compañía, baixo a dirección de Xron, continúa a romper os moldes do teatro documento e no que Patricia de Lorenzo comparte escena con Chusa Pérez e Ángela Ibáñez, integrando a lingua falada coa de signos. Febreiro será tamén tempo para descubrir o último traballo da compañía coruñesa Os náufragos. Trátase de Noso, unha "dramedia" coa que encarar o conflito xeracional o sentimento de pertenza escrita e dirixida por Gustavo del río. De igual xeito, en febreiro PT Excéntricas suma un novo título á súa traxectoria con Monstros, o espectáculo familiar que asinan María Lado e Lucía Aldao para enfrontar os medos e asimilar as "monstruosidades" empregando o humor como ferramenta. O teatro dirixe a súa atención cara a contidos centrados na conciencia social, política e histórica desde a diversidade de estéticas e xeracións Nova primavera Marzo será tempo da estrea de Cancións amarelas, flores tristes, o primeiro traballo da compañía Manekineko con dirección de Nerea Brey e texto de Ernesto Is, mentres que Talía Teatro prepara para o mes de maio presentación de DeseXo, unha peza con autoría e dirección de Diego Rey que aborda "a pornografía tanto a real como a social a través dunha reflexión cómica sobre un mundo cada vez máis exposto nas redes". A lista de propostas presenta unha aposta clara pola dramaturxia galega contemporánea e dirixe a súa atención cara a contidos centrados na conciencia social, política e histórica desde a diversidade de estéticas e xeracións. Se ben, tampouco podemos deixar de sinalar a montaxe en galego de Roland Schimmelpfenning, un dos autores máis recoñecidos do panorama actual. Será da man de Sarabela Teatro con O dragón de ouro, un mosaico social sobre a inmigración ilegal. Nun tempo de barbarie, pesimismo e catástrofe, talvez sexa de interese recuperar as reflexións de Schimmelpfenning durante a pandemia nun laboratorio de escrita que tiña a fin do mundo como pano de fondo. Nel indicaba que o teatro non centrou nunca a atención na enfermidade nin el triunfa a distopía de modo permanente porque o teatro sempre é acción; cando o equipo se reúne para traballar nun texto xa está xerando un mundo. Talvez por iso é preciso escribir pezas de teatro e espallar historias para que a asemblea non retire a mirada das realidades que non consegue asumir.