Dakidarría fai 20 anos marcando o son de festas e loitas

En 2003 nacía Dakidarría e en 2005 a banda de punk, rock e ska do Val Miñor (comarca de Vigo) publicaba o seu primeiro disco, Fragasaurus Rex. Actualmente atópanse na xira de 20 aniversario após o seu último disco, Colaxe. Na actualidade, Gabri Reigosa, o único membro fundador que continúa na banda, asegura en declaracións a Nós Diario que nunca foron de adiantarse aos acontecementos e que o único que agardan é “tratar de ser coherentes e desfrutar, sabendo que nada é eterno, mais que só hai que aprender do camiño”. O que queda claro é que despois de 20 anos, Dakidarría segue enchendo escenarios nunha xira especial de aniversario que augura “outros 20 anos máis”. Seis discos de estudio, un directo e varios recompilatorios e sinxelos demostran que por moito que as cousas cambien, o seu compromiso coa Galiza, a loita e a identidade non esmorecen. Así, cando comeza a soar Escarnio e Maldizer, os do Val Miñor lembran que están aquí e seguen en pé, aínda que en todo este tempo a banda non deixara de evolucionar porque, como sostén Reigosa, “nunca quixemos estar fechados nun estilo ou nunha forma de transmitir”. A mocidade activa Era 2003 e catro rapaces do IES de Nigrán xuntábanse para “transmitir as súas frustracións” con referentes como Skacha, Soak, Skárnio ou SKA-P. En febreiro dese mesmo ano levaban a cabo o seu primeiro concerto expansivo en denuncia da catástrofe do Prestige e, paseniño, as ambicións do grupo ían mudando. Cos anos, os de Dakidarría quedan co bo pois, como explica Reigosa, “se agora me poño a explicarlle ao rapaz que fun o que ía pasar, non o crería”. Porén, todo chega e despois de moito traballo e moitas horas de furgoneta, a banda mesmo conta cun estudio de gravación propio. Un espazo que facilita o desenvolvemento dun proceso creativo que, co tempo e as innovacións técnicas, foi tamén cambiando. Gabriel Reigosa, Dakidarria: "Hai uns anos era impensábel esta realidade musical de estilos tan diferentes en galego" Con todo, houbo momentos complicados. Sinalan así épocas como a da pandemia, na que o grupo se resentiu a nivel económico e persoal. E en 2022 a banda expulsaba o seu teclista após ser acusado de abuso sexual. Unha situación complicada, mais na que o grupo procurou manter os seus principios e coherencia. A pesar de todas as dificultades, a banda segue firme na súa postura de “empregar a música para denunciar as inxustizas”. Antes de lanzarse oficialmente á escena musical, os do Val Miñor comezaron a debuxar o seu estilo cunha maqueta titulada Diskordia nas Rías Baixas (2003). Malia todo, non sería até 2005 que sairía á luz o seu primeiro álbum, Fragasaurus Rex, un disco con predominio do punk e toques de reagge producido por Javier Abreu, figura clave nos 10 primeiros anos da historia do grupo. Con O futuro nunca existiu (2008), o ska cobraba forza no proxecto e a potencia da sección de ventos, unha das insignias do son de Dakidarría, enmarcaba un estilo en evolución cara a ritmos máis festivos. Neste mesmo ano a banda lanzaba un documental sobre a súa xira en México, un achegamento ao audiovisual que continuarán neste 20 aniversario. Chegaba 2010 e comezaba unha nova etapa para Dakidarría con Realidades Alienantes e, perto dun ano e medio despois, con Utopías Emerxentes. Dous discos moi relacionados e nos que Gabri Reigosa asegura que se atopan “moitos dos himnos do grupo”. No ano 2015, Utopías Emerxentes traducíase ao galego e consolidábase así a súa evolución lingüística, definíndose como “a primeira banda neofalante do país”. Unha postura que, explican, veu condicionada por unha motivación social e política, asegurando que foi a xente que coñeceron polo camiño a que lles sinalou que había unha imposición lingüística á que non estaban prestando atención. Precisamente, foi unha militante de Ceivar a que os motivou a dar o paso definitivo ao galego e, ademais, o recadado polo disco foi parar a esta entidade antirrepresiva. Botando a vista atrás, os de Dakidarría aseguran que o cambio lingüístico é unha decisión da que se senten moi orgullosos ao abrir camiño para outros grupos. "Facer camiño e estar co noso público é necesario coma o aire que respiramos" De cuncas e de Mar (2016), Filosofía incendiaria (2018) ou Colaxe (2020) completan parte dos proxectos musicais do grupo. Uns traballos nos que, mantendo as súas raíces, conséguese apreciar a madurez e evolución do “Dakidarría Style”. Que levou o grupo a encher palcos dentro e fóra da Galiza e a colaborar con decenas de artistas, co tema Terra como exemplo paradigmático. Reigosa defende que cren “na colaboración e no apoio mutuo”, argumentando que nos comezos da súa carreira foron grupos como Skacha os que os “colleron da man” e os axudaron no camiño, un espírito co que buscan continuar. Un pobo de artistas Os aniversarios son sempre importantes e aos de Dakidarría gústalles celebralos por todo o alto. Se para conmemorar os seus 10 anos de vida a banda do Val Miñor lanzaba o disco 10 Anos na rúa, agora que chegan á súa segunda década collen a furgoneta nunha xira especial na que recompilan cancións de toda a súa traxectoria, unha xira que ademais tivo como data clave o 9 de setembro no festival Revenidas de Vilaxoán (O Salnés), un festival no que aseguran “sentirse coma na casa” e que os ten acompañado nunha parte importante da súa historia. Reigosa pon o foco nos paralelismos entre a banda e o festival, pois “o Revenidas foi medrando canda nós e non deixa nunca de programar artistas do país, ao tempo que trae artistas de fóra, representando a nosa máxima de escoitar, aprender e compartir”. Vinte anos de música e sardiñas no Revenidas Cun repertorio especial, esta xira de celebración inclúe concertos un repaso por toda a discografía do grupo. Algo que describen como “unha homenaxe a nós e a toda esa xente que cando tocabamos en palcos máis pequenos viñan e nos daban a enerxía para continuar”. Un agasallo co que aseguran que “a primeira fila dos concertos se enche de xente que nos leva seguindo moitos anos” e que, canda menos, seguirá outros vinte máis. 30 concertos nun audiovisual Para festexar estas dúas décadas de música, festa e loita, Dakidarría está preparando un documental en colaboración coa produtora Arkadia Universe. Unha peza audiovisual coa que buscan recoller o que é o grupo na actualidade a través da gravación da xira deste vinte aniversario, incluíndo tamén imaxes da súa actuación no Revenidas, onde decenas de compañeiras acompañaron ao grupo no escenario nunha presentación única. Así, Reigosa define este documental como “unha viaxe a través de trinta concertos cos que ir contando o que fomos e o que somos”.