Luar na Lubre chega a unha 'Encrucillada' no seu vixésimo disco

Trinta e sete anos de exitosa traxectoria no mundo da música non son tan fáciles de resumir, mais Luar na Lubre téntao no seu vixésimo disco, tirando dos fíos dun fecundo pasado para situarse nun presente no que a veterana banda atopa unha Encrucillada. "É un título simbólico que resume moitas cousas", explica Bieito Romero, fundador e líder da banda, en conversa con Nós Diario. "Unha encrucillada é un lugar onde se cruzan dous ou máis camiños e o seu valor simbólico na cultura galega é brutal: é onde se sitúan os cruceiros, os dolmens... Para nós é unha especie de encontro do pasado co presente. Pero ademais, existe unha encrucillada tecnolóxica nunha época na que xa nin sequera existen lectores de CD. É moi probábel que este sexa o último disco físico de Luar na Lubre. O máis seguro é que o seguinte xa saia en formato dixital". O novo traballo da xa case mítica banda adopta a forma dun libro-disco que recolle temas e cancións emblemáticas -"aínda que non as que nos piden sempre nos concertos", matiza Romero- dos case corenta anos da súa historia que inclúe tamén novas versións. O álbum incorpora unha cronoloxía fotográfica e literaria, "na que participan moitas persoas da cultura que mantiveron sempre unha certa complicidade connosco", así como textos de artistas que colaboraron co grupo. O traballo contén dezaseis pezas para as que se contou con 46 colaboracións de músicos e cantantes que foron referentes na traxectoria de Luar Na Lubre nun momento ou outro da súa traxectoria. Entre outras: Sés, Nani García, Carmen Rey, Sara Vidal, Marisa Valle Roso, Irene Sánchez, Anna Espinosa... O proxecto combina cancións de diferentes épocas, aínda que actualizadas desde unha perspectiva máis contemporánea, con novos arranxos e diferentes instrumentacións. "A idea era esa", declara Romero, "facer un recompilatorio con pezas que tiveron un significado especial na nosa traxectoria, mais adaptándoas ao son que o grupo ten agora mesmo. Pasaron moitos anos e a sonoridade de Luar na Lubre evolucionou. Queriamos que os seguidores recoñecesen a esencia do noso estilo mais, ao tempo, que percibisen esa evolución. Nas cancións deste álbum, respectamos a estrutura das composicións orixinais, mais refixémolas de modo que ofrezan a sonoridade que agora ten o grupo". Ademais, Encrucillada inclúe a composición de Pablo Milanés, "El largo camino de Santiago", que conta cos arranxos da banda e coa propia voz do cantautor cubano, gravada pouco antes do seu falecemento. Ou unha nova versión dun dos seus éxitos máis lembrados, "Canto de andar", no que colabora Rosa Cedrón, que fora vocalista da banda desde 1997 até 2005. "A colaboración con Pablo Milanés ten un significado moi especial", relata Romero. "El mesmo pediunos que fixeramos unha adaptación ao que el entendía que era a música celta e enviounos a pista coa canción -unha canción que era unha declaración de amor á súa compañeira, a galega Nancy Pérez-, mais lamentabelmente, faleceu pouco despois e o traballo conxunto xa non puido ter lugar. É unha especie de débeda que saldamos agora". A peregrinaxe musical de Luar na Lubre polo Camiño das Estrelas Facerlle xustiza á música celta Durante a conversa, Romero apunta a temas sobre os que cumpriría reflexionar con máis profundidade. A internacionalización da cultura galega a través da música deuse principalmente a través da chamada música celta, que el define como "unha forma de facer música na que confluía a canción política dos anos setenta -como a que facía Voces Ceibes- coa música tradicional que comezaban a facer as formacións que se creaban entre o final da ditadura e o principio da democracia. A identidade galega está formada por moitos estratos, por moitas música, mais esta tiña a vantaxe de que se inspiraba en músicas antigas -a bretoa, a irlandesa...- que coincidían en moitos elementos coa música tradicional galega. Son todas elas músicas atlánticas, das 'Fisterras europeas'. Foi unha música que contribuíu á darlle vida ao panorama cultural galego, a outorgarlle unha personalidade, e creo que aínda non se lle fixo a xustiza que se lle debe". Romero, ademais, acrecenta que a identidade musical galega, tal e como está conformada na actualidade, ten un dos seus esteos principais nesa música celta hoxe un tanto esquecida. "A outra pata sería a lusofonía, a relación con músicas que proceden do mundo lusófono e nas que atopamos un espello". Porén, matiza Romero, "falta unha estrutura estábel que sexa quen de consolidar os logros. Nin sequera as poucas discográficas que existen logran saír dunha precariedade permanente. Falta apoio institucional e social. Os grandes logros sempre son froito de circunstancias puntuais, como o noso propio encontro con Mike Oldfield, que nos permitiu chegar a públicos aos que probabelmente non teríamos chegado". Bieito Romero: Ollar simbólico A chave do éxito Porén, a carreira de Luar na Lubre está ateigada deses logros. Máis de dous mil concertos nunha cincuentena de países son testemuña dunha traxectoria que contribuíu á internacionalización da cultura galega nunha medida pouco común nestas latitudes. "Non existe, ou non sei cal é a chave do éxito de Luar na Lubre, da súa permanencia", reflexiona o gaiteiro e compositor. "Mais creo que si pode ter moito que ver o manter unha forma de facer de forma coherente, abríndose ás novidades, mais mantendo a esencia desa maneira de enfrontarse coa música. Logo, por suposto, tamén inflúe o ter logrado unha certa estabilidade na formación da banda, o ter sabido entender o lugar de cada un para que todos esteamos a gusto co traballo desenvolvido". E engade: "Hoxe a música gravada desvalorizouse moito, todo está ao alcance de calquera nas plataformas. Mais o directo segue sendo unha proba para as persoas que facemos música. Sobre o escenario é onde o público recoñece se o que ten diante ten interese e mérito ou non. E eu estou convencido de que as músicas outorgan identidade non van desaparecer". "O apoio popular fai que Luar na Lubre siga vivo" Textos, fotos, complicidades Encrucillada, ademais dun disco é tamén un libro no que se intenta condensar as distintas etapas da banda, desde os seus inicios até a actualidade, con máis de cincuenta textos e fotografías de vultos da cultura galega e internacional. "Hai moito material, mais é só unha ínfima parte da documentación que fomos atesourando sobre o grupo", conta Romero. "Somos de gardar todo o que chega até nós, polo que a cantidade de material dos nosos arquivos é inmensa". O libro complementa ben un disco no que afloran moitas das complicidades cultivadas ao longo destes anos pola banda -varias das pezas teñen letra de Xabier Cordal, por exemplo- e das vías de colaboración que lograron abrir, como mostra a presenza da Orquestra Sinfónica de Bratislava na adaptación da "Cantiga de Santa María".