A MICE busca no cinema o rastro da construción da democracia desde a mirada feminina: as chaves da 19ª edición

Como o cinema, e concretamente o cinema etnográfico, revela a política que está detrás da conformación das sociedades? Esa é a pregunta á que quere responder 19ª edición da Mostra Internacional de Cinema Etnográfico (MICE), explorando a intricada rede de afinidades e tensións que subxace no interior das comunidades. O encontro, que se desenvolverá en Santiago desde hoxe até a vindeira terza feira, 26 de marzo, busca o político na memoria democrática, na busca da xustiza social na construción da polis, baixo un prisma principalmente feminino. "O cinema etnográfico fala do colectivo, da comunidade, e polo tanto, ten sempre unha compoñente política detrás", declara Ana Estévez, directora da MICE. "Mais o campo do político é moi amplo, case inabarcábel, e decidimos centrarnos nas transicións cara á democracia e na presenza do feminismo como eixos que vertebran esta edición da Mostra. Se cadra, o expoñente máis claro deste enfoque corresponde á sección Trazas, que desenvolvida en colaboración co Cineclube de Compostela e a sección de Artes Escénicas, Musicais e Audiovisuais do Consello da Cultura Galega, tratará o tema Cinema galego e Transición, que inclúe tres sesións de proxeccións, nas que poderán verse Conxo, unha experiencia, de Manolo Abad; CCCV, de Ramiro Ledo Cordeiro; A lei da terra, do Colectivo Grupo Zero; un conxunto de curtametraxes de Manoel da Costa; o censurado filme Rocío, de Fernando Ruiz Vergara; e a curtametraxe Andalucía 28F, de Nonio Parejo. "Recuperar estes filmes foi un traballo arduo, ben porque aínda subsisten problemas para proxectalos en público -como no caso de Rocío-, ben porque se realizaron cunha técnica amateur que obriga a restauralos", indica Ana Estévez. Coral Piñeiro: "Queremos crear un ámbito máis distendido no que aprender sobre a nosa historia" En todo caso, os filmes que falan da chamada transición á democracia, dialogan no festival cos realizados pola cineasta italiana Cecilia Mangini, predecesora do neorrealismo italiano, colaboradora nos seus inicios de Pier Paolo Pasolini e perspicaz retratista dunha Italia que deixaba atrás a Segunda Guerra Mundial entre as promesas de rexeneración da Resistencia e as forzas retardatarias dun conservadorismo relixioso que non deixaba de despegarse do fascismo. "O foco sobre Mangini -unha figura fundamental do cinema europeo- será guiado por Carolina Astudillo, unha cineasta que procede de Chile e que tamén é testemuña dunha transición cara á democracia moi lastrada por feridas sen cicatrizar", sinala a directora do festival. De Astudillo poderá verse Postal, cuxa sinopse inclúe unha advertencia "O mar e a praia que antes foron o escenario de veráns felices, amores e encontros, converteranse en campos de concentración ou centros de detención e tortura" e no que o elemento central é un grupo de nenos de orixe humilde e as súas vacacións, que o goberno chileno de Allende considerou un dereito. Dereito a fuxir; dereito a coñecer o patrimonio natural do seu propio país. Un episodio esquecido que perdura grazas a outra herdanza: o audiovisual. Moitas mulleres creadoras efectúan nas súas obra ese salto entre a memoria persoal e a colectiva, visibilizando como o político se enraíza no cotián, como o individual sempre lle debe algo á conformación da comunidade. "Dentro da aínda debatida definición de cinema etnográfico, existe unha variación chamada etnobiografía, que relata experiencias persoais que son extrapolábeis e definen unha época ou unha circunstancia concreta", explica Estévez. "É o caso do filme da artista plástica Mar Caldas -a súa primeira incursión no cinema- 12 de maio de 1937, que relata o caso de José Caldas, o avó da creadora, sindicalista e concelleiro socialista, que foi fusilado en Vigo na data do título". A voz da artista, as fotografías do álbum familiar e do estudio Pacheco, son os fíos condutores dun relato de perda e de violencia no que se demanda xustiza e no que a mirada feminista é a que estrutura o relato. Ana Estévez: "Segue habendo dificultade para que as mulleres atopen quen as produza no cinema" Seccións oficiais Por suposto, tamén as seccións oficiais, os filmes que optan aos premios, son parte vertebradora dun festival que xa está máis que asentado no panorama cultural da cidade e que serve de exemplo fóra. Trece traballos optarán ao Premio MICE ao Mellor Filme no capítulo Internacional, nove deles de diversas nacionalidades e catro realizados na Galiza que compiten tamén polo Premio MICE ao Mellor Filme Galego. Así, veremos a premier de With Love, Stela, de Stela Roxana Pascal; as estreas no Estado de Flotacija, de Eluned Zoe Aiano e Alesandra Tatić; Riada, de Carlos Tobón; Vida e morte en Xikún, de Jiandong Huang; e The Guardians of the Flame, de Daniel Wolff. Tamén, as estreas na Galiza de TaxiBol, de Flavio Armone; Onde fica esta rua?, de João Pedro Rodrigues e João Rui Guerra da Matao; El Signo Vacío, de Kathryn Ramey; Sew To Say, de Rakel Aguirre; e a mencionada 12 de maio de 1937, de Mar Caldas. Completan a sección oficial os filmes La Revolución (es) Probable, de María Ruido, Paula Barreiro-López e Lee Douglas; Habitar, de Anxos Fazáns; e Lavadoiro, de Ana Amado e Lois Patiño. Todos os filmes optarán tamén ao Premio Agantro á excelencia antropolóxica, ao Premio Crea, que outorga a Asociación Galega de Profesionais da Realización e a Dirección; e ao Premio do Público. A cerimonia de entrega de galardóns terá lugar o domingo, 24 de marzo, ás 12.30 horas no Museo do Pobo Galego. Día de loito nunha Galiza que despide a gran valedora do seu folclore musical, Dorothé Schubarth Unha homenaxe a Dorothé Schubarth para abrir a Mostra A sesión inaugural da MICE terá lugar hoxe ás 20 horas, cun evento único no Teatro Principal de Santiago de Compostela. Impulsado polo festival e producido polo Museo do Pobo Galego, 586 cantos é un espectáculo audiovisual sobre o Cancioneiro Popular Galego, unha obra fundamental sobre a tradición oral galega, froito do traballo de investigación de Dorothé Schubarth coa colaboración de Antón Santamarina. As gravacións sonoras orixinais, fotografías, transcricións de textos e partituras depositadas no Arquivo do Patrimonio Oral da Identidade do Museo do Pobo Galego por desexo de Schubarth, son o punto de partida deste evento no que dialogarán música e imaxe. Así, a posta en escena no Teatro Principal contará coa interpretación musical de Richi Casás, Frank Barcia, Tania Caamaño e Antía Ameixeiras, sincronizada en directo coa montaxe visual que realizaron para a ocasión Laura Piñeiro e Fran Rodríguez Casal, integrantes da Asociación Memoria e Cinema. Logo da sesión inaugural, o Teatro Principal acollerá a primeira das sesións de Trazas. Proxectarase a curtametraxe Conxo, unha experiencia, de Manuel Abad, unha reflexión arredor da creación artística, a enfermidade mental e a sociedade, e unha denuncia das pésimas condicións nas que vivían os internos do psiquiátrico de Conxo. E a seguir, CCCV, de Ramiro Ledo Cordeiro, unha panorámica das loitas sociais e políticas na Galiza da Transición, a través da selección e montaxe do material gravado polo camarógrafo Carlos Varela do movemento nacional-popular galego.