Música no Claustro: máis que un festival

Hai vida máis alá dos macrofestivais, e con moita frecuencia, a mellor música da tempada do verán pode atoparse nos pequenos festivais que puntúan toda a xeografía galega e que enriquecen a oferta cultural. Eventos musicais con programas selectos e nos que a contorna, o escenario, tamén xogan un papel importante na experiencia do público, unindo patrimonio e creación no seu desenvolvemento. É o caso de Música no Claustro, o festival que comeza hoxe a súa decimo sétima edición e que presenta sete concertos que visa a renovar a tradición: Davide Salvado, que bebe da tradición oral galega; Niño Ruven, un fagotista que se nutre do flamenco; ou a catalá Irene Reig, que mostra novos horizontes para o jazz son só tres das propostas coas que o festival ilumina a catedral tudense. "Ese é un dos principais obxectivos: ofrecer unha programación que se afaste dos grandes fastos comerciais", explica Samuel Diz, director do festival, en conversa con Nós Diario. "E, por outra parte, ao operar en aforos reducidos, queremos reivindicar o feito de escoitar. Hoxe resulta moi complexo ir a un concerto e centrarse no acto da escoita. hai tantos impactos que a música se perde entre moitas sensacións que distraen constantemente". Diz reivindica a diversidade do programa como un dos sinais de identidade do festival. "Entendemos que a sociedade é moi diversa, que existen gustos musicais moi diferentes, e que hai propostas que poden gustar nese espazo de escoita atenta que o festival ofrece. Non existen, por exemplo, moitas oportunidades de coñecer a música do malinense Ballaké Sissoko, unha das grandes figuras da música africana", declara. O festival pon especial atención en escoller esas propostas que están lonxe dos circuítos máis volcados cara ao mercantil pero que son susceptíbeis de atopar oíntees interesados nelas: obras de Bach e de compositores contemporáneos para marimba, a cargo de Diego Casado; a singular interpretación ao fagot do flamenco de Niño Ruven; ou a propia música para kora de Sissoko son bos exemplos deste coidado no repertorio. Música no Claustro homenaxeará o toque manual de campás Recuperación do patrimonio Mais Música no Claustro tamén tece a súa particular rede de complicidades atendendo a outros acontecementos: en 2022 a UNESCO declarou o toque manual de campás como Patrimonio Cultural Inmaterial da Humanidade e, para celebralo, integrantes da Asociación Cultural Campaneiros de Galiza (ACCG) tomarán o campanario da Catedral de Tui, cunha intervención sonora de toque manual de campás previa aos concertos. "Xa traballaramos coas campás nun proxecto con Llorenç Barber [un dos grandes adaíles da música para campás e do seu uso en performances e concertos colectivos] que paralizou a pandemia", relata Diz. "As campás sempre tiveron unha dupla finalidade, relixiosa e civil, anunciando acontecementos de interese para a sociedade. Con esta colaboración coa ACCG pretendemos pór en valor eses toques tradicionais, mais tamén recuperar esa esencia de chamar á cidadanía a participar nun evento, no concerto que se vai dar na catedral. E é moi bonito facelo con esta asociación de xente nova chea de entusiasmo". Ana Fariña: "Temos unha cultura arraigada de construción de instrumentos que non hai noutros países" Investigación e proxectos A recuperación do toque de campás tradicional constitúe só unha parte da recuperación de patrimonio que o festival leva a cabo: ademais de poñer en valor a arquitectura da catedral -motor cultural da cidade durante séculos-, tamén desenvolve proxectos como o da investigación nos fondos musicais do seu arquivo: o concerto que dará a concertista aragonesa Silvia Márquez Chulilla, por exemplo, é resultado dunha residencia artística na que pescudou nas partituras que soaron no templo ao longo do tempo. "O arquivo, o acervo do museo... Agora mesmo estamos documentando o proceso de restauración do órgano da catedral, recompilando testemuñas de persoas que estiveron vinculadas a ese proceso. Temos a sorte de que estará connosco Gerhard Grenzing, unha das principais referencias europeas na restauración de órganos históricos ibéricos, que foi o autor da recuperación e que dará unha conversa maxistral dentro do foro Resonancias", sinala o director do festival. Ademais, Música no Claustro segue traballando na recuperación do repertorio medieval da catedral, especialmente nas pezas relacionadas con San Telmo "que tanto desde unha perspectiva eclesiástica como laica, constitúe un legado histórico moi importante. Aínda que nesta edición ese proxecto non ten reflexo na programación, continúa avanzando a bo ritmo". Son liñas de investigación e colaboración que se estabelecen tamén cos músicos invitados e que dan resultados máis alá dos días de concertos, estendendo a influencia do festival no espazo e no tempo. Así, por exemplo, a oboísta galega Iria Folgado fixo en 2021 unha residencia artística no festival -ao tempo que ingresaba como solista na Konzerthaus Orchester de Berlin- para explorar o repertorio de cámara con óboe. Este ano, Folgado volve para ofrecer un concerto no que obras de Benjamin Britten, Arnold Bax, Ralph Vaughan Williams e Elizabeth Maconchy dialogan coa obra do galego Fernando Buide del Real, un repertorio que será obxecto da gravación dun disco impulsado por Música no Claustro. "O festival, ao final, tamén é unha plataforma de creación que axuda a xerar novos proxectos. É unha parte moi bonita que ten o festival: a convivencia con creadores e creadoras que teñen inquietudes moi variadas dan lugar a proxectos moi diferentes que se van mantendo no tempo grazas aos lazos de colaboración e de amizade que se estabelecen aquí", conclúe Diz. Toque manual. Patrimonio da Humanidade Foro de construción de instrumentos O festival Música no Claustro convoca REsonancias 23, a terceira edición do foro profesional de instrumentos musicais con sede na Catedral de Tui os días 2 e xoves 3 de agosto.O emprego de madeiras galegas na artesanía é o denominador común dun foro que se consolida como cita imprescindíbel na construción de instrumentos musicais na Galiza. "É só a terceira edición de Resonancias, pero xa deu lugar a tantos proxectos que resulta moi gratificante ver como o foro é quen de materializar resultados, non só na Galiza senón tamén a nivel estatal" declara Diz. A Mostra de Pardiñas convértese no centro da música tradicional