Doméstica causa poética

Para indagarmos, dende o ángulo familiar da reclusión, é operativo, como perspectiva de observación, ter en conta a seguinte sentenza, d'A antropoloxía da auga –traducida ao galego por Jesús Castro Yáñez–, de Anne Carson: "É imposible percibir a verdade a non ser que se lle preste atención. E talvez nin así". Moi ben podería ser "O teu cuarto,/a nosa zona de exclusión.//O lugar prohibido,/unha central nuclear en potencia”, tal como se desprende da lectura d'O tempo dos lagartos, de Carlos Negro –ilustrado por Raquel Senra–. Aínda que o falante lírico acuse a inestabilidade da materia poética –"Quixen definir o equilibrio e caín da escaleira"–, ou que poida resultar prescindíbel cifrar a comunicación –"evitamos as palabras,/a descarga eléctrica da linguaxe"–, ou que haxa que "exercer a tenrura como un acto terrorista", o "amor a miúdo comete faltas de ortografía". Perante o que resta, ao final, desbotar o medo e asumir a consciencia: "Ninguén medra dentro dunha paisaxe conxelada e só/da intemperie regresará un adulto coa calor dos mamíferos". E é que tras dun "recendo a infancia que xa non impregna a pel,/pero que aínda persiste nas fotos,/acusador", o que fica, o "escenario ofrece un rastro hormonal/de desleixo". A riqueza do poema permite "Saír por unha porta que fale como un abrazo de idiomas sensacionais. Cando o desacougo é un parafuso retorcido dentro do corpo ferido das aves", (Lupe Gomez, Salón de Té). Simbolismos Aínda que se callar sería útil enxergar a mudanza de perspectiva formulada en "Poema para meu pai": "Ti honrando todas as miñas preguntas/coas túas propias", (Rebecca Elson, Un compromiso co asombro –tradución de Estíbaliz Espinosa–). Ou reparar nos versos de Luísa Villalta n'O oco da palabra: "Esquecer o pai e a nai, esquecer-se un próprio/é este mesmo amor de orixe que me empurra/a abrir-me sen pasado". Naire Eanes Quinta (Mónica G. Devesa) tributa unha homenaxe tanto ás matriarcas coma ao territorio das súas raíces, afincado na Raia Seca No poemario de Xavier Rodríguez Baixeras –Onde ferve a memoria, ilustrado por Baldo Ramos–, como o "lar/ten feitura de abismo" e houbo que franquear a vella porta dende a beira da nada devén a acordanza da "vida/que flúe no submundo" coma morcegos ou anguías. Plena de simbolismos e de interpretacións na tradición poética universal: "Montale chamoulle facho,/serea, xostra, alma verde", mentres que "Heaney mirouna pasar/muda por Tory e Melin". Así, dado que "degoiramos a navegación/por augas nunca ousadas./E mesmo escoitamos o gran silencio/fecundante da Sombra", no horizonte está a procura da meta "de saída para un longo periplo/até os bosques mariños/da vida/e da consumación". No volume Facer poesía en Celanova. Escola de Escritoras/Escritores da AELG asistiamos á descuberta do bo facer poético dunha voz contida e sosegada, coa que Mónica González Devesa reclamaba a súa identidade con afouteza: "Netas das árvores/vimos de uma linhagem/de mulheres debruçadas/levamos as dores nas costas/no peito o cantar/levamos o orgulho/na frente". Porén, a estrea individual do seu universo poético propio prodúcese agora en Diários de coresma e quarentena –que conta con fotografías de Natalia G. Devesa–, asinado só co pseudónimo Naire Eanes Quinta, para tributarlle unha homenaxe tanto ás matriarcas coma ao territorio das súas raíces, afincado no firme máis esgrevio da Raia Seca. Insinuacións O primeiro é exercer a liberdade: "Vou libertar o meu baile/arrestado/da clandestinidade/e infetar o bairro todo/da alegria contagiosa,/que transborda este corpo/sano/sábio/inocente". Para que logo a sensualidade obre coma unha sinestesia de intensidade poética: "Vou utilizar-te/para me dar prazer/non me vou desculpar"; ateigada de insinuacións, "fechar os olhos e/deixar/… que me leias poesia". Se a clarividencia consiste en "nunca confundir/o mapa com o territorio", entón, a esta débese superpoñerlle a estratexia, imprescindíbel quizais como marca comunal de xénero: "Eles costumam ganar/mas nossa luita é nom perdermos/o fio da memória/das vitórias/das grandes e as diárias/as pequenas e as do século/em cada umha das nossas vidas/um nunca mais//se resistir é vencer,/a memoria/nom desaparece". Sen nunca obviar a voz solidaria –"as presas todas/nos cárceres"– nin os reiterados perigos da amnesia –"mais umha maldita vez/as heroínas/esquecidas/entre quatro paredes"–. Mais recoñecendo o inmenso legado rosaliano –"bailadora/entre a terra e o céu"–, tan futuríbel coma permanente: "sei que me esperarás/tu que me ensinas a fluir/com a tua paciencia de Sar". E, pola súa vez, asumir, con carácter definitivo, a consciencia: "Resistência/Re-existência/Resiliência//agora e sempre//Agora ou nunca".